لزوم انتخاب سریع دبیر برای جشنواره های تئاتری
جایی که درنگ جایز نیست
در تقویم فرهنگی کشور، جشنواره‌های تئاتری همچون جشنواره فجر، کودک و نوجوان، نمایش‌های آیینی سنتی و رویدادهای استانی، نه فقط رویدادهایی هنری، که نقطه‌های تمرکز و تنفس تئاتر در هر سال به‌شمار می‌روند و از جمله کلیدواژه‌های شناخته شده برای تولید، رقابت و رشد تئاتر ایران هستند با این حال هنوز دبیری برای جشنواره های تئاتری انتخاب نشده است.
حامد قریب - گروه فرهنگی: از جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر که به‌عنوان بزرگ‌ترین رویداد تئاتری کشور شناخته می‌شود تا جشنواره‌های تخصصی‌تر مانند تئاتر کودک و نوجوان، جشنواره نمایش‌های آیینی سنتی و جشنواره تئاتر مریوان که پایگاهی مهم برای تئاتر خیابانی است، همگی قرار است نه‌تنها فضایی برای نمایش آثار، بلکه بستری برای تعامل، تبادل و رشد تئاتر کشور باشند. اما اکنون که در میانه تابستان قرار داریم و تنها چند ماه تا موعد برگزاری برخی از این جشنواره‌ها باقی مانده، وضعیت این رویدادها به‌طور نگران‌کننده‌ای مبهم و بلاتکلیف است. شورای سیاست‌گذاری، اگر شکل گرفته، بی‌اعلام عمومی مانده؛ دبیرخانه‌ها اگر تشکیل شده‌اند در سکوت‌اند و بدتر از همه، هنوز بسیاری از جشنواره‌ها حتی دبیر ندارند و طبیعتاً فراخوان رسمی خود را منتشر نکرده‌اند.
جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر
بدون تردید، این جشنواره بزرگ‌ترین رویداد تئاتری کشور است که طبق روال معمول باید تا پایان بهار شورای سیاست‌گذاری‌اش معرفی می‌شد، اما اکنون با اینکه در میانه تابستان هستیم، هنوز این شورا مشخص نشده است. حال آنکه در زمان مشابه سال گذشته، علاوه بر شورای سیاست‌گذاری، اسامی دبیر و فراخوان جشنواره نیز منتشر شده بود. تأخیر در اعلام فوری شورای سیاست‌گذاری، دبیر و طبیعتاً فراخوان برای برگزاری جشنواره در سال‌جاری، سؤالات جدی ایجاد کرده و خبر خوبی برای هنرمندان خواهد بود.
جشنواره تئاتر کودک و نوجوان
بیست‌ونهمین دوره این جشنواره، آبان ۱۴۰۳ در همدان برگزیدگانش را شناخت. با این همه هنوز دبیر سی‌امین دوره این جشنواره مشخص نیست. بنابراین کسی از زمان و مکان برگزاری این رویداد اطلاعی ندارد. این در حالی است که نبود اطلاع‌رسانی ممکن است امید به مشارکت هنرمندان را کم‌رمق کند و ما در آینده دیگر شاهد استقبال گرم‌پیشین از این رویداد نباشیم.
جشنواره نمایش‌های آیینی سنتی و تئاتر خیابانی مریوان
جشنواره نمایش‌های آیینی سنتی و تئاتر خیابانی مریوان، گرچه به تازگی دبیر خود را شناخته‌اند اما هنوز فراخوان جشنواره نمایش‌های آیینی سنتی منتشر نشده؛ البته فراخوان جشنواره تئاتر مریوان روز گذشته منتشر شد.
به این معنا، علاقه‌مندان به حضور در جشنواره نمایش‌های آیینی سنتی که شامل گروه‌های تئاتری و هنرمندان بسیاری می‌شود، هنوز نمی‌دانند شرایط ارسال آثار چیست، چه زمانی باید آثارشان را آماده کنند، یا اساساً چه ساختاری در انتظار آن‌هاست.
