نیروگاه اتمی بوشهر؛
تثبیت تولید برق هستهای و حرکت به سمت ظرفیت ۳۰۰۰ مگاوات
نیروگاه اتمی بوشهر، نخستین نیروگاه هستهای تولید برق در ایران و تنها نیروگاه غیرنظامی هستهای در خاورمیانه، امروز به یکی از پایههای اصلی تأمین انرژی پایدار کشور تبدیل شده است.
علی اقبال مجرد_ ایران آنلاین: پروژهای که مسیر شکلگیری آن، بازتابی از تحولات سیاسی، فنی و مدیریتی چند دهه اخیر ایران است و اکنون با اتکا به دانش بومی و نیروی انسانی متخصص، نقشی تعیینکننده در امنیت انرژی کشور ایفا میکند.
از آغاز پرچالش تا بهرهبرداری پایدار
ساخت نیروگاه اتمی بوشهر نخستینبار در سال ۱۳۵۴ آغاز شد؛ پروژهای که قرار بود نماد ورود ایران به فناوریهای پیشرفته تولید انرژی باشد. اما تحولات سیاسی، انقلاب اسلامی و سپس جنگ تحمیلی، روند ساخت را برای سالها متوقف کرد و این تأسیسات در مقاطع مختلف حتی هدف حملات هوایی قرار گرفت. با این حال، در دهه ۷۰ و پس از امضای قرارداد همکاری هستهای میان ایران و روسیه، مسیر تکمیل نیروگاه دوباره از سر گرفته شد؛ مسیری که سرانجام در شهریور ۱۳۹۰ به اتصال واحد یکم نیروگاه به شبکه سراسری برق انجامید.
واحد یکم نیروگاه اتمی بوشهر، پس از طی آزمونهای متعدد فنی، به تدریج به توان نامی هزار مگاوات دست یافت و در نهایت در فروردین ۱۳۹۵ بهصورت دائم به بهرهبردار ایرانی تحویل داده شد. این فرآیند تدریجی، نشاندهنده حساسیت فنی و الزامات ایمنی در راهاندازی یکی از پیچیدهترین تأسیسات صنعتی کشور بود.
اعداد و عملکرد؛ نیروگاهی فراتر از یک نماد
براساس آمار رسمی، نیروگاه اتمی بوشهر تاکنون بیش از ۷۱ میلیارد کیلوواتساعت برق تولید کرده است؛ عددی که به گفته مسئولان، نقش مهمی در ثبات فرکانس شبکه برق کشور بهویژه در دورههای اوج مصرف داشته است. رضا بنازاده، رئیس نیروگاه اتمی بوشهر، با اشاره به عملکرد این نیروگاه در سال ۱۴۰۳ میگوید: تولید پایدار برق در تابستان و زمستان گذشته، علاوه بر تأمین نیاز شبکه، موجب صرفهجویی روزانه معادل ۶.۵ میلیون مترمکعب گاز طبیعی شده است.
به گفته وی، ظرفیت فعلی نیروگاه هزار مگاوات است و با تکمیل واحدهای دوم و سوم، این ظرفیت به سه هزار مگاوات افزایش خواهد یافت؛ ظرفیتی که میتواند برق مورد نیاز دو استان همتراز بوشهر را بهطور کامل تأمین کند. این ارقام، نیروگاه بوشهر را از یک پروژه نمادین به یک زیرساخت واقعی و اثرگذار در سبد انرژی کشور تبدیل کرده است.
انرژی پاک در مقیاس صنعتی
یکی از ویژگیهای متمایز نیروگاه اتمی بوشهر، تولید برق بدون احتراق سوختهای فسیلی است. بنازاده با تأکید بر این نکته میگوید: برخلاف نیروگاههای حرارتی، تولید برق در این نیروگاه بدون انتشار گازهای گلخانهای انجام میشود و شرایط جوی مانند دما یا رطوبت، تأثیری بر عملکرد آن ندارد. در شرایطی که چالشهای زیستمحیطی و محدودیت منابع فسیلی به دغدغهای جهانی تبدیل شده، انرژی هستهای بهعنوان گزینهای پایدار و کمکربن، جایگاهی راهبردی یافته است.
