معاون وزیر بهداشت برنامه‌های این وزارتخانه در دو حوزه سلامت روان و بهداشت دهان و دندان را تشریح کرد
ارائه ۱۳ خدمت رایگان در روستاها
شیوع اختلالات روان در کشور ۲۵ درصد است و به گفته معاون بهداشت وزیر بهداشت افسردگی و اختلالات اضطرابی در صدر این اختلالات قرار دارند.
سمیه افشین‌فر - گروه اجتماعی: همزمان با آغاز هفته ملی سلامت روان، دکتر علیرضا رئیسی معاون بهداشت وزیر بهداشت در چهلمین نشست خبری خود در دولت چهاردهم با اشاره به آمار حدود ۲۵ درصدی اختلالات روان در کشور، درباره ارائه خدمات رایگان روانشناسی در مراکز بهداشت و سراج توضیح داد.
دکتر رئیسی با اشاره به شعار دسترسی به خدمت سلامت روان در بحران‌ها و شرایط اضطراری، گفت: «موضوع سلامت روان اولویتی همگانی است. سبک زندگی تغییر کرده و بنابراین بحث سلامت روان در دنیا با تغییراتی مواجه شده است. دیجیتالیزه شدن اجتماع می‌تواند برای سلامت روان هم فرصت باشد هم تهدید؛ چرا که امروزه با هجوم خبرهای متفاوت روبه‌رو هستیم و این بمباران اطلاعات بویژه برای کودکان و نوجوانان می‌تواند آسیب‌رسان باشد.» معاون بهداشت وزیر بهداشت با اشاره به عوامل آسیب‌رسان به سلامت روان گفت: «عوامل مختلف اجتماعی، اقتصادی، جنگ، بحران‌ها و... می‌تواند بر سلامت روان مؤثر باشد. در اجلاس وزرای بهداشت که در حوزه روان و در دوحه قطر برگزار شد، عنوان کردم که اگر خواهان سلامت روان در منطقه هستیم، لازم است جنگ متوقف شود؛ چرا که جنگ عامل اصلی اختلالات روان است. بنابراین اگر قرار است سازمان‌های بین‌المللی کاری در این زمینه انجام بدهند، بهتر است دست از سر منطقه بردارند و خود به خود این موضوع حل می‌شود.»
نگرانی از حضور روانشناس نماها
روانشناسی و مشاوره دادن در فضای مجازی پدیده جدیدی نیست. این افراد حتی گاهی نشست‌ها و سمینارهایی هم برگزار می‌کنند. رئیسی با اظهار نگرانی در مورد فعالیت این افراد گفت: «موضوع دیگری که نگرانش هستیم این است که خیلی‌ها اکنون به عنوان مشاور در حوزه سلامت روان کار می‌کنند که از جاهای مختلف مدرک و مجوز کار گرفته‌اند. حساسیت در ارائه مشاوره‌های روانشناسی بسیار مهم است و اگر دقت نباشد مشاوره ممکن است راه را به بیراهه ببرد. در عالم مشاوره، تجربه شخصی به تنهایی کافی نیست و باید اطلاعات و علم زیاد برای این کار وجود داشته باشد.»
رئیسی با اشاره به آخرین پیمایش انجام شده اختلالات روان، شیوع این اختلالات را حدود ۲۵ درصد مطرح کرد که افسردگی و اختلالات اضطرابی شایع‌ترین آنها بوده است. او با بیان اینکه سه هزار و ۲۰۰ روانشناس در شبکه بهداشت فعالیت می‌کنند، گفت: «در غربالگری‌هایی که توسط این روانشناسان انجام می‌شود، اگر نیاز بود فرد برای درمان به سطوح بالاتر ارجاع داده می‌شود. همچنین ۱۰۳ مرکز «سراج» (مرکز سلامت روانی اجتماعی که مبتنی بر جامعه است) در ۲۸ استان کشور راه‌اندازی شده است. این مراکز از حضور روانشناس، روانپزشک و مددکار اجتماعی بهره می‌گیرند.» معاون بهداشت وزیر بهداشت با بیان اینکه مراکز سراج در شش سال فعالیت خود توانسته‌اند نتایج بسیار خوبی داشته باشند، گفت: «در این مراکز، ۶۲ درصد تداوم درمان بیماران و ۷۰ درصد پیشگیری از عود اتفاق افتاده است. البته برنامه ما این است که تعداد مراکز سراج به ۳۰۰ مرکز برسد و سراج در همه استان‌های کشور گسترش پیدا کند.»
