بازگشت سیاستمدار

مرتضی گل‌پور_ دبیر گروه سیاسی: علی لاریجانی مهم‌ترین نماینده این سیاستمداران است، همچنان که عزت‌الله ضرغامی و حسام‌الدین آشنا، دیگر نمایندگان این نمودهای تازه‌اند. اما اکنون سخن از علی لاریجانی است که پس از چند سال عزلت گزینی ناخواسته، به متن سیاست ایران بازگشته است. این بازگشت دیروز با حکم رئیس‌جمهوری مبنی بر انتصاب او به سمت دبیر شورای عالی امنیت ملی قطعی شد.
چند هفته‌ای می‌شد که رسانه‌های رسمی، به صورت غیررسمی از این انتصاب خبر می‌دادند، تا دیروز که این اتفاق واقعاً افتاد و نماینده 3 دوره مردم قم در مجلس که 12 سال سابقه ریاست مجلس را دارد، حالا در سمت دبیر شورای عالی امنیت ملی، نقشی مؤثر در تعیین سیاست‌های کلان مرتبط با امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران خواهد داشت.
دلایلی بود که در هفته‌های گذشته، کسی زمزمه نشستن علی لاریجانی بر صندلی دبیری شورای عالی امنیت ملی را شوخی رسانه‌ای فرض نمی‌کرد. یکی از دلایل، «روآمدن» یا به اصطلاح درخشش لاریجانی در جنگ تحمیلی اسرائیل علیه ایران بود.

4 روز پس از توقف آتشباری ایران و اسرائیل، لاریجانی روبه‌روی دوربین «شبکه خبر» نشست تا ناگفته‌های جنگ را بگوید. رئیس سابق مجلس در همین گفت‌و‌گوی کمتر از دو ساعت، توانست شمایل تازه‌ای از خود در برابر چشم ایرانیان جنگ زده تصویر کند؛ تصویر یک سیاستمدار مسلط، مسلح به عقلانیت و درعین حال آماده برای دفاع و جنگ.  در این گفت‌و‌گو، مشخص بود که گوینده، یعنی علی لاریجانی هم بر ادبیات و زبان سیاست مسلط است؛ هم بر رویدادهای جنگ اشراف دارد، هم الزامات سیاسی را می‌داند و هم اینکه به افکارعمومی ایرانیان احترام می‌گذارد و در آن مصاحبه چیزی را از مردم پنهان نکرد.

علی لاریجانی که پیراهن سیاه و ساده بر تن داشت و آستین‌هایی بالازده که میان سیاستمداران ایرانی معمول نیست، به همراه روایت صریح و شفاف، بدون پیچیدگی یا پرده پوشی از جنگ، باعث شد علی لاریجانی به قول معروف حسابی« گل کند.» وقتی به صراحت گفت او نیز در یک تماس تلفنی از سوی موساد تهدید شد و گفت در این مکالمه چه پاسخی به نتانیاهو داد، بیشتر شمایل یک فرمانده را داشت تا یک سیاستمدار. از همین گفت‌و‌گو می‌شد حدس زد که بازی‌ بخت در سیاست ایران، در ناصیه او چه دیده است. البته، درست بعد از پیروزی پزشکیان در انتخابات، نامش هم بارها بر زبان‌ها آمد. اما جنگ در همه جنبه‌های سیاسی و غیرسیاسی اش، آن کاتالیزور نهایی بود.

لاریجانی و مورد عجیب سیاست در ایران
علی لاریجانی می‌تواند بیانگر واقعیتی باشد که از آن با عنوان «مورد عجیب سیاست در ایران» یاد می‌شود. او نزدیک به دو دهه یک «رجل سیاسی» کامل در ایران بود و هست، حتی اگر صلاحیت او برای انتخابات ریاست‌جمهوری تأیید نشده باشد. در میان پنج برادر لاریجانی‌ها، که اولین دلیل قوت اجتماعی و سیاسی‌شان، پیوستگی با بیت مرجعیت مرحوم آیت‌الله میرزاهاشم آملی بوده است، علی لاریجانی یک استثناست. 
 
مخالفان و لاریجانی
بعد از 28 ماه تصدی دبیری شورای عالی امنیت ملی که لاریجانی به دلیل سیاست‌های پوپولیستی احمدی‌نژاد در سیاست خارجی، از شورا رفت و از سال 1386 تا همین امروز، علی لاریجانی مخالفان جدی پیدا کرد. این مخالفت به حدی بود که جریان طرفدار دولت وقت هنگام سخنرانی لاریجانی در مسجد اعظم قم به سمت او مهر پرتاب کردند، درست در مراسم 22 بهمن.

