وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی متولی «زیست عفیفانه»

مرتضی گل پور-دبیر گروه سیاسی: شنبه گذشته نشست بررسی «راهبردها و راهکارهای آسیب‌زدایی از عرصه‌های اجتماعی؛ برنامه اقدام زیست اجتماعی سالم و عفیفانه» در نهاد ریاست جمهوری، به ریاست مسعود پزشکیان برگزار شد. پس از انتشار خبر این رویداد، سخنان رئیس جمهوری در این نشست بازتاب بسیاری داشت. این بازتاب ها به گونه ای بود که برخی رسانه های منتقد دولت نیز به استقبال اظهارات رئیس جمهوری رفتند. اما بررسی های «ایران» و جزئیات بیشتری از این نشست که در اختیار «ایران» قرار گرفت، تصویر دقیق تری از این جلسه، محتوای مباحث و راهبردهای تعیین شده در آن، ارائه می دهد.

اعضای جلسه و محور بحث
بررسی ها نشان می دهد محور اصلی این جلسه، بررسی گزارشی بود که وزارت اطلاعات در زمینه عفاف و حجاب تهیه کرده بود. این گزارش وزارت اطلاعات، همان گزارشی است که به محضر رهبر انقلاب ارائه و ایشان خواستار توجه رئیس جمهوری به آن شده بودند. بر همین اساس و به دنبال پانوشت رهبر انقلاب برای این گزارش، این متن و جزئیات دیگر مرتبط با آن، پیش از این هم در جلسات دیگر هیات دولت بررسی شده بود. اما در جلسه شنبه گذشته تعداد محدودتری از اعضای هیات وزیران حضور داشتند که همین امر زمینه این را فراهم کرد تا این گزارش به صورت تفصیلی و با جزئیات بیشتر بررسی شده و درباره آن ها بحث و تبادل نظر شود. علاوه بر رئیس جمهوری، وزرای اطلاعات، کشور، دادگستری، بهداشت، فرهنگ و ارشاد اسلامی، ورزش و جوانان، رئیس سازمان صداوسیما، معاون رئیس جمهوری در امور زنان و خانواده، رئیس دفتر رئیس جمهوری و رئیس شورای اطلاع رسانی دولت، دیگر حاضران این نشست بودند.

تأکید پزشکیان بر راهکارهای تخصصی
بنا به محور اصلی این جلسه، یعنی بررسی گزارش وزارت اطلاعات، می توان سخنان رئیس جمهوری را بازتابی از محتوای این گزارش ارزیابی کرد. پزشکیان با تأکید بر لزوم اجرای راهکارهای تخصصی، بین‌بخشی و قابل اجرا در موضوع زیست اجتماعی سالم و عفیفانه، گفت: «در گام نخست باید از بروز هنجارشکنی در جامعه پیشگیری کنیم و این اقدام باید با حکمت و درایت پیش برود.» وی با توضیحی درباره رویکردهای مبتنی بر حکمت و درایت تصریح کرد: «کارشناسان و متولیان امر نیز لازم است با رویکردهای سیاسی، دینی و اجتماعی، اقدامات مؤثری را به‌صورت تدریجی و مرحله‌ای دنبال کنند. در این حوزه لازم است از ظرفیت محلات و مساجد و علمای دینی نیز بهره‌مند شویم.» رئیس‌جمهوری با تأکید بر اینکه «در مساله ترویج زیست عفیفانه نباید اقداماتی انجام شود که به سرمایه اجتماعی شکل‌گرفته در کشور آسیب بزند»، ادامه داد: «فعالیت‌ها باید بر پایه نگاه تخصصی صورت گیرد. بیان تبیینی و اقناعی، ابزارهای مؤثری برای عرضه مفاهیم اثرگذار هستند. از سوی دیگر، اقدامات نباید به‌گونه‌ای باشد که در سطح جامعه ایجاد عناد و لجاجت کند.» پزشکیان، بدن‌نمایی و برهنگی را مغایر شأن زنان دانست و اظهارکرد: «زنان جامعه ما شأنیت و شرافت والایی دارند.» رئیس‌جمهوری با بیان اینکه «باید الگوهای مناسب در زمینه حجاب و عفاف به جامعه معرفی شوند»، افزود: «ورزشکاران، مدال‌آوران و چهره‌های فرهنگی، سرمایه‌های اجتماعی کشور هستند و می‌توان از جایگاه آنان برای معرفی الگوهای مناسب به جامعه و نسل جوان بهره گرفت. حجاب برتر باید به‌عنوان نمادی از خلاقیت، توانمندی، علم و صداقت افراد، مطرح و الگوسازی شود.»

وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی متولی پیشبرد راهکارها
از جمله نکات مهم مطرح شده در این جلسه که تاکید رئیس جمهوری را نیز باخود همراه داشت، این واقعیت است که مسئولیت طراحی یا پیشبرد طرح های مرتبط «برنامه اقدام زیست اجتماعی سالم و عفیفانه» بر عهده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار گرفته است. به این معنی که می توان این وزارتخانه را متولی مدیریت راهبردهای ملی در این زمینه ها ارزیابی کرد. علاوه بر این، نکته دیگری که در نشست شنبه گذشته بر آن تاکید شد، عبور دستگاه های متولی این حوزه، به ویژه دستگاه های دولتی از واکنش ها و برخوردهای سلبی با زیست اجتماعی سالم است و همانطور که رئیس جمهوری و دیگر اعضا نیز در این جلسه بر آن تاکید کردند، تمام اقدامات ایجابی با بهره گیری از ظرفیت ها سازمان ها، نهادها و بخش های متولی این حوزه متمرکز خواهد شد. به دیگر سخن، آنچه در جلسه شنبه گذشته با حضور رئیس جمهوری بر آن تاکید شد، تکرار سخنی است که وزیر کشور 30 مهرماه اعلام کرد، آنجا که اسکندر مومنی درباره بازگشت گشت های ارشاد گفت: «تاکنون چیز متقنی نشنیدم، در دولت نیز در این مورد قرار شد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پیگیری کند.» شنبه گذشته نیز تاکید شد که مسئولیت محوری برنامه های حوزه عفاف و حجاب به طور کامل از وزارت کشور به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منتقل شده و این وزارتخانه علاوه بر پیشبرد برنامه های خود، اجرای وظایف دیگر بخش ها و سازمان ها، درون یا بیرون دولت را نیز پیگیری خواهد کرد. این امر نشان می دهد راهبرد دولت در این زمینه همچنان بدون تغییر مانده است؛ یعنی راهبرد عبور از اقدامات سلبی و تمرکز کامل بر اقدامات ایجابی.