وقتی اقتصاد به نشانهها حساس میشود
در اقتصادهایی که زیر وزن نااطمینانی نفس میکشند، نشانهها گاهی مهمتر از اتفاقهای بزرگاند. بازارها همیشه به دادههای سخت واکنش نمیدهند؛ گاهی یک تصویر، یک نشست، یا یک گردهمایی بینالمللی میتواند رفتاری را تغییر دهد که هیچ بسته سیاستی قادر به تغییرش نبود. کیش اکسپو دوم یکی از همین نشانههاست؛ رویدادی که شاید در ظاهر تنها یک نمایشگاه باشد، اما در بافت یک اقتصاد پرریسک، نقش آن فراتر از عدد قراردادهاست.
ایران آنلاین: اقتصاد ایران در سالهای اخیر بیش از هر چیز با ذهنیت بازیگرانش حرکت کرده است. فشارهای ژئوپولیتیک، تحریمها، نوسانات ارزی و تهدیدهای امنیتی، همگی شبکهای از ریسک ساختهاند که رفتار بنگاهها را کوتاهمدت، دفاعی و محتاط کرده است. در چنین بستری، حضور هیئتهای خارجی در یک رویداد رسمی، ولو محدود، نوعی سیگنال ثبات نسبی تلقی میشود؛ همان چیزی که در ترکیه پس از ۲۰۱۶، یا در مصر و اندونزی پس از دورههای بیثباتی شاهدش بودیم. اقتصادهای تحت فشار به شکل قابل پیشبینی به این نوع نشانهها پاسخ میدهند: ابتدا با کاهش رفتارهای هیجانی، سپس با باز شدن فضا برای تصمیمگیری میانمدت.
اثر نخست، آرامسازی انتظارات است.نشان داده شده که بازارها وقتی احساس کنند تنش کمتر شده کمی رفتارشان متعادلتر میشود. در ایران نیز موجهای رفتاری در بازار ارز، در قیمتگذاریها و حتی در سیاستگذاریهای حاشیهای، بهشدت وابسته به این حس جمعی هستند. کیش اکسپو از همین جنس اثر میگذارد: در کوتاهمدت، بازیگران اقتصادی دستکم برای مدتی از حالت «هشدار دائمی» خارج میشوند.
اثر دوم، بازگشت افق برنامهریزی است. بنگاهها تا وقتی تصور کنند همه چیز ناپایدار است، برنامهها را روزانه و واکنشی مینویسند. اما بهمحض اینکه نشانهای از امکان ارتباط خارجی دیده میشود، افق زمانی از روز و هفته، به سهماهه و ششماهه منتقل میشود. این تغییر کوچک، در صنایع مختلفِ جهان بارها ثبت شده است: از نمایشگاههای تجاری در شرق آسیا تا دورههای بازگشایی اقتصادی در آمریکای جنوبی. شرکتها با کوچکترین پنجره فرصت، دوباره به سمت گفتوگو، مذاکره و سرمایهگذاری عملیاتی حرکت میکنند. نتیجهاش تقویت زنجیره تأمین، افزایش سفارشهای کوچک و بهبود جریان نقدینگی است.
اثر سوم، تعدیل وزن ریسک است. ریسکها همچنان وجود دارند؛ از تهدیدهای امنیتی گرفته تا تحریمها و بیثباتیهای منطقهای. اما وزن ذهنی آنها در تصمیمگیری بنگاهها کمتر میشود. این تغییرِ وزن، برای اقتصادی مثل ایران که رفتار فعالان در آن بیش از هر چیز رفتاری است، اهمیت حیاتی دارد. تعدیل ریسک ذهنی به معنای افزایش سرمایهگذاریهای کوچک، فعال شدن ظرفیتهای نیمهخاموش، و در نهایت رشد ملایم تولید در بازه ششماهه است.
