هوشمندسازی معادن یک ضرورت استراتژیک

گروه علم و فناوری:  با این حال، این مسیر با چالش‌های متعددی روبه‌رو است و نیاز به عزمی ملی برای رفع آنها دارد. مهم‌ترین مانع، نبود انسجام نهادی در مدیریت بخش معدن است که موجب پراکندگی و عدم هماهنگی در اجرای پروژه‌های هوشمندسازی شده است. این پراکندگی به همراه کمبود داده‌های ساختاریافته و قابل اعتماد، هسته اصلی مشکل را تشکیل می‌دهد، چرا که هوش مصنوعی بدون دسترسی به داده‌های دقیق و کامل، قادر به ارائه تحلیل‌های کاربردی نخواهد بود.
شکاف بین بخش سنتی معدن و اکوسیستم فناوری نیز به عنوان مانعی جدی در این مسیر خودنمایی می‌کند. با این وجود، فرصت‌های بی‌شماری در این حوزه وجود دارد که در صورت برنامه‌ریزی صحیح، قابل دستیابی هستند.
به عنوان مثال در مرحله اکتشاف، هوش مصنوعی با پردازش داده‌های ماهواره‌ای و ژئوفیزیکی می‌تواند الگوهای پنهان کانه‌زایی را شناسایی و دقت کشف معادن جدید را به طور قابل توجهی افزایش دهد. این قابلیت هنگامی بهینه می‌شود که در فرآیند استخراج، سیستم‌های هوشمند با بهینه‌سازی عملیات حفاری و بارگیری، بازدهی را به حداکثر و مصرف انرژی را به حداقل برسانند.
اما برای تحقق این چشم‌انداز، ایجاد بانک اطلاعاتی یکپارچه از داده‌های معدنی اولین گام ضروری است. این بانک اطلاعاتی می‌تواند پایه‌ای برای توسعه سیستم‌های پایش هوشمند تجهیزات باشد که هم ایمنی را افزایش می‌دهد و هم از توقف‌های ناخواسته جلوگیری می‌کند. در ادامه، استقرار پلتفرم‌های تحلیلی برای شبیه‌سازی و بهینه‌سازی فرآیندها، راهکاری مؤثر است چراکه می‌تواند در بخش فرآوری نیز با استفاده از الگوریتم‌های پیش‌بینی‌کننده و کنترل لحظه‌ای پارامترهای فرآیند، بازیابی مواد ارزشمند را بهبود بخشد و ضایعات را کاهش دهد. بدون تردید، هوشمندسازی معادن تنها با عزم جدی نهادهای حاکمیتی و همراهی فعالانه بخش خصوصی محقق خواهد شد. این همکاری باید در قالب سرمایه‌گذاری در آموزش نیروی انسانی، حمایت از استارتاپ‌های فناور و همچنین تدوین استانداردهای ملی داده تجلی یابد. این تحول نه یک انتخاب، بلکه ضرورتی انکارناپذیر برای افزایش رقابت‌پذیری صنعت معدن در سطح بین‌المللی است. آینده صنعت معدن ایران در گرو پذیرش و به کارگیری هوشمندانه این فناوری‌های نوین خواهد بود و سرمایه‌گذاری در این مسیر، امروزه یک ضرورت استراتژیک برای حفظ جایگاه ایران در بازارهای جهانی محسوب می‌شود.