آن زمان لاریجانی رئیس مجلس بود و توانست 12 سال به عنوان نماینده شهر قم، بر مهم‌ترین صندلی بهارستان تکیه بزند.عده‌ای گفتند دلیل این مهرپرانی به سمت لاریجانی، «یکشنبه سیاه مجلس» بود؛ یکشنبه‌ای در بهمن ماه 1391 که احمدی‌نژاد با فیلمی از مذاکرات برادر دیگر لاریجانی با قاضی مرتضوی در سازمان تأمین اجتماعی، به مجلس آمد. 5 روز بعد بود که در قم به سمت علی لاریجانی مهر پرتاب شد.

برخی هم عنوان کرده‌اند دلیل مخالفت با علی لاریجانی تصویب 20 دقیقه‌ای برجام در مجلس است. لاریجانی نه تنها نماد سیاست‌ورزی مبتنی بر عقلانیت است، بلکه امروز نماد مهم جریانی است که جریان‌های تندرو از سال 1384 آمده بودند تا پس از بیرون کردن اصلاح‌طلبان از صحنه، تکلیف این جریان را هم یکسره کنند. تداوم حضور علی لاریجانی در صحنه سیاست ایران یعنی این تلاش‌ها هنوز کامیاب نبوده است.

تقویت انسجام و هماهنگی در سیاست‌های امنیتی و خارجی

محمدمهدی شهریاری،عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس: این تغییر در شرایطی رخ داد که در دو سه ماه اخیر، به ویژه پس از جنگ و مذاکراتی که به نتیجه قطعی نرسید، انسجام و هماهنگی لازم در مواضع و سیاست‌های اعلامی ایران به اندازه کافی دیده نمی‌شد و برداشت‌های متفاوت و گاه متضادی از سیاست خارجی کشور از سوی طرف‌های خارجی مطرح شد. به همین دلیل این انتصاب، به ویژه از جهت ایجاد انسجام در سیاست‌های داخلی و خارجی، بسیار حائز اهمیت است.
انتخاب آقای لاریجانی برای دبیری شورای عالی امنیت ملی همچنین در حالی است که در سال‌های گذشته تلاش‌هایی برای جلوگیری از حضور ایشان در متن حکمرانی کشور وجود داشت، روندی که رهبر معظم انقلاب آن  را ناعادلانه و ظلم به ایشان دانستند. شرایط سیاسی و اجتماعی کشور اقتضا می‌کند تا سیاست‌های داخلی با توجه به شرایط روز به‌روزرسانی شده و تصمیم‌گیری‌های جدیدی اتخاذ شود. در نتیجه، حضور آقای لاریجانی می‌تواند نویدبخش تحولاتی مؤثر در همه سطوح سیاستگذاری باشد که منافع ملی و امنیت کشور را بیشتر تضمین کند.

انتصاب لاریجانی؛ نشانه تقویت دیپلماسی ایران

حسین مرعشی،عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران: انتصاب علی لاریجانی به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، تحولی سیاسی با اهمیت قابل توجه است که از نگاه بسیاری از کارشناسان، نمادی از تقویت دیپلماسی کشور در شرایط پیچیده فعلی به شمار می رود.
انتصاب لاریجانی حاکی از تغییر مسیر استراتژیک به سمت ارتقای بخش سیاسی و دیپلماتیک است. این تغییر سیگنالی روشن از تمایل ایران به بهره گیری بیشتر از ظرفیت های دیپلماتیک خود در عرصه بین المللی است.
نکته جالب توجه، حضور لاریجانی، اصولگرای میانه رو که در سال های اخیر کمتر در عرصه قدرت دیده می شد، در جایگاهی است که از سوی اصلاح طلبان تایید شده است. این نکته نشان می دهد که در شرایط کنونی، مسائل سیاسی فراتر از تقسیم بندی های سنتی اصولگرا و اصلاح طلب مورد نظر بوده و تاکید بر منافع ملی و بهره گیری از تمام ظرفیت ها در حوزه نظامی و دیپلماتیک، در دستور کار قرار دارد. با وجود دشواری های پیش رو، این انتصاب نشانه امیدبخشی برای تقویت جایگاه دیپلماسی ایران در عرصه بین الملل است.