کمبود تخت بستری روانپزشکی در کشور
رئیسی همچنین تعداد تخت‌های بستری روانپزشکی در کشور برای این بیماران را کافی ندانست و توضیح داد: «باید حدود ۱۰ درصد تخت‌های بیمارستانی به این حوزه اختصاص یابد. البته بسیاری از بیماران برای ادامه درمان بشدت مقاومت می‌کنند و همین موضوع باعث عود بیماری می‌شود. بنابراین یکی از اقدامات در مراکز سراج پیشگیری از عود بیماری است. انگ زدن به بیماران روان نیز باید از بین برود، چرا که این موضوع مشکل دنیاست و مربوط به کشور ما نیست.»
رئیسی با بیان اینکه کار در حوزه سلامت روان باید تیمی باشد، گفت: «مراکز سراج می‌توانند قسمت زیادی از کمبود تخت‌های بیمارستانی را جبران کنند. البته آگاهی مردم نیز باید در این زمینه حتی برای دارو مصرف کردن هم افزایش یابد.»
رئیسی درباره سلامت روان دانش‌آموزان و غربالگری‌ها در این حوزه گفت: «آمار اختلالات روان در دانش‌آموزان تا پایان متوسطه اول آمار بسیار پایینی است. اما در متوسطه دوم با توجه به مباحثی مانند بلوغ، کنکور و... افراد می‌توانند مستعد برخی اختلالات نظیر افسردگی و اضطراب شوند. در این زمینه هم موارد مربوطه را به مراکز سراج متصل می‌کنیم.» معاون بهداشت وزیر بهداشت با تأکید بر اینکه امسال یکی از برنامه‌ها این بود که در استان‌هایی که مرکز سراج دارند، مدارس در مقطع دوم متوسطه به مراکز سراج وصل شوند، گفت: «اگر می‌خواهیم جامعه سالمی داشته باشیم، نیاز است دانش‌آموزان و خانواده‌هایشان در گروه هدف قرار داشته باشند.» او درباره هزینه‌های خدمات روانپزشکی و روانشناسی با اشاره به اینکه در برخی از مراکز خصوصی و در بعضی مناطق روانشناسان هزینه‌های بی‌مورد و نابجایی را به مردم تحمیل می‌کنند، گفت: «بارها دیده‌ام برای فردی که نیاز نبوده نوار مغز نوشته‌اند یا تست‌های خاصی را با هزینه‌های بالا از مراجعه‌کنندگان می‌گیرند. اما در سیستم خدمات دولتی این موارد وجود ندارد و تمام خدمات در مراکز بهداشت و همچنین مراکز سراج رایگان است. خدمات بستری در حوزه روانپزشکی نیز اغلب در حوزه دولتی انجام می‌شود که از پوشش بیمه برخوردار هستند اما این اقدامات در راستای کاهش هزینه‌ها کافی نیست و گاهی هزینه ویزیت‌ها ممکن است برای مردم بالا باشد.»
آمار خودکشی پایین‌تر از میانگین جهانی
رئیسی درباره آمار خودکشی و اقدام به خودکشی در کشور و مداخلات انجام شده در زمینه پیشگیری از آن گفت: «اقدام به خودکشی در کشور ما نسبت به سایر کشورها بالاتر نیست و حتی پایین‌تر از میانگین جهانی هستیم، اما حتی یک مورد آن هم زیاد است. در این زمینه هنوز مصرف قرص بالاترین عامل به عنوان ابزار خودکشی است. تولید و خرید و فروش قرص برنج ممنوع است. به این منظور چندین جلسه با پزشکی قانونی و جهاد کشاورزی برگزار کرده‌ایم که این قرص‌ها جمع‌آوری شود و دستور هم داده‌اند و ابلاغ هم شده است. اما افزایش سواد سلامت مردم می‌تواند بر افزایش بار مراجعه آنها به روانشناسان و روانپزشکان کمک کند. همچنین با راه‌اندازی برنامه خودمراقبتی که از طریق موبایل‌های مردم انجام خواهد شد، بسیاری از ابزارها در اختیار افراد قرار می‌گیرد که مردم خودشان را ارزیابی کنند.»
رئیسی درباره تبلیغ مصرف مواد و الکل در فضای مجازی و سینمای خانگی گفت: «در این زمینه بشدت اعتراض داریم. مصرف سیگار و الکل در سریال‌های خانگی دیگر زیاده‌روی شده است و این موضوع می‌تواند برای اذهان جوانان و نوجوانان مشکل ایجاد کند. در این زمینه چندین جلسه نیز با ساترا برگزار شده که از مشاوره‌های وزارت بهداشت در تولید محتواها استفاده کنند.»
