خاموشی ۳۲ مشعل آلاینده

گروه اقتصادی:  مسعود پزشکیان در آیین «امضای قرارداد بزرگ‌ترین طرح جمع‌آوری گازهای مشعل کشور» که به منظور فروش گاز مشعل به شرکت‌های خصوصی و دانش‌بنیان شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب اجرایی می‌شود، از شرکت‌های خصوصی مشارکت‌کننده در این طرح درخواست کرد در مسیر اجرا با هر مشکلی مواجه می‌شوند، مطرح کنند تا فارغ از روند بوروکراسی اداری در جهت رفع آن اقدامات لازم به سرعت پیگیری و انجام شود.
دولت چهاردهم در راستای صیانت از سرمایه‌های ملی، کاهش آلایندگی محیط زیست، کمک به رفع ناترازی انرژی، بسترسازی و استفاده از توان و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و ظرفیت‌های قانونی کشور، ۱۲ قرارداد فروش و جمع‌آوری گازهای مشعل (فِلِر) را در شهرستان‌های آغاجاری، گچساران، مسجد سلیمان و اهواز استان خوزستان در بازه زمانی ۱۸ماهه به اجرا درخواهد آورد که در مجموع به خاموشی ۳۲ مشعل در ۱۱ واحد بهره‌برداری، جلوگیری از هدررفت روزانه بیش از ۲۹۵ میلیون فوت مکعب گاز فِلِر، ایجاد درآمد سالانه حدود ۵۵۰ میلیون دلاری برای کشور، تولید حدود ۸۰۰ هزار تن مایعات گازی در سال و افزایش قابل‌توجه خوراک پتروشیمی‌ها و تزریق حدود ۲۰۰ میلیون فوت مکعب گاز به شبکه سراسری و کاهش ناترازی انرژی منجر خواهد شد.
رئیس‌جمهوری با تأکید بر اینکه باید مدت زمان ۱۸ ماهه اجرایی شدن این طرح کاهش یابد، اظهار کرد: «این گازها سرمایه ملی است و برای جلوگیری از هدررفت آن حتی نباید یک روز را از دست دهیم.»
پزشکیان با بیان اینکه با اجرای کامل طرح‌های جمع‌آوری گازهای مشعل، علاوه بر دستاوردهای اقتصادی، گامی بلند در راستای بهبود شاخص‌های زیست‌محیطی و حفظ سلامت مردم عزیزمان برداشته‌ایم، تأکید کرد: «باید موانع را از سر راه سرمایه‌گذاران و بخش خصوصی برداریم؛ اگر با مشکلی مواجه شدید نیازی به نامه‌نگاری نیست بلکه مستقیماً تماس بگیرید و دولت خود را موظف می‌داند که با تمام توان در جهت بازکردن گره‌ها تلاش کند.»
 
ثبت رکوردی جدید در جمع‌آوری گازهای مشعل
محسن پاک‌نژاد، وزیر نفت نیز در آیین امضای قرارداد بزرگ‌ترین‌ طرح جمع‌آوری گازهای مشعل، با بیان اینکه از ابتدای دولت چهاردهم هفت پروژه جمع‌آوری گازهای مشعل به بهره‌برداری رسیده است، گفت: «تا پایان سال‌جاری ۱۵۰ میلیون فوت مکعب به گازهای جمع‌آوری شده افزوده می‌شود. اجرای این طرح اشتغال ۲ هزار نفری به صورت مستقیم و غیرمستقیم را در پی خواهد داشت.»
وزیر نفت اظهار کرد: «با همراهی بخش خصوصی تاکنون در این بخش بیش از چهار میلیارد دلار سرمایه‌گذاری صورت گرفته است و به ۳.۵ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری دیگر نیاز داریم که به اهداف برنامه هفتم توسعه دست یابیم.»
 
