تخصیص ارز بانک مرکزی بر مبنای اولویت؛ پایان تخصیص زمانی

ایران آنلاین: علیرضا حبیبی" شامگاه شنبه در نشست فعالان اقتصادی استان البرز که با حضور اعضای کمیسیون صنایع ومعادن مجلس شورای اسلامی و معاونان وزارت صمت و استاندار البرز در کرج برگزار شد، افزود: این تغییر رویه به معنای پایان دادن به تخصیص ارز فقط بر مبنای "زمان ثبت سفارش" است و اکنون "اهمیت استراتژیک کالا" تعیین‌کننده اصلی خواهد بود.

به گزارش ایرنا، معاون اداره تخصیص ارز بانک مرکزی گفت که منابع ارزی در دسترس نسبت به دوره‌های پیشین با محدودیت‌های جدی‌تری مواجه است؛ این محدودیت‌ها، لزوم اجرای سازوکارهای دقیق‌تر و اولویت‌بندی شده برای مدیریت بهینه منابع را بیش از پیش ضروری ساخته است.

حبیبی در تشریح این رویکرد جدید، تاکید کرد که محدودیت‌های بودجه‌ای و ارزی، عامل اصلی این تغییر ساختاری است.

وی توضیح داد که حجم ثبت سفارش‌های انجام شده توسط بازرگانان، به طور مداوم از منابع ارزی تخصیص یافته توسط دولت پیشی گرفته است. این عدم تناسب میان تقاضای اسمی و منابع واقعی موجود، وزارتخانه‌های متولی مانند وزارت صمت، جهاد کشاورزی و بهداشت را ملزم به تعریف دقیق و شفاف‌سازی اولویت‌ها نموده است.تخصیص ارز اکنون باید به گونه‌ای باشد که تأثیر مخرب بر زنجیره تأمین کالاهای اساسی و مواد اولیه حیاتی به حداقل برسد. این امر مستلزم خروج از رویکرد غیرواقع‌بینانه "اول هر که زودتر برسد" است که ممکن بود منابع را به سمت کالاهای غیرضروری هدایت کند.

معاون اداره تخصیص ارز بانک مرکزی تصریح کرد: برخلاف تصورات نادرست و برخی شایعات که مطرح می‌شود، تخصیص ارز در بانک مرکزی همواره یک فرایند مبتنی بر داده و الگوریتم بوده است و هیچ‌گونه عامل انسانی در تصمیم‌گیری نهایی برای تخصیص ارز دخالت ندارد؛این شفاف‌سازی اهمیت دارد زیرا اطمینان می‌دهد که اولویت‌بندی‌ها نه بر اساس لابی‌گری یا روابط فردی، بلکه بر اساس معیارهای تعریف شده در مدل بهینه‌سازی که توسط وزارتخانه‌ها تعریف شده است، انجام می‌گیرد. این مدل، وزن‌های مشخصی را به هر اولویت تخصیص می‌دهد و سیستم به صورت خودکار بر اساس موجودی، درخواست و وزن اولویت، ارز را تخصیص می‌دهد.

حبیبی در ادامه، آماری از عملکرد تخصیص ارز در سال جاری ارائه داد و گفت: با وجود محدودیت‌ها، تعهدات ارزی به صورت کامل مدیریت شده است. بر اساس آمار امسال بانک مرکزی موفق به تخصیص حدود ۴۰ میلیارد دلار ارز به بخش واردات شده است.این رقم چشمگیر نشان می‌دهد که تمامی درآمدهای ارزی محقق شده (صادرات، درآمدهای نفتی، منابع حاصل از توافقات و غیره) که به چرخه رسمی کشور وارد شده، به طور کامل به حمایت از واردات تخصیص یافته است. این نشانگر تلاش بانک مرکزی برای جلوگیری از انباشت منابع در سطح ملی و هدایت مستقیم آن‌ها به نیازهای ضروری اقتصاد است.

معاون اداره تخصیص ارز بانک مرکزی به تشریح نقش مرکز مبادله ارز و طلا در این فرایند پرداخت و افزود: این مرکز به عنوان یک "استخر" یا مخزن مرکزی عمل می‌کند که منابع ارزی ورودی، ابتدا در آن تجمیع می‌شوند.بر اساس داده‌های بانک مرکزی، این مرکز پیش از شروع عملیات تخصیص ماهانه/دوره‌ای، دارای یک موجودی تقریبی ۲ میلیارد دلاری بوده است. این موجودی، به عنوان ذخیره اطمینان عمل می‌کند تا بتواند شکاف‌های کوتاه‌مدت بین زمان وصول درآمد ارزی و زمان درخواست تخصیص را پوشش دهد.