سایه تنش آمریکا و چین بر «اجلاس وب»

محبوبه ستارزاده-گروه علم و فناوری: وب سامیت 2025 درحالی برگزار می‌شود که تنش‌های آمریکا و چین بر آن سایه افکنده است و بنیانگذار این اجلاس نیز از پایان گرفتن دوران تسلط فناوری غربی خبر می‌دهد.

فناوران 157 کشور در لیسبون
وب سامیت ۲۰۲۵ که از ۱۰ نوامبر در لیسبون پرتغال آغاز شده و امروز به کار خود پایان می‌دهد، به عنوان یکی از بزرگترین و تأثیرگذارترین کنفرانس‌های فناوری اروپا با سخنرانی‌های کلیدی، میزگردها و فرصت‌های شبکه‌سازی در حوزه‌های هوش مصنوعی، امنیت سایبری، فین‌تک، پایداری و... در نمایشگاه بین‌المللی لیسبون (FIL) در حال برگزاری است.

امسال بیش از 71 هزار شرکت‌کننده از 157 کشور، از جمله بیش از ۲۵۰۰ استارتاپ و 1857 سرمایه‌گذار از 86 کشور در این رویداد چهارروزه شرکت کردند؛ رویدادی که به عنوان بستری پویا برای نوآوری، همکاری و بینش‌های صنعتی عمل می‌کند و آینده فناوری و تجارت را در مقیاس جهانی شکل می‌دهد.

در این رویداد تمام حوزه‌ها و بخش‌ها، از برنامه‌نویسی و سلامت گرفته تا ورزش، انرژی، خلاقیت و فضا مورد بحث قرار گرفت و بر موضوع‌هایی خاص تمرکز شد؛ موضوع‌هایی مانند اینکه چه کسی هوش مصنوعی را کنترل می‌کند، چه کسی آن را تأمین مالی می‌کند و چگونه دولت‌ها، سرمایه‌گذاران و سازندگان با دنیایی که به سرعت در حال تغییر است، سازگار می‌شوند.

همچنین با توجه به پیشرفت‌ شرکت‌های چینی در زمینه‌ هوش مصنوعی، روباتیک و تحول صنعتی، این کشور به عنوان میهمان افتخاری دهمین دوره اجلاس وب در این رویداد شرکت کرد. «تأثیر خاموش چین بر نوآوری جهانی»، «حفاظت از بازارها در دوران چین»، «آینده پول» و «ترامپ، تعرفه‌ها و نظم نوین جهانی»، برخی از موضوعاتی بودند که در این رویداد مورد بحث قرار گرفت.

چرخش دنیای فناوری از آمریکا به چین
رهبران فناوری جهانی، زیر سایه تنش‌های جهانی بر سر سخت‌افزار و نرم‌افزار پیشرفته و منابع مورد نیاز برای ساخت آنها، در اجلاس سالانه وب لیسبون گردهم آمدند تا درباره هوش مصنوعی، روبات‌ها و استارتاپ‌ها صحبت کنند. اما موضوعی که بیش از همه توجه را جلب می‌کند، نگاه شرکت کنندگان این رویداد سالانه است که چرخشی فاحش به سمت چین داشته‌اند و به صعود چین به سمت تسلط بر فناوری فکر می‌کنند.
 «پدی کاسگریو»، بنیانگذار اجلاس وب در مراسم افتتاحیه این رویداد از محو شدن دوران تسلط فناوری غربی خبر داد و افزود: « وب سامیت، فرصتی برای همه شرکت‌کنندگان فراهم می‌کند تا با کسانی که در حال ساختن نوآورترین شرکت‌های نوظهور در چین هستند، ملاقات داشته باشند و به سخنرانانی با نظرات متنوع در مورد دلایل دستیابی چین به دستاوردهایش گوش دهند.»
او همچنین خاطرنشان کرد: «پیشرفته‌ترین روبات‌های انسان‌نما و مدل‌های هوش مصنوعی در جهان، اروپایی یا آمریکایی نیستند، این فناوری‌ها، چینی هستند. اگرچه چینی‌ها بیشترین تعداد روبات را ندارند، اما امسال با غرفه‌های شرکت‌هایی مانند هواوی و علی‌بابا حضوری چشمگیر دارند.»