امضای ۱۸ قرارداد دیگر تا پایان آذرماه
حمید بورد، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران نیز در این آیین با بیان اینکه وزارت نفت برنامه جمع‌آوری ۵۲۰ میلیون فوت مکعب گاز را در دستور کار دارد، تصریح کرد: «در قالب قراردادهایی که (۱۲قرارداد) به امضا می‌رسد، حدود ۳۰۰ میلیون فوت مکعب گاز فلر جمع‌آوری می‌شود و امید است که با پیگیری وزارت نفت و همراهی بخش خصوصی تا پایان آذرماه ۱۸ قرارداد دیگر نیز به امضا برسد.»
مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در این آیین از آغاز مرحله تازه‌ای در اجرای طرح جامع جمع‌آوری گازهای مشعل کشور خبر داد و گفت: «با امضای ۱۲ قرارداد جدید میان شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب و بخش خصوصی، روند خاموشی مشعل‌ها و بازیافت گازهای همراه سرعت می‌گیرد.»
وی افزود: «بر اساس تکالیف برنامه هفتم توسعه و در چهارچوب سیاست‌های دولت وفاق، سه مأموریت کلیدی صنعت نفت شامل افزایش تولید نفت به ۴.۵ میلیون بشکه در روز، افزایش تولید گاز به ۱.۳ میلیارد متر مکعب در روز و جمع‌آوری گازهای همراه در دستور کار قرار دارد.»
وی با اشاره به تحقق جهش تولید روزانه ۲۵۰ هزار بشکه نفت خام در سال‌جاری افزود: «در قالب قراردادهای احداث، تملک و بهره‌برداری (BOO) با مشارکت شرکت‌های خصوصی، ظرفیت فرآورشی جدید معادل ۲۵۰ هزار بشکه در روز در دستور کار است.»
بورد تصریح کرد: «در بخش گاز نیز افزون بر طرح فشارافزایی در میدان پارس جنوبی، قراردادهای توسعه میادین مدار، پازن و گردان به ارزش ۱.۶ میلیارد دلار با هدف تولید روزانه ۴۵ میلیون مترمکعب گاز با شرکت‌های فولادی و پتروشیمی منعقد شده است.»
مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران ادامه داد: «با هدف صیانت از محیط زیست، حفظ منابع هیدروکربوری و ایجاد تعادل در شبکه گاز کشور، اجرای طرح جامع جمع‌آوری گازهای مشعل در دستور کار قرار گرفته است و بر اساس برنامه‌ریزی انجام‌ شده، تا دو سال آینده ۱.۹ میلیارد فوت مکعب گاز مشعل، معادل حدود ۹۰ درصد گازهای قابل جمع‌آوری، بازیافت خواهد شد.»
 وی با اشاره به امضای ۱۲قرارداد جدید در این زمینه گفت: «این قراردادها که میان شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب و بخش خصوصی به امضا رسیده، طی ۶ تا ۱۸ ماه آینده وارد فاز اجرایی می‌شوند و دستاوردهای مهمی از جمله خاموشی ۳۲ مشعل، جلوگیری از سوزاندن روزانه حدود ۳۰۰ میلیون فوت مکعب گاز غنی، تزریق روزانه ۲۰۰ میلیون فوت مکعب گاز سبک به شبکه سراسری و تولید سالانه بیش از ۸۰۰ هزار تن مایعات گازی را به همراه خواهد داشت.»
بورد افزود: «جلوگیری از انتشار روزانه حدود ۵۷۰۰ تن کربن در محیط زیست، ورود اولین کارخانه مینی‌ان‌جی‌ال با سرمایه‌گذاری خارجی و احداث پالایشگاه آماده نصب با ظرفیت ۴۵ میلیون فوت مکعب در حوزه شرکت بهره‌برداری نفت و گاز مسجدسلیمان از دیگر ویژگی‌های این طرح‌هاست.»
وی از انتشار فراخوان جدید برای واگذاری ۱۸ بسته سرمایه‌گذاری خبر داد و خاطرنشان کرد: «در راستای تحقق هدف خاموشی کامل مشعل‌ها، واگذاری این بسته‌ها با نرخ پایه صفر به‌منظور جمع‌آوری گازهای ۴۲ مشعل دیگر آغاز شده است و از بخش خصوصی توانمند برای مشارکت در این طرح‌ها دعوت به عمل آمده است.» 
بورد تصریح کرد: «جمع‌آوری گازهای مشعل نه‌تنها گامی بزرگ در مسیر توسعه پایدار و حفظ محیط زیست است، بلکه مصداقی روشن از صیانت از سرمایه‌های ملی و حرکت به سوی تعادل در تراز انرژی کشور به شمار می‌رود.»

برش

نگاهی به یک پروژه عقب‌افتاده
 با وجود دستاوردهای مهمی که به دست آمده، مسیر جمع‌آوری گازهای مشعل در ایران هموار نبوده و پروژه‌های متعددی با تأخیرهای طولانی‌مدت روبه‌رو شده‌اند. این موضوع اهمیت اجرای به‌موقع و موفق قراردادهای جدید را دوچندان می‌کند. در میان پروژه‌های جمع‌آوری گازهای همراه، پروژه ان‌جی‌ال ۳۲۰۰ نیز قرار دارد که نزدیک به ۱۵ سال از کلنگ‌زنی آن می‌گذرد. این پروژه در سال ۱۳۹۲ وارد فاز اجرایی شد و سال‌ها گذشت و در میانه تغییر پیمانکاران، ناهماهنگی بین شرکت ملی نفت و پتروشیمی‌ها و نبود سرمایه‌گذاری به رده «پروژه‌های نیمه‌تمام» اضافه شد. تا اینکه فاز اول این طرح پس از یک دهه به بهره‌برداری رسید و از دو سال پیش به این سو قرار بوده که فاز دوم آن نیز اجرایی شود که فعلاً خبر جدیدی از آن در دست نیست.
چندین عامل مختلف وجود دارد که عقب افتادن چنین پروژه‌هایی را رقم می‌زند؛ اول اینکه، قیمت‌گذاری فروش گازهای مشعل برای بخش خصوصی چندان جذاب نیست و سرمایه‌گذاران زیادی را به همکاری ترغیب نمی‌کند. برای چنین پروژه‌هایی، داشتن سرمایه مورد نیاز، شرط اول است و پس از آن تجهیزات و زیرساخت‌های مناسبی لازم است که عمدتاً از تکنولوژی بالایی نیز برخوردار هستند. بنابراین، هرچند باید از قرارداد جدید استقبال کرد و آن را به فال نیک گرفت، اما به نظر می‌رسد برای عبور از وضعیت کنونی سوزاندن گازهای مشعل، نیاز به هماهنگی بین دستگاهی و کاهش بوروکراسی فعلی و البته واردات تکنولوژی بیش از پیش احساس می‌شود.