کارگردان مستند «اشغال جزایر»:
طنین صدای قمرالملوک وزیر، تیمورتاش و فروغی در یک مستند
کارگردان مستند «اشغال جزایر» گفت: استفاده از صدای قمرالملوک وزیری فقط یک انتخاب موسیقایی نبود؛ این خواننده از ملیگراترین زنان تاریخ ایران است و تصنیف «ای وطن» در آن مقطع تاریخی اهمیت ویژهای دارد.
ایران آنلاین: داوود مرادیان کارگردان مستند «اشغال جزایر» درباره انگیزه تولید این مستند گفت: صداقت، اصلیترین محور روایت این مستند است. در موضوع جزایر، مسئله صرفا یک پژوهش تاریخی نیست؛ موضوع حیثیت ملی است و باید با نهایت صداقت روایت شود. برای من این کار کاملا حیثیتی بود و برای ساخت آن بسیار تلاش کردم. از سال ۸۷ در سیمای استانها دنبال تولید بودم و جواب نه گرفتم؛ در سال ۹۱ در معاونت سیاسی صداوسیما باز هم پاسخ منفی بود. آنقدر با مخالفت و جواب رد مواجه شدم که شمارششان زیاد است.
ماجرای پخش مستند «بیکران» از شبکه یک
به گزارش ایرنا، این کارگردان با اشاره به تلاشهای قبلیاش در زمینه ساخت و معرفی جزایر جنوبی کشور گفت: پیشتر نیز مجموعه مستندی طراحی کرده بودم و به شبکه یک ارائه دادم، اما این شبکه مرا دور زد و مجموعه مستند من را به برنامه تلویزیونی بسیار بیکیفیتی به نام «بیکران» تبدیل کرد. هدف ما از آن پروژه این بود که از چابهار تا ساحل حرکت کنیم و جزایر کشور را یک بار بسازیم و معرفی کنیم که به لطف دوستان پروژه موفقیت آمیزی نشد.
کارگردان مستند «کلاشینکفهای آمریکایی» درباره جرقه تولید این مستند گفت: حدود سال ۱۳۸۵ با کتاب پیروز مجتهدزاده درباره جزایر خلیج فارس آشنا و وارد حوزه مستندسازی شدم. به مرور وقتی برای رزمایشها به جزایر میرفتم، تمام جزایر خلیج فارس را بیش از یک بار دیدم و همین انگیزهای شد تا درباره آنها کار کنم. پیش از شروع پروژه با سردار علیرضا تنگسیری، مشورت کردم. وی استقبال و شرایط رفت و آمد و تصویربرداری را فراهم کرد.
این اتفاق مقارن شد با مدیریت من در روایت فتح و تصمیم گرفتم خودم بالای سر پروژه باشم. مرحله اول فیلمبرداری که تمام شد، از روایت فتح خداحافظی کردم و همین موضوع باعث شد کار نزدیک به یک سال روی زمین بماند. پس از مذاکرات طولانی با مراکز و سازمانهای گوناگون بالاخره اوج پذیرفت تا مستند را جلو ببریم، چراکه سازمان اوج همین دغدغه را داشت و از سال ۱۳۹۷ به دنبال ساخت این مستند بود.
وی با اشاره به روند پژوهش و جمع آوری اطلاعات تاریخی توضیح داد: مستند قرار بود تاریخچه اشغال جزیره ایرانی را بررسی کند. بخش عمدهای از اسناد ملی بریتانیا، که مربوط به دولت انگلیسی هند شرقی بود، کمک کرد تا ادعای تجاوز انگلیس را اثبات کنیم. همکاری های لازم برای دستیابی به اسناد از سوی نهادهای مربوطه نشد و به جای استفاده از اسناد ایرانی ناچار شدم از اسناد انگلیسی استفاده و اسناد ملی بریتانیا را پیدا و با آن اسناد متجاوز بودنشان را ثابت کنیم. در نهایت تمام این پژوهشها کنار هم قرار گرفت و با مصاحبهها تلفیق شد تا روایت مستند شکل گیرد.
این مستندساز با تاکید بر سختیهای مسیر تحقیق و تبدیل اسناد به روایت بیان کرد: روایتی که مخاطب در مستند میبیند حاصل سختیهای فراوان برای دستیابی به اطلاعات و تبدیل آنها به قصه است. تمام منابعی که در اختیار داشتیم، اسناد و مدارک مربوط به ادعاهای برخی کشورهای عربی بود و همین اسناد را به تنهایی باید به روایت تبدیل میکردیم؛ کاری که پنج ماه زمان برد. تعداد کتابهایی که هنگام روایت روی میز من قرار دارد و در تصویر دیده میشود، تنها نیمی از مدارک اصلی ما بود.
