آماده باش برای سناریوهای پیش و پس از اسنپ بک

در سناریوی پیشا اسنپ‌بک، حضور رئیس‌جمهوری و هیأت دیپلماتیک ایران در نیویورک فرصتی استثنایی برای انجام رایزنی‌های نهایی با کشورهای اروپایی و حتی آمریکا، چه به صورت مستقیم و چه غیرمستقیم برای موضوع تمدید مکانیزم ماشه فراهم می‌کند. این دیپلماسی می‌تواند بر اساس رویکردها و محورهای مدنظر اروپا پیش رود و تلاش شود راه‌حل میانه‌ای برای تعدیل خواسته‌های طرف مقابل یافت شود.

به ‌عنوان نمونه، تجربه همکاری ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در زمینه احیای نظارت‌ها می‌تواند الگویی برای ادامه این مسیر باشد. همچنین، استفاده از قدرت دیپلماتیک کشورهایی مانند چین می‌تواند پنجره‌ای شش تا دوازده‌ماهه برای رایزنی‌های دیپلماتیک ایجاد کند و فرصت تمدید مکانیزم ماشه را فراهم نماید.
سناریوی دوم، پسا اسنپ‌بک است؛ در این حالت فرض بر بازگشت کامل تحریم‌های شورای امنیت طی چند روز آینده است. در چنین شرایطی، ایران باید رایزنی‌های خود با چین و روسیه را ادامه دهد تا مکانیزمی برای تداوم همکاری‌ها و اقناع این کشورها جهت عدم اجرای قطعنامه‌های تحریمی ایجاد شود.

به‌علاوه، این رایزنی‌ها می‌تواند زمینه بازگشت مسیر دیپلماسی حتی پس از فعال شدن مکانیزم ماشه را فراهم کند. بازگشت تحریم‌ها نباید به معنای پایان دیپلماسی تلقی شود؛ ایران باید از توانایی‌های مانور دیپلماتیک خود استفاده کرده و مسیر دیپلماسی با جهان را باز نگه دارد.
در مورد اولویت‌های سفر رئیس‌جمهوری به نیویورک، علاوه بر فعالیت‌های روتین دیپلماتیک مانند دیدار با مقامات، اندیشکده‌ها و فعالان رسانه‌ای، توصیه می‌شود جنبه اقتصادی، فناوری و تجاری مناسبات ایران با جهان جدی‌تر دنبال شود. همچنین اعلام مواضع رسمی ایران درباره مکانیزم ماشه و ملاحظات کشور در این زمینه، می‌تواند هم رسانه‌ای شود و هم به‌عنوان موضع رسمی ایران تلقی گردد. بیان شرایط ایران برای ورود به مذاکره با آمریکا، نیز اهمیت ویژه‌ای دارد. نکته پایانی، حمایت از موج جهانی به رسمیت شناختن دولت فلسطین است که اهمیت بالایی دارد و حضور ایران در تقویت این حرکت ضروری به نظر می‌رسد.

*استاد دانشگاه شهید بهشتی