توزیع ۳۰۰ هزار مسواک در مناطق محروم
توجه به سلامت دهان و دندان در مناطق کم برخوردار و محروم یکی دیگر از مواردی بود که معاون بهداشت وزیر بهداشت به آن اشاره کرد. او با بیان اینکه حدود ۳۰۰ هزار مسواک و خمیردندان در هفت استان محروم با همکاری وزارت آموزش و پرورش توزیع شده است، گفت: «در دنیا ثابت شده که با افزایش تعداد دندانپزشکان، سلامت دهان و دندان بهتر نشده است و به این منظور باید روی پیشگیری متمرکز شویم. آمار افراد بالای ۶۵ سال بدون دندان کامل در ایران ۵۲ درصد است؛ یعنی بیش از نیمی از افراد بالای ۶۵سال کشور دندان ندارند. در مجموع ۲۵۰۰ دندانپزشک در مراکز خدمات جامع سلامت فعالیت دارند و گروه هدف اصلی نیز در این مراکز مادران باردار و کودکان زیر ۱۴ سال هستند. با این اوصاف در روستاها و شهرهای زیر ۲۰ هزار نفر جمعیت کشور ۱۳ خدمت رایگان در مراکز جامع سلامت به گروه هدف ارائه می‌شود.» رئیسی با بیان اینکه باید نگاه جدیدی به این حوزه داشته باشیم، گفت: «ثابت شده که بسیاری از بیماری‌های دهان و دندان می‌توانند باعث بیماری‌های سیستمیک شوند و بسیاری از ناراحتی‌های گوارشی افراد بزرگسال به دلیل مشکلات دندانی است. کودکان دچار اختلالات دندان نیز معمولاً دچار اختلالات تکلم می‌شوند. بنابراین باید در این زمینه نگاه جدیدی داشته باشیم.»
رئیسی با بیان اینکه وزارت بهداشت هزینه‌های زیادی برای تأمین مواد اولیه خدمات دندانپزشکی متحمل می‌شود، درباره هزینه‌های بالای خدمات دندانپزشکی گفت: «پوشش بیمه در این زمینه چندان مناسب و مطلوب نیست. با توجه به تغییرات نرخ ارز، هزینه‌های زیادی متحمل می‌شویم. بنابراین باز هم تأکید بر این است که سطح سلامت و پیشگیری را ارتقا بدهیم که در حال حاضر مؤثرترین موضوع است.»
از هر ۱۰ نوجوان ۶ نفر پوسیدگی دندانی دارند
معاون بهداشت وزیر بهداشت در بخش دیگری از نشست خبری خود با اشاره به پویش سلامت دهان و دندان در کشور به آمار پوسیدگی دندانی در کودکان اشاره کرد و گفت: «این آمار در کودکان زیر شش سال و در دندان‌های شیری ۵.۸ درصد است. در گروه سنی ۱۲ ساله‌ها تقریباً ۶۰ درصد کودکان پوسیدگی دندانی دارند و فقط ۴۰ درصد کودکان فاقد پوسیدگی دندانی هستند. شاخص پوسیدگی، کشیدن یا دندان پرشده در گروه سنی ۱۲ ساله‌ها ۲.۱ درصد است. یعنی کودکان در ۱۲ سالگی ۲ دندان دائمی پوسیده دارند.» رئیسی با بیان اینکه طبق قانون برنامه هفتم توسعه باید این شاخص از ۲.۱ به ۱.۴ درصد کاهش پیدا کند، توضیح داد: «در همین راستا برنامه‌هایی تدارک دیده شده است؛ به طوری که برای همه پایه‌های ابتدایی آموزش بهداشت دهان و دندان داریم. بیش از ۵۰ سال است که برخی از کشورها فلوراید را به آب آشامیدنی اضافه کرده‌اند ولی ما در کشورمان این امکان را نداریم، اما طرح وارنیش فلوراید برای جمعیتی بالغ بر ۹ میلیون دانش‌آموز به صورت سالانه دو بار انجام می‌شود. البته والدین نیز حتماً باید اطلاعات و آموزش کافی داشته باشند و برای پایه سوم دبستان نیز آموزش سلامت دهان و دندان لحاظ شده است.»
انتهای پیام/