عرفان و سیاست رهایی در آثار شفیعی کدکنی

ایران آنلاین: محمدرضا شفیعی کدکنی در آثار نظری‌اش مانند «صور خیال در شعر فارسی» (۱۳۵۰) و «با چراغ و آینه» (۱۳۹۰) نشان می‌دهد شعر فارسی را باید نه به عنوان انفعال، بلکه به‌مثابه‌ نوعی گفتمان رهایی‌بخش بازخوانی کرد. این بازخوانی نوعی «بازتملک» از سنت است؛ شفیعی میراث شعری را در خدمت رهایی ذهنی و اخلاقی انسان معاصر قرار می‌دهد. مثلاً، در شعر «سفر بخیر» یا در شعرهای مجموعه «در کوچه‌باغ‌های نیشابور»، سلوک عرفانی با سیر تاریخی و وجودی انسان پیوند می‌خورد.

عرفان در شعر او، زبان استعاری مقاومت است؛ نوعی «عرفان انتقادی» که از سنت می‌گذرد بی‌آنکه سنت‌ستیز شود. از همین‌رو، شفیعی برخلاف بسیاری از روشنفکران مدرن ایران، سنت را نه مانع، بلکه بخشی از گفت‌وگوی تاریخی فرهنگ ایرانی با مدرنیته می‌داند.

یکی از جنبه‌های منحصربه‌فرد آثار شفیعی کدکنی، پیوند میان عرفان و آزادی است.