اینجا ویترین هویت فرهنگی ایران است

رضا صائمی - دبیر گروه فرهنگی: مدیرعامل تازه‌نفس موزه سینما که با حکم رائد فریدزاده از هفتم بهمن‌ماه ۱۴۰۳ سکان این نهاد فرهنگی را در دست گرفته، هفته گذشته میهمان روزنامه ایران بود و در گفت‌وگویی صمیمی با تحریریه فرهنگی روزنامه، از چشم‌اندازهای تازه‌اش برای موزه سینما گفت. او موزه سینما را نه صرفاً مکانی برای حفظ میراث گذشته، بلکه بستری برای تعامل نسل‌ها، ترویج گفتمان فرهنگی و تعامل میان آرا و اندیشه‌های مختلف و همچنین نزدیکی بیشتر مردم با تاریخ زنده سینمای ایران می‌داند. رویکردهایی چون دیجیتالی‌سازی آرشیو، بهره‌گیری از ظرفیت‌های بین‌المللی و همچنین برنامه‌هایی برای ارتباط بیشتر با مخاطب عام و... بخشی از مسیر جدیدی است که موزه در آن گام گذاشته است. گپ و گفت کوتاه ما با فاطمه محمدی صرفاً مقدمه‌ای است بر رویکرد تازه در مدیریت موزه سینما؛ رویکردی که در آینده‌ مجالی گسترده‌تر برای گفت‌و‌گو درباره اهداف، نقدها، چالش‌ها و افق‌های پیش‌ رو فراهم خواهد کرد.

شاید نام موزه سینما این تصور را در ذهن ایجاد می‌کند که اینجا صرفاً مکانی برای ثبت خاطرات و میراث سینمایی است. آیا موزه سینما به مثابه یک نهاد فرهنگی- هنری همین هدف را دنبال می‌کند یا اهداف دیگری هم دارد؟
یکی از مأموریت‌های بنیادین موزه سینما، حفظ و ثبت میراث سینمایی کشور است، اما مأموریت ما فقط در ثبت میراث گذشته خلاصه نمی‌شود. موزه سینما امروز به‌مثابه یک نهاد فرهنگی ـ هنری فعال، درپی تعامل با جامعه سینمایی، گفتمان فعال با هنرمندان و سینماگران، آموزش، گسترش روابط بین‌الملل و ایجاد پیوند میان تاریخ سینما و تحولات روز است. همراهی و همدلی با مردم و جامعه سینمایی این بستر را فراهم کرده است که بتوان ازهمین مسیر به ایده‌های جدیدتری رسید و بیش از پیش به حضور مؤثرهنرمندان در خانه خودشان (موزه سینما) برسیم.

با حضور شما به عنوان مدیرعامل جدید موزه سینما در دولت چهاردهم چه تغییر و تحولاتی در سیاست‌گذاری این موزه به وجود آمد و مهم‌ترین اهداف و سیاست‌هایی که قرار است دنبال کنید بر چه محورها و برنامه‌هایی صورت‌بندی می‌شود؟
با آغاز دوره جدید مدیریت، تلاش کردیم بازتعریفی روی گسترش دسترسی عمومی به خدمات فرهنگی و هنری موزه، تعامل با بدنه سینما و سایر نهادهای فرهنگی کشور داشته باشیم. بر همین مبنا رویدادهایی به جهت پاسداشت بزرگان سینمای ایران، تعامل هر چه بهتر و بیشتر با سینمادوستان، توسعه مشارکت‌های پژوهشی، دیجیتالی‌سازی آرشیوها، بازتعریفی در شکل نگهداری اشیای موزه و دسترسی بهتر بازدیدکنندگان را باید در نظر بگیریم.

