کارشناس مسائل افغانستان؛
حقابه هیرمند و وضعیت شیعیان؛ دو آزمون دیپلماسی تهران در کابل
عبدالمحمد طاهری، با اشاره به دو پرونده حساس حقابه هیرمند و وضعیت شیعیان هزاره، معتقد است که تهران با دیپلماسی فعال و بهرهگیری از ابزارهای قانونی و حمایتی، میتواند تعهدات عملی از طرف مقابل دریافت کرده و از حقوق خود دفاع کند؛ بدون آنکه نیازی به اعمال زور باشد.
گروه دیپلماسی_ ایران آنلاین: عبدالمحمد طاهری،کارشناس مسائل افغانستان در گفتوگو با «ایران» در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه "در شرایطی که پیوندهای فرهنگی و مذهبی میان ایران و افغانستان میتواند بهعنوان پشتوانهای راهبردی برای ثبات روابط دو کشور عمل کند، آیا این مؤلفههای نرم میتوانند در برابر فشارها و رویکرد زورمدارانه ایالات متحده توازنساز باشند یا برای حفظ نفوذ در کابل باید ابزارهای دیگری را در نظرگرفت؟" اظهار داشت:
بی تردید ایران ابزارهای متنوع و مؤثری برای تعامل با افغانستان در اختیار دارد و یکی از مهمترین این ابزارها، پیوندهای عمیق فرهنگی، مذهبی، زبانی و مرزی است. اشتراکات تاریخی و اجتماعی دو ملت به اندازهای ریشهدار است که به دشواری میتوان تصور کرد جامعه افغانستان در ازای هیچ قیمتی حاضر شود روابط خود با ایران را فدای منافع مقطعی آمریکا کند. این اطمینان بر بنیانی واقعی و نظری استوار است؛ چراکه در ساختار فرهنگی افغانستان، دین و زبان دو رکن اصلی هویت ملی بهشمار میروند و هرگونه سیاست خارجی ناگزیر از تأثیرپذیری از این مؤلفههاست.
بر اساس همین واقعیت، ایران میتواند از ظرفیتهای فرهنگی و مذهبی خود بهعنوان پشتوانهای راهبردی بهره ببرد و در کنار آن، از مسیرهای اقتصادی و اجتماعی نیز ارتباطات خود را با کابل تقویت کند. چنین ارتباطاتی نهتنها میتواند به تحکیم موقعیت ایران در تعامل با طالبان بینجامد بلکه زمینهای برای بهرهگیری متقابل از توانمندیهای دو کشور فراهم میسازد. با این حال، نکتهای بسیار مهم وجود دارد: ایالات متحده ممکن است در این مسیر بهجای ابزارهای دیپلماتیک، بار دیگر به فشار و زور متوسل شود.
با توجه به دو مسأله حساس و دیرپای میان تهران و کابل از جمله مناقشه بر سر حقابه هیرمند و دیگری وضعیت شیعیان هزاره در ساختار قدرت افغانستان، به نظر شما این دو پرونده تا چه اندازه میتوانند بر آینده روابط دو کشور سایه بیندازند؟
وی همچنین در پاسخ به این سوال که " با توجه به دو مسأله حساس و دیرپای میان تهران و کابل از جمله مناقشه بر سر حقابه هیرمند و دیگری وضعیت شیعیان هزاره در ساختار قدرت افغانستان، به نظر شما این دو پرونده تا چه اندازه میتوانند بر آینده روابط دو کشور سایه بیندازند؟ " گفت: در شرایط کنونی، اگر تهران دیپلماسی را فعال و پیگیرانه دنبال کند، میتواند هر دو حق مدنظر خود را از طرف مقابل مطالبه و تضمین کند. اول آنکه نه تنها هزارهها بلکه شیعیانی که در غرب کابل زندگی میکنند، طی دهههای گذشته بارها مورد ستم قرار گرفتهاند. بنابراین یکی از انتظارات بدیهی تهران این است که از این فرصت دیپلماتیک برای گرفتن تعهدات عملی استفاده شود تا هرگونه تعرض به شیعیان متوقف گردد و حق آنان برای زیست امن به رسمیت شناخته شود.
نکته مهم این است که کسب این تضمینها الزاماً نیازمند اعمال زور نیست؛ ایران از ظرفیتها و ابزارهایی برخوردار است که میتواند حقوق خود را مطالبه کند. وجود معاهدات و اسناد بین دو کشور که قابل انکار نیست، بستری قانونی و سیاسی فراهم میآورد که تهران بتواند بر اساس آن درخواست اقدام ملموس و تضمینپذیر نماید. علاوه بر این، پیوندهای حمایتی و کمکهایی که ایران میتواند در شرایط حساس ارائه دهد، میتواند بهعنوان اهرمی برای گرفتن تعهدات عملی از طالبان به کار رود تا عملاً تضمین شود رفتارهای آزاردهنده علیه شیعیان تکرار نشود.
متن کامل این مطلب را اینجا بخوانید.
انتهای پیام/