به اعتقاد او، چین به لطف مدل‌های متن‌باز و رایگان این کشور، احتمالاً در مسابقه هوش مصنوعی پیروز خواهد شد، هرچند این موضوع یک سال قبل کاملاً غیرقابل تصور بود. اما جهان در حال تغییر است، بنابراین باید سریع‌تر از همیشه حرکت کرد. بنیانگذار اجلاس وب همچنین«پیکس»، سیستم پرداخت لحظه‌ای و رایگان برزیل را سیستمی دانست که در آستانه انقلابی در نحوه انتقال پول در جهان است، به همین دلیل در هفته‌ها و ماه‌های اخیر بارها هدف حملات ترامپ قرار گرفته است.
در شرایطی که کاخ سفید به عنوان بخشی از سیاست مهار پیشرفت فناوری‌های محاسباتی در پکن، صادرات تازه‌ترین تراشه‌های هوش مصنوعی شرکت انویدیا، تراشه‌های کوچک‌شده سری B30A به چین را ممنوع کرده اما جنسن‌هوانگ، مدیر اجرایی انویدیا هشدار داد با وجود محدودیت در دسترسی به پیشرفته‌ترین تراشه‌های انویدیا به عنوان نیاز اصلی آموزش و اجرای سیستم‌های هوش مصنوعی، چین در مسابقه تسلط بر هوش مصنوعی نسل بعدی پیروز خواهد شد.
 «ریو لباردیان»، معاون رئیس بخش فناوری شبیه‌سازی شرکت آمریکایی انویدیا هم نظر جالبی دارد. او با اشاره به اینکه نیمی از دانشمندان و مهندسان کامپیوتر جهان که در مرز این فناوری‌ها هستند، در چین فعالیت دارند، گفت: «حتی اگر آمریکا تلاش کند دسترسی آنها را به تراشه‌ها یا مواد اولیه حیاتی محدود کند، بازهم آنها راهی برای توسعه فناوری‌های خود پیدا خواهند کرد. با ممنوعیت صادرات تراشه‌ها به چین، درواقع ما فرصت همکاری با چینی‌ها و بهره‌مندی از کاری که انجام می‌دهند را از دست خواهیم داد.»
او یادآور شد: «تراشه B30A می‌تواند در قالب خوشه‌های بزرگ، آموزش مدل‌های زبانی گسترده (LLM) را تسهیل کند؛ قابلیتی که شرکت‌های فناوری چین به‌شدت به آن نیاز دارند. اما تصمیم ترامپ، امکان حضور انویدیا در بازار هوش مصنوعی چین را عملاً از میان برده و سهم این شرکت از بازار پیشرفته هوش مصنوعی چین به صفر رسیده است.»

بزرگترین سرمایه‌گذاری هوش مصنوعی اروپا
علاوه بر رشد چین، هوش مصنوعی یکی دیگر از موضوعات اصلی در اجلاس امسال است که بر بخش‌هایی مانند فناوری اطلاعات، مراقبت‌های بهداشتی، ورزش و انرژی تأثیر می‌گذارد. با توجه به اهمیت توسعه هوش مصنوعی، مایکروسافت از ساخت یک مرکز داده هوش مصنوعی ۱۰ میلیارد دلاری در پرتغال با همکاری شرکت بریتانیایی Nscale خبر داد که توجه بازدیدکنندگان را جلب کرد. مایکروسافت با اشاره به اینکه میزان تقاضا، بویژه در پنج ماه گذشته در حوزه هوش مصنوعی بسیار زیاد شده، این طرح را یکی از بزرگترین سرمایه‌گذاری‌ها در ظرفیت محاسبات هوش مصنوعی در اروپا دانست.
با توجه به تقاضای فزاینده انرژی هوش مصنوعی، اجلاس امسال بر چگونگی تأمین این انرژی نیز تمرکز کرد. طبق گزارش آژانس بین‌المللی انرژی (IEA)، مصرف برق مراکز داده حدود ۴۱۵ تراوات ساعت (TWh) یا حدود ۱.۵ درصد از مصرف برق جهانی در سال ۲۰۲۴ بوده و در پنج سال گذشته سالانه ۱۲ درصد رشد داشته است. بنابراین باید به فکر استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر بود.

ترکیه در انتظار یونیکورن
یکی از کشورهایی که حضوری چشمگیر در وب سامیت 2025 داشته، ترکیه است. در این رویداد، 7 استارتاپ ترکیه‌ای محصولات و خدمات خود را در حوزه‌های نرم‌افزار، امور مالی، فین‌تک، سفر، پایداری، انرژی پاک، امنیت و تناسب اندام به سرمایه‌گذاران جهانی و رهبران فناوری عرضه کردند.«احمد بوراک داغلو»، رئیس دفتر سرمایه‌گذاری و امور مالی ترکیه اعلام کرد: « استارتاپ‌های ترکیه در سال‌های 2010 تا 2019 در مجموع ۶۶۰ میلیون دلار سرمایه جذب کرده‌اند و این رقم در سال‌های 2020 تا 2025 به ۵.۶ میلیارد دلار در افزایش یافت.» به گفته او، میانگین سرمایه‌گذاری سالانه یک میلیارد دلار به وضوح نشان می‌دهد که اکوسیستم کارآفرینی ترکیه بالغ شده و مورد توجه سرمایه‌گذاران جهانی قرار گرفته بنابراین در انتظار یونیکورن‌های ترکیه هستیم.
امسال عربستان سعودی هم از رویداد وب برای نمایش سرمایه‌گذاری ۱۴.۹ میلیارد دلاری کشورش در حوزه فناوری و ارائه فرصت‌ها در هوش مصنوعی، تجارت الکترونیک و لجستیک بهره گرفت. پیش‌بینی می‌شود اقتصاد دیجیتال این کشور تا سال ۲۰۳۰ به ۷۶ میلیارد دلار برسد، از این رو عربستان تلاش دارد بنیانگذاران و سرمایه‌گذاران را به خود جذب ‌کند. فعالان فناوری عربستان سعودی در این رویداد، ۱۳۰۰مگاوات ظرفیت مرکز داده و ۲۰ کابل زیردریایی که شرق و غرب را به هم متصل می‌کند را زیربنای تحول دیجیتال و ایجاد ۳۰۰ استارتاپ در سراسر کشورشان عنوان کردند.