خسارت ناشی از محدودیت انرژی بر صنعت فولاد

سیدحسین صدری: شیرین نیکو حرف، عضو هیئت مدیره و خزانه¬دار انجمن تولیدکنندگان فولاد آلیاژی، «رقابت در بازارهای جهانی» را یکی از مهم¬ترین چالش های صنعت فولاد برشمرد و گفت: قیمت تمام شده تولید محصولات فولادی در ایران بالاتر از قیمت¬های جهانی است و این موضوع، صادرات را با مشکل جدی مواجه کرده است. چرا که رقبای قدرتمندتر با قیمت¬های پایین تر، بازار را در اختیار گرفته¬اند. 
وی افزود: دومین چالش صنعت فولاد ایران، محدودیت¬های تامین انرژی است که در این میان، کمبود برق و گاز از عمده¬ترین موانع تولید به¬شمار می¬رود و بر اساس گزارش انجمن تولیدکنندگان فولاد آلیاژی، در شش-ماهه نخست امسال، حجم تولید فولاد میانیِ از دست رفته ناشی از محدودیت انرژی، حدود پنج میلیون تن به ارزش دو میلیارد دلار بوده است که این میزان در چهار سال و نیم گذشته مانع از تولید حدود 31 میلیون تن به ارزش 15 میلیون دلار از تولید فولاد میانی کشور شده است.
به گفته وی، بر اساس گزارش انجمن فولاد آلیاژی، در میان 11 شرکت دیگر بزرگ فولادی بورسی کشور که مزیت¬دارترین شرکت¬های صنعت فولاد کشور بوده و بسیاری از حلقه¬های تولید زنجیره فولاد را در اختیار دارند، بدون در نظر گرفتن عملکرد شرکت فولاد مبارکه، سود خالص نیمه نخست امسال 10 شرکت دیگر، تنها 3.9 همت بوده که از کاهش 46 درصدی نسبت به شش¬ماهه نخست سال 1403 و کاهش 52 درصدی نسبت به شش¬ماهه نخست سال 1402 حکایت دارد تا آنجا که در تابستان امسال، پنج شرکت از این دسته، زیان ساخته¬اند.
عضو هیئت مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد آلیاژی از «افزایش هزینه¬های تولید صنعت فولاد» به¬عنوان چالش بعدی یاد کرد و گفت: در حالی که نرخ گاز مصرفی صنعت فولاد در سال 1399 به¬ازای هر متر مکعب 260 تومان بوده است، این نرخ در شهریور ماه امسال با 2785 درصد رشد، به 7500 تومان رسیده است. همچنین هزینه تولید فروآلیاژ در سال 1399 از 21 هزار و 192 تومان بر کیلوگرم به 112 هزار و 52 تومان رسیده که افزایش حدود 429 درصدی را نشان می¬دهد.

نیکوحرف، افزود: در همین مدت، بهای مواد افزودنی با 397 درصد افزایش، هزینه¬های حمل با 570 درصد رشد و نرخ ارز گمرک با 500 درصد افزایش روبرو شده است که همین افزایش نرخ ارز گمرک، افزایش هزینه واردات مواد و تجهیزات صنعت را به همراه داشته است. همچنین قیمت شمش نیز با 193 درصد رشد روبرو شده است.
وی، با اشاره به جایگاه صنعت فولاد ایران در میان 10 تولیدکننده برتر دنیا که در برخی ماه های سال 2025 در رتبه های هفتم تا نهم قرار داشته، تاکید کرد: نوسانات ماهانه تولید فولاد کشور که بیشتر ناشی از اعمال محدودیت¬های اعمال شده بر انرژی است، این جایگاه را مورد تهدید قرار داده است.
خزانه¬دار انجمن تولیدکنندگان فولاد آلیاژی خاطرنشان کرد: ضریب بهره¬برداری فولاد میانی کشور در سال گذشته ۵۸ درصد بوده، در حالی که ضریب جهانی ۷۵ درصد است و این تفاوت ناشی از محدودیت انرژی و همچنین صدور بی رویه مجوزها است.
نیکوحرف، در ادامه به تبیین جایگاه فولادهای آلیاژی در صنعت فولاد پرداخت و گفت: فولادهای آلیاژی فولادهایی هستند که با ارزش افزوده بالا و برخورداری از فناوری¬های پیشرفته، توانایی پاسخ به نیازهای خاص بازار را دارند و توسعه این بخش، حرکت صنعت فولاد از تولید انبوه محصولات پایه به سمت تولید تخصصی سودآور را به دنبال دارد و در حالی که سهم فولاد آلیاژی در ایران حدود پنج درصد از کل تولید فولاد، یعنی حدود یک میلیون و 500 هزار تن است، 15 درصد از کل تولید فولاد کشورهای صنعتی پیشرفته به این محصولات اختصاص دارد و در این میان، چین به¬عنوان بزرگ¬ترین تولیدکننده فولاد جهان، برنامه¬ریزی خود را بر تولید فولادهای آلیاژی و فولادهای تخصصی متمرکز نموده که این امر نشان می دهد که رقابت آینده در صنعت فولاد بر سر کیفیت و تخصص و فولاد با ارزش افزوده بالا است، نه صرفا حجم تولید.
او تصریح کرد: تمرکز کشور بر توسعه صنعت تولید فولاد آلیاژی باعث می¬شود تا ایران از واردات محصولات استراتژیک فولادی بی¬نیاز شده و نیاز صنایع حیاتی هم¬چون صنایع نفت و گاز، خودروسازی و دفاعی، از داخل تامین شود و از این رو، شایسته است به¬جای تمرکز بر تولید بیشتر محصولات خام فولادی، به سمت تولید فولادهای آلیاژی و تولید فولادهای خاص با ارزش افزوده بالاتر گام برداریم.
او بیان کرد: با وجود سهم حدود 5.6 درصدی صنعت فولاد از کل مصرف گاز کشور، به این شرکت ها ابلاغ شده است که مصرف گاز خود را بین 25 تا 50 درصد کاهش دهند و از آنجا که بیشترین میزان مصرف گاز در صنعت فولاد کشور به واحدهای احیا مستقیم تولیدکننده آهن اسفنجی مربوط است، پیش¬بینی می¬شود با اعمال این محدودیت¬ها، شاهد کاهش تولید و افزایش قیمت آهن اسفنجی باشیم.
نیکوحرف، در پایان، حجم حدود 100 میلیارد متر مکعبی آب مصرفی ایران را مورد اشاره قرار داد و گفت: حدود چهار درصد آب مصرفی کشور در بخش صنعت مصرف می¬شود که سهم صنعت فولاد، تنها حدود 0.14 درصد است.