«ایران جان»، تجربه‌ای تازه در تعامل با مخاطبان استانی

ایران آنلاین: این طرح که سوی پیمان جبلی، رئیس سازمان صداوسیما، آن را «اعلام وفاداری به سند تحول» معرفی کرده، در ظاهر یک پروژه رسانه‌ای است اما درواقع اهداف بیشتری را دنبال می‌کند: تلاش برای تحقق عدالت رسانه‌ای، ایجاد حس همبستگی و بازنمایی ظرفیت‌هایی که سال‌ها در حاشیه مانده‌اند. به گفته رئیس صداوسیما ایران فقط تهران نیست و این سازمان مدتی است در تلاش است با برگزاری رویدادهای ملی در شهرها و روستاها، این نکته را عملی کند. «ایران جان» دقیقاً بر همین بستر شکل گرفته است.

پویش ملی «ایرن جان» از خوزستان شروع شده، بعد به ایلام رسیده و حالا اصفهان از شنبه ۲۲ شهریور به مدت یک هفته با شعار «اصفهان، سرزمین علم، ایمان و هنر» سومین میزبان این پویش است. حضور در اصفهان، به خودی خود نمادین است. این استان هم سابقه فرهنگی و تاریخی ویژه‌ای دارد، هم چالش‌های توسعه‌ای و اجتماعی که پرداختن به آن‌ها می‌تواند معیار سنجش صداقت رسانه ملی در این پروژه باشد. اگر «ایران جان» فقط قرار باشد ویترینی از جاذبه‌ها و مفاخر بومی ارائه دهد، یک‌سویه خواهد شد، اما اگر بتواند به پرسش‌های مردم درباره مسائل توسعه‌ای، صنعتی یا زیست‌محیطی هم پاسخ بدهد، می‌شود به آینده‌اش امیدوار بود.

یک اتفاق جالب توجه در مدت برگزاری این پویش در اصفهان راه‌اندازی شبکه اینترنتی «نقش جهان» به عنوان یک تلویزیون تعاملی است. این اقدام، علاوه بر تقویت مشارکت مخاطبان نشان می‌دهد که رسانه ملی به ضرورت حضور در بسترهای نوین ارتباطی آکاه است. همزمان، از دیگر برنامه ها طی این پویش می توان به پخش زنده برنامه‌هایی مثل «میزگرد» شبکه خبر از صداوسیمای اصفهان و نیز اجرای بخش‌های خبری استانی توسط گویندگان بومی اشاره کرد که نشانه‌ای از توجه به ظرفیت‌های محلی است. چنین حرکتی می‌تواند هم به تقویت هویت استانی کمک کند و هم نشان دهد که خبرنگاران و مجریان بومی توانایی کار در سطح ملی را دارند. البته ضرورت دارد این توجه مقطعی نباشد و به رویکردی پایدار در سیاست‌گذاری رسانه‌ای تبدیل شود.

به گفته مدیرکل مرکز اصفهان بیش از ۳۷۰ محصول کوتاه در سه ماه گذشته تولید شده و در اختیار شبکه‌ها قرار گرفته. همچنین ۲۰ سریال نمایشی و عروسکی، ۲۰ فیلم سینمایی، سه تله‌تئاتر و ۶۲ مستند با رویکرد استانی آماده پخش شده‌اند. این حجم تولید نشان می‌دهد که رسانه ملی برای موفقیت «ایران جان» سرمایه‌گذاری کرده است اما باید دید کیفیت این تولیدات چقدر می‌تواند توقع مخاطب را برآورده کند، چون صرف عدد و کمیت نمی‌تواند تضمین‌کننده اثرگذاری فرهنگی باشد. 

 

رویداد «ایران جان» قرار است فرصت معرفی ظرفیت‌های گردشگری و سرمایه‌گذاری استان‌ها هم باشد. این وجه اقتصادی، اگر به درستی اجرا شود، می‌تواند اهمیت زیادی داشته باشد. بسیاری از استان‌های کشور ظرفیت‌های بالفعل اما فراموش‌شده ای در زمینه سرمایه‌گذاری، صنایع دستی و گردشگری دارند. نمایش این ظرفیت‌ها در قاب ملی شاید به جذب سرمایه‌گذاران و گردشگران کمک کند. 

از زاویه‌ای دیگر، «ایران جان» را می‌توان نوعی پاسخ رسانه ملی به نقدهای همیشگی دانست. یکی از مهم‌ترین نقدها همیشه این بوده که صداوسیما بیش از حد مرکزگراست و به مسائل واقعی استان‌ها و مردم دور از پایتخت توجه کافی ندارد. این پویش می‌خواهد این وضعیت را تغییر دهد. اگر این طرح بتواند همزمان هم هویت استانی و ملی را تقویت کند و هم شفافیت در برابر مشکلات محلی نشان دهد، می‌توان آن را یک موفقیت درخشان در کارنامه رسانه ملی دانست.

در نهایت، «ایران جان» یک آزمایش بزرگ برای صداوسیماست. موفقیت یا ناکامی آن می‌تواند معیاری باشد برای سنجش میزان پایبندی رسانه ملی به شعارهایی مثل عدالت رسانه‌ای، همبستگی ملی و مشارکت استان‌ها در تولید محتوا. اگر این اهداف در عمل محقق شوند، می‌توان امیدوار بود که رسانه ملی به واقع به سمت بازنمایی همه ایران حرکت کرده است. 

 فعالیت در فضای مجازی، استفاده از ظرفیت نخبگان و هنرمندان بومی همکاری بیشتر با رسانه‌های محلی و خبرنگاران بومی، جذب مشارکت بیشتر مردم ازجمله اقدامات پیشنهادی است که مجریان «ایران جان» می‌توانند برای بهتر دیده شدن و ارتقای اثرگذاری این پویش به کار بندند.