مرادیان با اشاره به رویکرد متفاوت خود در روایت «اشغال جزایر» اظهار داشت: بیشتر مستندهایی که درباره جزایر ساخته میشود، صرفا جنبه سیاسی دارند و مخاطب کمتر با ویژگیهای اقلیمی آنها آشنا میشود. به همین دلیل تصمیم گرفتیم ابتدا تماشاگر را به دل اقلیم این جزایر ببریم تا با آنها انس بگیرد. برای اولین بار پلانهای هوایی از تنب بزرگ دیده میشود، زیرِ دریا در بوموسی میچرخیم و در خاکِ سرخ جزایر قدم میزنیم. وقتی این آشنایی و پیوند شکل گرفت، وارد مسائل سیاسی میشویم؛ از اختلاف اولیه بر سر علفچر میان دو قبیله در تنب بزرگ که باعث شد در ادامه پای انگلستان را به ماجرا باز کند.
نسخه سریالی برای این مستند در نظر گرفتهایم
کارگردان مستند «رویای آجری» با اشاره به دقت بالای جزئیات در «اشغال جزایر» عنوان کرد: تمام عناصر مستند حساب شده انتخاب شدهاند. استفاده از صدای قمرالملوک وزیری فقط یک انتخاب موسیقایی نبود؛ این خواننده از ملیگراترین زنان تاریخ ایران است و تصنیف «ای وطن» در آن مقطع تاریخی اهمیت ویژهای دارد. تیمورتاش جانش را پای تمامیت ارضی ایران میگذارد و فروغی تا مرز کشته شدن برای دفاع از جزایر پیش میرود؛ بسیار هستند افرادی که در دوره خود تا پای جان برای تمامیت ارضی ایران ایستادهاند چون در طول تاریخ نیز مردم جدایی خاک را هرگز نپذیرفتهاند.
مرادیان در پاسخ به اینکه چرا چنین نامی برای مستند انتخاب شده است، گفت: در ابتدا قصد داشتیم برای نسخه سینمایی نام «اشغال» را انتخاب کنیم و برای نسخه سریالی عنوان «بوم سبز» را برگزیدیم؛ چراکه «بوموسی» به معنای «بومِ سبز» است، جزیرهای که در عمق قرار دارد، آب شیرین داشته و برای مردم آنجا ارزش و زیبایی ویژهای دارد. اما استفاده لگوی «اشغال» برای نسخه سینمایی چندان جالب نشد. بنابراین تصمیم گرفتیم نامی صریح انتخاب کنیم؛ نامی که مستقیما به اشغال جزایر اشاره کند؛ همان موضوعی که ایران بر آن تاکید دارد و در مقابل، ادعاهای امارات با تمام اسناد و مدارکی که در مستند ارائه شده آن را بیان میکند.
این مستندساز درباره موسیقی و نحوه انتخاب تیتراژ گفت: آهنگ تیتراژ، تصنیف بازخوانی شده از «ای وطن» است. این نسخه با صدای مهیار شادروان بهترین نمونهای بود که توانستم پیدا کنم چراکه در نسخههای دیگر روی این تصنیف دستکاریهایی شده و این بازخوانی نزدیکترین صدای ممکن به نمونه اصلی آن است.
وی در توضیح علت کوتاه بودن بخش مربوط به حاکمیت جمهوری اسلامی در نسخه سینمایی یادآور شد: این بخش را برای نسخه سریالی در نظر گرفتهایم، زیرا در اطراف جزیره بوموسی از ۲۲ بهمن ۵۷ تا سالهای اخیر آنقدر رویداد رخ داده که پرداختن به آنها دست کم دو برابر زمان نسخه سینمایی را نیاز دارد.
اکران محدود به چند جشنواره فایدهای ندارد
مرادیان درباره بازخورد احتمالی مستند در جشنواره حقیقت گفت: باید دید تا چه حد فضای داوران با نیازهای ملی هماهنگ است. شاید برای این مستند در جشنواره اتفاق ویژهای نیفتد، اما علاقمندم کار بتواند یک تکان ملی ایجاد کند و مخاطب عام را هم قلقلک بدهد. این مستند باید در بهترین زمانها از تلویزیون پخش شود، دوبله عربی شود و در اینترنت نیز در دسترس قرار گیرد. اگر این اتفاق بیفتد، میتوان گفت ما موفق شدیم؛ در غیر این صورت، اکران محدود به چند جشنواره فایدهای ندارد.
مستند «اشغال جزایر» به کارگردانی داوود مرادیان، محصول سازمان هنری رسانهای اوج است که در خانه مستند به تولید رسیده و در بخش آوینی نوزدهمین جشنواره سینماحقیقت پذیرفته شده است. این اثر در فضایی پژوهشی-تحلیلی تلاش دارد موضوع اشغال جزایر ایرانی در خلیج فارس را واکاوی کند و اطلاعاتی تاریخی و تازه در اختیار مخاطب قرار دهد.
انتهای پیام/