ایمنی؛ محور غیرقابل مصالحه
ایمنی هستهای، یکی از حساسترین موضوعات در افکار عمومی است. طراحی و ساخت نیروگاه اتمی بوشهر بر اساس ضوابط مرکز نظام ایمنی هستهای کشور، استانداردهای فدراسیون روسیه و الزامات آژانس بینالمللی انرژی اتمی انجام شده است. تمامی ساختمانها و تجهیزات حیاتی نیروگاه، برای شتاب حداکثری زلزله معادل g=0.4 طراحی شدهاند.
علاوه بر این، پس از حادثه فوکوشیما، برنامههای ارزیابی و بهروزرسانی ایمنی نیروگاه بوشهر با همکاری نهادهای بینالمللی تدوین و در حال اجراست. پایش مستمر محیطی، اندازهگیری پرتوزایی آب، خاک و مواد غذایی منطقه و فعالیت آزمایشگاه پیشرفته پایش محیطی، بخشی از سازوکارهای اطمینانبخش برای حفاظت از کارکنان، مردم و محیط زیست بهشمار میرود.
نیروی انسانی؛ قلب تپنده نیروگاه
در کنار تجهیزات و فناوری، آنچه مدیران نیروگاه بوشهر بر آن تأکید دارند، نقش نیروی انسانی است. رئیس نیروگاه بوشهر معتقد است: «رآکتور، توربین و تجهیزات قابل خرید هستند، اما تربیت نیروی انسانی متعهد و متخصص، کاری دشوار و راهبردی است.» نیروگاه بوشهر با دارا بودن گواهینامههای بینالمللی، آموزش نیروی انسانی را از سطح کارشناسی تا سوپروایزر انجام میدهد و نیروهای تربیتشده در این مجموعه، توان فعالیت در سطح جهانی را دارند.
این رویکرد، نیروگاه بوشهر را به یک مرکز انتقال تجربه و دانش فنی تبدیل کرده است؛ بهگونهای که در سال گذشته، همزمان با پنجاهمین سالگرد تأسیس سازمان انرژی اتمی ایران، پنج رئیس پیشین این سازمان با حضور در نیروگاه، در کارگاهی تخصصی به تبادل تجربیات پرداختند.
اعتبار بینالمللی و نگاه به آینده
نیروگاه اتمی بوشهر اخیراً توسط انجمن بینالمللی بهرهبرداران نیروگاههای هستهای (WANO) مورد ارزیابی قرار گرفت و به عنوان «نیروگاه برتر در مسیر تعالی» معرفی شد؛ دستاوردی که بازتاب آن در شبکههای بینالمللی هستهای، جایگاه فنی این نیروگاه را در سطح جهانی تثبیت کرده است.
در افق پیشرو، شرکت تولید و توسعه انرژی اتمی ایران، توسعه ظرفیت برق هستهای کشور به میزان ۷۰۰۰ تا ۲۰۰۰۰ مگاوات را در برنامه بلندمدت خود قرار داده است. احداث واحدهای دوم و سوم نیروگاه بوشهر، نخستین گام عملی در این مسیر بهشمار میرود؛ مسیری که هدف آن، تنوعبخشی به منابع انرژی، کاهش وابستگی به سوختهای فسیلی و پاسخگویی به نیاز نسلهای آینده است.
جمعبندی
نیروگاه اتمی بوشهر امروز صرفاً یک تأسیسات صنعتی نیست؛ بلکه روایت یک تجربه ملی است که از تردید و توقف، به بهرهبرداری پایدار و اتکا به توان انسانی رسیده است. تجربهای که نشان میدهد توسعه فناوریهای پیشرفته، در سایه برنامهریزی، ایمنی و سرمایهگذاری بر نیروی انسانی، میتواند به دستاوردی ماندگار برای کشور تبدیل شود.
انتهای پیام/