موزه سینما از این ظرفیت برخوردار است که به محل و محفلی برای گردهمایی‌ها و همایش‌ها و مرکزی برای گفت‌وگوی اهالی سینما تبدیل شود تا امکانی برای تعامل آرا و کاهش شکاف و فاصله‌ها بین سینماگران به وجود بیاید. آیا چنین هدفی در سیاست‌گذاری‌ها دارید؟
 بله، این نگاه با جدیت دنبال می‌شود. از نظر من موزه سینما دقیقاً محلی است که می‌توان آن را مکانی برای تعامل آرای سینماگران دانست و باید از این ظرفیت به بهترین شکل ممکن استفاده کرد. تلاش می‌کنیم با برگزاری نشست‌ها، بزرگداشت‌ها، جلسات نقد و بررسی، فضایی فراهم کنیم که سینماگران از نسل‌ها و دیدگاه‌های مختلف با یکدیگردر تعامل باشند.

موزه سینما چقدر با مردم و مخاطبان عادی تعامل دارد و در واقع از ظرفیت این مرکز چطور می‌توان برای نزدیک‌تر کردن مردم به سینما استفاده کرد؟ بجز سالن‌های سینما که مردم در آنجا فیلم می‌بینند و موزه که از آن بازدید می‌کنند آیا امکان و امکانات دیگری برای ارائه خدمات فرهنگی و سینمایی به مردم وجود دارد و آیا در این زمینه برنامه‌هایی در نظر دارید؟
مردم به موزه می‌آیند تا آثار پرافتخار سینما را مشاهده کنند. به نظر من مهم‌تر از آثار سینمایی آفرینندگان این اثرها هستند که هنوز در قید حیاتند. پس موزه باید فرصت دیدار مردم با هنرمندان را فراهم آورد و من در این راه از هر تلاشی فروگذار نخواهم بود. برقراری ارتباط مؤثر با مردم ازاولویت‌های ماست. علاوه بر وجود سالن‌های نمایش که محل حضور مردم در این فضا است، با برگزاری ورکشاپ‌ها، برگزاری رویداد در فضای باز و سینماهای موزه سینما، نگاهی دوباره و به روز به تالارهای موزه سینما که برای مردم جذابیـت بیشتری ایجاد کند، مخاطب عام را هم بیشتر درگیر کنیم. همچنین درحال برنامه‌ریزی برای مشارکت و حضوربهتر دانشجویان در این محیط هم هستیم. 
 معتقدم موزه سینما می‌تواند با نهادهای فرهنگی و علمی- پژوهشی برنامه‌های مشترکی داشته باشد؛ مثلاً بررسی تاریخ سینمای ایران از منظرهای مختلف یا برگزاری نشست‌ها و جلسات ورکشاپ‌هایی که بتواند تاریخ سینمای ایران یا حتی مسائل و چالش‌های امروز سینمای ایران را در گردهمایی‌های پژوهشی مورد واکاوی و بررسی قراردهد.

آیا در زمینه فعالیت‌های بین‌بخشی برنامه‌هایی دارید؟
تقویت فعالیت‌های علمی- پژوهشی از ضروریات موزه‌ای است که متکی بر تاریخ زنده و پرمخاطب سینمای ایران است. همکاری با مراکز دانشگاهی، پژوهشگاه‌ها و انجمن‌های علمی در دستور کار ماست. قرار است نشست‌هایی از جمله بازخوانی تاریخ سینما، نگاه تحلیل محتوایی به فعالیت‌های روز سینمای ایران با حضور پژوهشگران، منتقدان و فیلمسازان برگزار شود.

حضور و بازدید شما از روزنامه ایران نشان می‌دهد به تعامل رسانه‌ای باور دارید و خب رسانه‌ای بودن خودتان هم مزید بر علت شده، به نظر شما موزه سینما چه تعاملی می‌تواند با رسانه‌ها داشته باشد و از پس این تعامل به چه اهدافی می‌توان رسید؟
هم سابقه رسانه دارم و هم تحصیلاتم در رشته رسانه است. من به نقش رسانه در توسعه فرهنگی واقفم. موزه سینما نیازمند بازتاب مستمر فعالیت‌هایش در رسانه‌هاست تا در ذهن جامعه زنده بماند. رسانه می‌تواند پل ارتباطی میان ما و مردم باشد. از طرف دیگر، رسانه‌ها می‌توانند به عنوان منتقد ما نقش داشته باشند. به همین دلیل هم گفت‌وگو با اهالی رسانه و تعامل پایدار با آنها از سیاست‌های ثابت ما خواهد بود.

