بازیافت فناورانه پارچههای ترکیبی
در سراسر جهان، سالانه بیش از صد میلیون تن پارچه تولید میشود که این رقم نسبت به سال ۲۰۰۰ حدود دو برابر شده است. دانشمندان به دنبال راهکاری برای بازیافت این پارچهها به روشی سازگار با محیطزیست به جای دور انداختن آنها هستند. هرچند این بازیافت بویژه برای پارچههای ترکیبی مانند مخلوط پنبه و پلیاستر چندان ساده نیست، اما محققان در دانشگاه وین اتریش موفق شدند برای اولینبار در جهان به یک روش جدید و فناورانه دست یابند.
محبوبه ستارزاده، گروه علم و فناوری: پیش از این، پلیاستر در طول بازیافت به صورت شیمیایی تجزیه شده و به بلوکهای سازنده مولکولی کوچکتر تقسیم میشد. در مقابل در روش جدید، زنجیرههای پلیمری دست نخورده باقی میمانند و کیفیت مواد حفظ میشود. هم پنبه بازیابی شده و هم پلیاستر بازیافتی میتوانند طیف وسیعی از کاربردها را داشته باشند و بهعنوان مثال برای نخها، الیاف و منسوجات مورد استفاده قرار گیرند. در این روش با استفاده از دو ماده غیرسمی منتول (جوهر نعناع) و اسید بنزوئیک، پارچههای ترکیبی به روشی فوقالعاده ساده، جداسازی و به صورت کارآمد بازیافت میشوند. «آندریاس بارتل» از مؤسسه مهندسی شیمی، محیطزیست و علوم زیستی وابسته به دانشگاه وین توضیح میدهد:«آنچه در ابتدا ممکن است تعجبآور باشد این است که منتول و اسید بنزوئیک در دمای اتاق جامد هستند اما هنگام ترکیب با یکدیگر به شکل مایع درمیآیند. این مایع جدید یک حلال قدرتمند و غیرسمی است که طیف گستردهای از کاربردهای ممکن را دارد.» وقتی این حلال جدید تا دمای ۲۱۶ درجه سانتیگراد گرم میشود، فرآیندی جذاب آغاز میشود: تنها در عرض پنج دقیقه، اجزای پارچههای مخلوط از یکدیگر جدا میشوند. پلیاستر کاملاً حل میشود، در حالی که پنبه بدون تغییر باقی میماند. سپس میتوان آن را شست، خشک کرد و دوباره مورد استفاده قرار داد. بخش پلیاستر پارچه هم پس از خنک شدن، رسوب میکند و جدا میشود و البته قابل بازیافت است. این فرآیند تقریباً با نرخ بازیابی ۱۰۰درصد برای پنبه و ۹۷درصد برای پلیاستر، به بازیافت کامل دست مییابد؛ نتیجهای که روشهای مرسوم تاکنون نتوانستهاند به آن برسند.
آندریاس بارتل در اینباره میگوید:«نکته قابل توجه درباره فرآیند جدید، این است که نه پنبه و نه پلیاستر آسیب نمیبینند یا از نظر شیمیایی تغییر نمیکنند. الیاف پنبه پایدار میماند و خواص معمول خود را حفظ میکند و حتی میتواند دوباره به نخهای جدید تبدیل شود. پلیاستر و ساختار و دمای ذوب آن نیز بدون تغییر باقی میماند که این موضوع نشان میدهد این فرآیند بازیافت تا چه حد ملایم و کارآمد است.» این تیم در حال حاضر در تلاش است این فرآیند را از نظر انرژی کارآمدتر کند، زیرا دمای مورد نیاز، ۲۱۶ درجه سانتیگراد است که از نظر مصرف انرژی یک نقطه ضعف محسوب میشود. با این حال، محققان اطمینان دارند بهینهسازیهای بیشتر امکانپذیر است و این روش میتواند در آینده در مقیاس صنعتی مورد استفاده قرار گیرد.
انتهای پیام/