دشتستان روایت جوانان تحصیل‌کرده در کالبد طنز اجتماعی
پرداختن به موضوعات دانشجویی، به ویژه در سطح تحصیلات تکمیلی، یکی از نقاطی است که رسانه‌های فراگیر، به طور سنتی، کم‌تر به آن ورود جدی داشته‌اند.
ایران آنلاین: شبکه یک سیما، با توجه به گستره مخاطبانش، نیازمند تولیداتی است که بتواند پلی میان روایت‌های عامه‌پسند و مسائل قشری خاص، مانند دانشجویان ارشد، ایجاد کند. سریال «دشتستان» با انتخاب این مقطع به عنوان محور اصلی، تلاشی برای پر کردن این شکاف محسوب می‌شود. «دشتستان» به کارگردانی امیر بشیری، تهیه‌کنندگی آرمان زرین‌کوب و قلم محمد نقایی، به‌عنوان یکی از محصولات اخیر شبکه یک سیما با وعده ارائه تصویری متفاوت از زندگی دانشجویان نسل امروز، مسیر پخش خود را در ۳۰ قسمت آغاز کرده است. پخش این اثر که هر شب ساعت ۲۲ بر روی آنتن می‌رود، فرصتی فراهم آورده تا مخاطب با یک کمدی اجتماعی که از عناصر فانتزی نیز بهره می‌برد، مواجه شود. و در مجموع در ۳۰ قسمت به مخاطبان عرضه خواهد شد. این اثر با بهره‌گیری از ترکیب هنرمندان شناخته‌شده و جوان، روایتی چند خطی را از زندگی قشر تحصیل‌کرده ارائه می‌دهد. محوریت اصلی داستان بر زندگی شش دانشجوی کارشناسی ارشد در یکی از خوابگاه‌های تهران متمرکز است. روایت با معرفی سه شخصیت اصلی غفور، فرید و دانیال آغاز و با ورود سه دانشجوی دیگر به نام‌های خسرو، نعمت و امین مسیر سرنوشت این شش نفر دچار پیچ و خم‌های جدیدی می‌شود.
نقطه قوت محوری سریال، تمرکز آن بر دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد است؛ مقطعی که غالبا با فشارهای مضاعف تحصیلی، انتظارات شغلی آینده و پیچیدگی‌های روابط انسانی همراه است. شش شخصیت محوری داستان، متشکل از غفور، فرید، دانیال، خسرو، نعمت و امین، دیگر فقط درگیر مباحث آکادمیک نیستند و درگیر یک شبکه پیچیده از رقابت، دوستی و مواجهه با واقعیت‌های دشوار زندگی شهری و اجتماعی هستند. این انتخاب، نشان از دغدغه تیم سازنده برای پرداختن به طبقه خاصی از نخبگان جوان دارد که مسائل آن‌ها صرفا به مشکلات معمول دانشجویی محدود نمی‌شود. شیوه روایت، ترکیبی هوشمندانه از درام و طنز است. استفاده از چاشنی طنز، ابزاری است که سریال از آن برای تسهیل پذیرش پیام‌های اجتماعی استفاده می‌کند؛ پیامی که فارغ از سطح به نقد یا بازنمایی ساختارهای ارتباطی و دغدغه‌های عمیق‌تر این قشر می‌پردازد.
آنچه باعث می‌شود به محتوای «دشتستان» عمیق شد، نگاه سازندگان به فراتر از صرف فضای دانشجویی است. تمرکز اصلی سریال بر ترسیم تصویری واقعی و هوشمندانه از چالش‌های زیست اجتماعی این نسل است. این اثر با در هم آمیختن مایه طنز با نگاهی دقیق به مسائل اجتماعی سعی دارد دغدغه‌ها و مشکلات روزمره دانشجویان ارشد و تعاملات پیچیده میان افراد را به تصویر بکشد. این رویکرد دوگانه به سریال اجازه می‌دهد تا در عین سرگرم‌کننده بودن، حامل پیام‌های عمیق‌تری در حوزه ارتباطات و معضلات نسل امروز باشد.