در این چارچوب، کیش اکسپو نه یک نقطه مستقل، بلکه بخشی از یک روند بزرگتر است؛ روندی که با هر رویداد بینالمللی، هر سفر هیئت اقتصادی، و هر نشانهای از گشایش منطقهای تقویت میشود. این رویداد بهتنهایی تعیینکننده آینده اقتصاد ایران نیست، اما بخشی از همان شبکه نشانههایی است که مجموعاً وزن نااطمینانی را کاهش میدهند.
اگر این روند حفظ شود، در میانمدت شاهد بازیابی بخشی از پویایی اقتصاد خواهیم بود؛ نه بهعنوان جهشی بزرگ، بلکه بهعنوان بازگشت تدریجی عقلانیت رفتاری به فضای کسبوکار. این همان مسیری است که بسیاری از اقتصادهای پرریسک دنیا پیش از رسیدن به ثبات نسبی تجربه کردهاند.
انتهای پیام/
اثر نخست، آرامسازی انتظارات است.نشان داده شده که بازارها وقتی احساس کنند تنش کمتر شده کمی رفتارشان متعادلتر میشود. در ایران نیز موجهای رفتاری در بازار ارز، در قیمتگذاریها و حتی در سیاستگذاریهای حاشیهای، بهشدت وابسته به این حس جمعی هستند. کیش اکسپو از همین جنس اثر میگذارد: در کوتاهمدت، بازیگران اقتصادی دستکم برای مدتی از حالت «هشدار دائمی» خارج میشوند.
اثر دوم، بازگشت افق برنامهریزی است. بنگاهها تا وقتی تصور کنند همه چیز ناپایدار است، برنامهها را روزانه و واکنشی مینویسند. اما بهمحض اینکه نشانهای از امکان ارتباط خارجی دیده میشود، افق زمانی از روز و هفته، به سهماهه و ششماهه منتقل میشود. این تغییر کوچک، در صنایع مختلفِ جهان بارها ثبت شده است: از نمایشگاههای تجاری در شرق آسیا تا دورههای بازگشایی اقتصادی در آمریکای جنوبی. شرکتها با کوچکترین پنجره فرصت، دوباره به سمت گفتوگو، مذاکره و سرمایهگذاری عملیاتی حرکت میکنند. نتیجهاش تقویت زنجیره تأمین، افزایش سفارشهای کوچک و بهبود جریان نقدینگی است.
اثر سوم، تعدیل وزن ریسک است. ریسکها همچنان وجود دارند؛ از تهدیدهای امنیتی گرفته تا تحریمها و بیثباتیهای منطقهای. اما وزن ذهنی آنها در تصمیمگیری بنگاهها کمتر میشود. این تغییرِ وزن، برای اقتصادی مثل ایران که رفتار فعالان در آن بیش از هر چیز رفتاری است، اهمیت حیاتی دارد. تعدیل ریسک ذهنی به معنای افزایش سرمایهگذاریهای کوچک، فعال شدن ظرفیتهای نیمهخاموش، و در نهایت رشد ملایم تولید در بازه ششماهه است.
در این چارچوب، کیش اکسپو نه یک نقطه مستقل، بلکه بخشی از یک روند بزرگتر است؛ روندی که با هر رویداد بینالمللی، هر سفر هیئت اقتصادی، و هر نشانهای از گشایش منطقهای تقویت میشود. این رویداد بهتنهایی تعیینکننده آینده اقتصاد ایران نیست، اما بخشی از همان شبکه نشانههایی است که مجموعاً وزن نااطمینانی را کاهش میدهند.
اگر این روند حفظ شود، در میانمدت شاهد بازیابی بخشی از پویایی اقتصاد خواهیم بود؛ نه بهعنوان جهشی بزرگ، بلکه بهعنوان بازگشت تدریجی عقلانیت رفتاری به فضای کسبوکار. این همان مسیری است که بسیاری از اقتصادهای پرریسک دنیا پیش از رسیدن به ثبات نسبی تجربه کردهاند.
انتهای پیام/