در شرایط کنونی که ما در دوران پسا جنگ به سر می‌بریم آیا سیاست‌ها و برنامه‌های ویژه‌ای در موزه سینما خواهید داشت و این مکان فرهنگی چه کمکی می‌تواند به حفظ و تقویت روحیه ملی داشته باشد؟
 ما دوران عجیبی را پشت سر گذاشتیم و در این دوران فعالیت‌های موزه هم تا حد زیادی دستخوش تغییر شد. در طی جنگ 12 روزه علی‌رغم خطراتی که وجود داشت، تلاش کردیم که از جهات مختلف موزه سینما وظیفه ملی و میهنی‌اش را به درستی انجام بدهد. دراین مدت تلاش کردیم تا آینه‌ای ازهمدلی اهالی سینما با مردم عزیزمان باشیم و موزه سینما فعالیت رسانه‌ای خودش را پیش ببرد. با وجود همه خطرات اما موزه باز بود و برنامه‌های عادی خودش از نمایش فیلم تا … را به صورت عادی پی می‌گرفت. همه پرسنل به صورت شیفتی در کار خود حاضر بودند. با وجود خطراتی که همه را تهدید می‌کرد، سعی کردیم از میراث گذشته سینمای ایران به درستی نگهداری کنیم و تمامی اشیای موزه سینما به محلی امن منتقل شد و نظارت براین مورد خاص و مهم را سعی کردم با دقت و به درستی انجام بدهم.
سینما و موزه سینما می‌توانند در این مسیر نقش مهمی ایفا کنند. یکی از برنامه‌های ما، بازخوانی تاریخ مقاومت و ایثار درسینماست. همچنین با بزرگداشت هنرمندان متعهد، نمایش فیلم‌های الهام‌بخش و ایجاد فضاهای تعاملی، تلاش می‌کنیم روحیه ملی را تقویت کنیم.

شما در یک گفت‌و‌گوی رادیویی گفتید موزه سینما به دنبال ارتقای برند ملی ایران در جهان است. کمی درباره این ایده توضیح دهید.
موزه سینما می‌تواند ویترین هویت فرهنگی ایران در سطح جهانی باشد. ما تلاش می‌کنیم با تدوین محتوای چندزبانه، میزبانی سفرای فرهنگی کشورهای مختلف و بهره‌گیری از دیپلماسی فرهنگی، تا حد توان این مهم را پیش ببریم. سینمای ایران در دنیا شناخته شده است و حتماً موزه سینما هم باید رسالتش را به درستی و هم‌شأن سینمای ایران پیش ببرد.

به عنوان پرسش پایانی از تجربه حضورتان در روزنامه ایران بگویید؟
به واسطه سال‌ها حضورم دررسانه این حضور برایم خاطره انگیز بود. در این فرصت دریافتم که مسئولان محترم و همکاران عزیز در مؤسسه ایران بسیار حرفه‌ای هستند و توانسته‌اند از امکانات خوبی که دارند به نحواحسن در جهت ارتقای توانمندی‌های مؤسسه استفاده کنند و خدمت بزرگی به اعتلای سطح رسانه در کشور داشته باشند. فرصتی بود تا گفت‌وگویی صمیمی و صحبت‌هایی برای تعامل و همکاری مشترک شکل بگیرد که باعث خوشحالی است. این دیدار باعث شد اطمینان بیشتری حاصل کنم که این تعامل با رسانه‌ها جزئی جدایی‌ناپذیر از عملکرد موزه سینماست.از این فضا برای انتقال دغدغه‌های فرهنگی و نقدونظرها استفاده کردم و ازاین بابت سپاسگزارم.