شاید بتوان از «دشتستان» به‌عنوان اثری با رویکرد کمدی-فانتزی یاد کرده که این امر، پتانسیل کار را برای فراتر رفتن از رئالیسم محض و ورود به موقعیت‌های اغراق‌آمیز کمدی را تقویت می‌کند. این نگاه فانتزی‌گونه به نویسنده اجازه داده است تا با دست بازتری، کاستی‌ها و تناقضات اجتماعی را به شکلی غیرمستقیم به نقد بکشد البته، این مسیر همواره بدون چالش نیست. همانطور که در نقدهای اولیه نیز به آن اشاره شده، نحوه بازنمایی برخی گروه‌ها، مانند تصویرسازی زنانه در برخی قسمت‌ها (اشاره به واکنش‌های فرهنگی نسبت به شخصیت‌های فضول و سرایه‌دار)، می‌تواند محل بحث و تأمل بیشتر باشد و نشان می‌دهد که سریال در مسیر ظریف مابین نقد اجتماعی و ارائه تصویر قابل قبول، با موانعی روبرو بوده است.
حضور چهره‌های باتجربه‌ای نظیر سیامک صفری و وحید آقاپور در کنار بازیگران جوان‌تر، توازن موجود در اجرای کاراکترهاست. این ترکیب، به کارگردانی امیر بشیری این امکان را داده تا هم از عمق اجرایی بازیگران مسن‌تر برای انتقال بار دراماتیک بهره ببرد و هم از انرژی بازیگران جوان برای خلق موقعیت‌های کمدی و پرتحرک استفاده کند. تهیه‌کننده، آرمان زرین‌کوب، با سابقه‌ای که در مدیریت پروژه‌های تلویزیونی دارد نیز مسئولیت سنگینی در حفظ انسجام سی و قسمت تولید بر عهده داشته است.
دغدغه‌های دانشجویان وبه‌طور خاص مقطع ارشد که در این سریال به آن پرداخته شده است، فراتر از فضای صرفا دانشگاهی، درگیر مسائلی چون بیکاری تخصصی، فشارهای اقتصادی، بحران مهاجرت فکری و انتظارات برآورده نشده از سیستم آموزشی است. زمانی که یک اثر نمایشی مانند «دشتستان» این سوژه‌ها را در قالب کمدی و طنز روایت می‌کند، دو کارکرد مهم ایفا کرده است. نخست، ایجاد ارتباط همدلانه با مخاطب هدف از طریق شوخی با مشکلات مشترک و دوم، فراهم آوردن فضایی برای طرح انتقادات اجتماعی به شکلی غیرمستقیم و قابل تحمل برای عموم جامعه. با تلفیق ژانر این دو مورد و مدیریت درست آن، به جای تبدیل شدن کار به سرگرمی سطحی، به آیینه‌ای از واقعیت‌های پنهان این قشر تبدیل می‌شود و در نقد هوشمندانه ساختارها، اثربخشی بیشتری نسبت به درام‌های صرف خواهد داشت. اتفاقی که تا حد زیادی شاهد آن هستیم.
«دشتستان» تلاشی است برای به تصویر کشیدن نسل جوان تحصیل‌کرده و دغدغه‌هایشان در قالب سریالی که قصد دارد ضمن سرگرم‌سازی، تأملی بر زیست اجتماعی آنان داشته باشد. موفقیت نهایی این اثر در گرو تداوم لحن هوشمندانه و موفقیت در حفظ تعادل بین ژانرهای طنز و اجتماعی خواهد بود. این سریال با تکیه بر متن منسجم محمد نقایی و کارگردانی بشیری، خود را به‌عنوان یک درام-کمدی اجتماعی معرفی می‌کند که می‌کوشد تصویری صادقانه از زیست دانشجویی در مقطع تکمیلی ارائه دهد؛ روایتی که سعی دارد با هوشمندی، ضمن پرهیز از تکرار کلیشه‌ها، ارتباط معناداری با مخاطب برقرار کند.
انتهای پیام/