مخدوش شدن مرز میان «تولید حرفه‌ای» و «تولید آماتوری» با هوش مصنوعی

گروه فرهنگی - ایران آنلاین: حسین نوروزی پژوهشگر حوزه مطالعات هنر به «ایران» گفت: بسیاری از کارفرمایان که تا دیروز برای یک پوستر یا هویت بصری سراغ طراحان حرفه‌ای می‌رفتند، امروز با یک کلیک به ده‌ها نمونه آماده دسترسی دارند. موتورهای هوش مصنوعی نه تنها هزینه‌ها را کاهش داده‌اند، بلکه مرز میان «تولید حرفه‌ای» و «تولید آماتوری» را مخدوش کرده‌اند.

این وضع اگر ادامه یابد، نه تنها درآمدها و جایگاه صنفی طراحان را تضعیف خواهد کرد بلکه در بلندمدت می‌تواند به بیکاری گرایش‌های خاصی از گرافیک، بویژه گرایش‌هایی که ماهیت اجرایی بیشتری دارند، بینجامد. گرافیک ایران اما تنها یک بازار کار نیست؛ ادامه سنتی بصری است که از خوشنویسی، معماری و هنرهای دستی تغذیه کرده و در دهه‌های اخیر در قالب پوستر، لوگو، بسته‌بندی و تبلیغات شهری جلوه یافته است.
این میراث، یک فرهنگ دیداری است نه صرفاً یک مهارت فنی. اگر هوش مصنوعی بدون پالایش و جهت‌گیری بومی به این عرصه وارد شود، حاصل کار انبوهی از تصاویر بی‌ریشه و بی‌هویت خواهد بود که نه به فرهنگ بصری ایرانی وفادار است و نه به نیازهای واقعی جامعه پاسخ می‌دهد.

تجربه نشان داده است که فناوری‌های نو بدون مدیریت و بازتعریف حرفه‌ای، می‌توانند زمینه‌ساز انقراض مهارت‌های سنتی شوند. موج نرم‌افزارهای گرافیکی در دهه هفتاد شمسی بسیاری از طراحان دستی را از میدان به‌در کرد و موج شبکه‌های اجتماعی در دهه نود شیوه‌های سنتی سفارش‌گیری را بر هم زد.

اما هر دو موج در عین تهدید، فرصت‌هایی تازه نیز پدید آوردند؛ گرافیک دیجیتال و تبلیغات مجازی‌ زاده همین دوره‌هاست. تفاوت امروز در این است که هوش مصنوعی نه تنها ابزار تولید را دگرگون می‌کند بلکه مرز میان «خالق» و «مصرف‌کننده» را محو می‌سازد. اینجاست که بازتعریف حرفه، دیگر یک انتخاب نیست، بلکه ضرورتی فوری است. بازتعریف حرفه طراحی گرافیک در عصر هوش مصنوعی تنها به معنای یادگیری ابزارهای تازه نیست؛ بلکه به معنای تغییر نگاه به نقش طراح است.

* متن کامل این یادداشت را اینجا بخوانید.