از طرفی تأخیر در انتشار فراخوان بویژه برای هنرمندان شهرستانی و گروه‌هایی که تولید آثار مستقل دارند، نقصی جدی است، زیرا آنها نیاز به زمان کافی برای تولید و تمرین دارند و ممکن است بدون برنامه مشخص، از چرخه حضور در این جشنواره‌ها حذف شوند.
جشنواره‌های تئاتر استانی
جشنواره‌های استانی، از دیرباز رویدادهایی بسیار مهم برای معرفی استعدادهای جوان به بدنه تئاتر کشور بودند و از اهمیت بسزایی برخوردار هستند اما اکنون فراخوانی برای این جشنواره‌ها نیز منتشر نشده است؛ به عنوان مثال فراخوان بیست‌ونهمین دوره جشنواره تئاتر استان تهران با دبیری امیرحسین شفیعی در بهار ۱۴۰۳ منتشر و رویداد در آبان برگزار شد، اما درباره دوره بعدی هنوز خبری داده نشده است. این یعنی بی‌اطلاعی از برنامه‌های جشنواره‌های استانی.
تأثیرات و نگرانی‌ها
عدم معرفی دبیر و طبیعتاً انتشار فراخوان رویدادهای مهم تئاتری، بویژه برای گروه‌های شهرستانی و مستقل، می‌تواند چنین تعبیر شود که فرصتی برای شرکت در جشنواره‌ها وجود ندارد؛ این نوع بی‌برنامگی منجر به حذف نخبگان محلی و کاهش تنوع محتوایی می‌شود. اگر در سریع‌ترین زمان ممکن دبیر این رویدادها معرفی نشود، زمان کافی برای تدوین سیاست‌گذاری و انتشار فراخوان ارسال آثار وجود ندارد. باید پرسید: آیا واقعاً در این فاصله کم می‌توان جشنواره‌ای با کیفیت و منظم برگزار کرد؟
تأخیر در اعلام دبیر، شورا و فراخوان به وضوح نشان‌دهنده ضعف در شیوه مدیریت در این زمینه است. این بلاتکلیفی می‌تواند وجه اجتماعی تئاتر را تضعیف کند و اعتماد عمومی را کاهش دهد. البته نباید فراموش کنیم که جنگ ۱۲ روزه و تنش‌های منطقه‌ای که امسال گریبان کشور را گرفت نیز در این موضوع بی‌تأثیر نبوده
است.
چند پیشنهاد در جهت بهبود شرایط
اداره کل هنرهای نمایشی می‌بایست در‌این‌باره شفاف‌سازی کند. یعنی باید اطلاع‌رسانی دقیقی درباره معرفی دبیر جشنواره‌ها و زمان انتشار فراخوان‌ها در دوره‌های آینده صورت گیرد.
همچنین برگزاری جلسات مشترک با انجمن‌های صنفی و هنرمندان برای ارتباط شفاف و دریافت بازخورد، موضوعی است که می‌تواند موجب بهبود فضای کلی تئاتر کشور شود.
علاوه بر این، تقویم‌سازی به‌وقع مانند تعیین تاریخ‌بندی اعلام‌شده برای دوره‌های آینده تا پایان هر سال باید به‌گونه‌ای صورت گیرد که هنرمندان بتوانند برنامه‌ریزی کنند. همچنین حمایت مالی و مادی ویژه برای جشنواره‌های استانی و کودک و نوجوان به حضور بهتر گروه‌های شهرستانی کمک می‌کند.
با در نظر گرفتن تأخیرهای فعلی، چشم‌انداز برگزاری جشنواره‌هایی متعهد، باکیفیت و پاسخگو به انتظار جامعه تئاتر ایران روشن نیست. اگر این وضعیت ادامه یابد، نه‌تنها جشنواره‌ها بلاتکلیف می‌مانند، بلکه اعتماد هنرمندان و کیفیت محتوایی آنها نیز به خطر خواهد افتاد. انتظار صرفاً برگزاری نیست، بلکه انتظار جشنی برای رشد، گفت‌وگو و خلق تجربه‌های تازه در تئاتر ایران است.
انتهای پیام/