سیاست‌گذار جدید بانک مرکزی به سمت بازاری‌سازی نرخ‌ها حرکت کرد

ایران آنلاین: قیمت اسکناس (تالار دوم) و حواله دلار توافقی در بازار ارز تجاری امروز چهارشنبه ۱۰ دی ماه ۱۴۰۴ توسط بانک مرکزی اعلام شد و به ترتیب با افزایش ۲۰۶۱ و ۷۵۵ تومانی نسبت به روز کاری قبل به ترتیب در نرخ ۱۲۶ هزار و ۲۱۰ تومان و ۸۴ هزار و ۵۴ تومان داد و ستد شد.

‌نرخ سایر ارزها

به گزارش مهر، قیمت توافقی در تالار دوم و برای هر اسکناس یورو در مرکز مبادله ایران در حالی با افزایش ۲۵۲۱ تومانی نسبت به روز کاری قبل به ۱۴۸ هزار و ۴۹۰ تومان رسیده است که در طرف دیگر نرخ حواله یورو با افزایش ۹۵۳ تومانی به ۹۸ هزار و ۸۹۱ تومان رسیده است.

از سوی دیگر، اسکناس و حواله درهم امارات به ترتیب با افزایش ۵۶۱ و ۲۰۵ تومانی نسبت به روز کاری گذشته به ترتیب در قیمت ۳۴ هزار و ۳۶۶ تومان و ۲۲ هزار و ۸۸۷ تومان داد و ستد شده است.

نکاتی در خصوص نرخ‌های اعلامی

نرخ گروه (تالار) دوم و اسکناس بر اساس عملکرد روز کاری گذشته معاملات ارزی انجام شده در گروه دوم متقاضیان سامانه بازار ارز تجاری مرکز مبادله ارز و طلای ایران محاسبه می‌شود.

نرخ حواله بر اساس عملکرد روز گذشته معاملات ارزی انجام شده در تالار حواله (اول) ارز مرکز مبادله ارز و طلای ایران محاسبه می‌شود. این نرخ از تاریخ ۰۹/ ۱۲/ ۱۴۰۱‬ جایگزین نرخ حواله سابق در ارتباط با معامله ارزهای حاصل از صادرات غیرنفتی و خدمات است.

نرخ حواله کالاهای اساسی و ضروری در حال حاضر بر اساس دلار ۲۸۵.۰۰۰ ریال محاسبه می‌شود. لذا معادل ریالی معاملات ارز حاصل از صادرات نفت خام، میعانات گازی و گاز طبیعی بر اساس نرخ متناظر (خرید یا فروش) با این نرخ انجام می‌شود.

بنابر اعلام سامانه معاملات الکترونیک ارز (ETS) بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، نرخ‌های اسکناس و حواله منتشر شده در هر روز بر اساس معاملات ثبت شده توسط بانک‌ها و صرافی‌های عامل در سامانه‌های ارزی در روز کاری قبل محاسبه شده است.‌

بررسی بازار آزاد (غیررسمی)

دلار روز گذشته در شرایطی در بازار آزاد در محدوده ۱۳۹ هزار تومان معامله شد که ظرف ۲ ماه گذشته در حدود ۴۰ هزار تومان افزایش یافته و حتی نرخ ۱۴۴ هزار و ۵۰۰ تومان را به خود دید. عملکرد نرخ بازار آزاد را طی سه سال گذشته در جدول زیر مشاهده خواهید کرد.

سیگنال پایان ارز چندنرخی؛ نرخ بانک مرکزی در مسیر بازاری شدن؟

هم‌زمانی رشد نرخ‌های رسمی در مرکز مبادله و آغاز به کار «تالار دوم ارز تجاری» که دلار حواله را به کانال ۸۴ هزار تومان و یورو توافقی را به مرز ۹۹ هزار تومان رسانده، با تأیید شدن ریاست عبدالناصر همتی بر بانک مرکزی معنای متفاوتی یافته است. کاهش بی‌سابقه شکاف نرخ بازار آزاد و رسمی به ۹ درصد در روز جاری، نشان می‌دهد که بازار فراتر از یک همگرایی تدریجی، عملاً به استقبال سیاست رئیس‌کل جدید برای «تک‌نرخی شدن ارز» رفته است. برخلاف ماه‌های گذشته که بانک مرکزی هرگونه برنامه برای افزایش نرخ‌های رسمی را رد می‌کرد، داده‌های امروز تأیید می‌کنند که سیاست‌گذار جدید بدون تعارف در حال پیاده‌سازی سازوکار «بازاری‌سازی» نرخ‌های مرجع است. این چرخش آشکار، اگرچه با حذف رانت ارز چندنرخی، سیگنالی قدرتمند برای جهش سودآوری شرکت‌های صادرات‌محور بورسی محسوب می‌شود، اما مدیریت شوک ناشی از آزادسازی نرخ‌ها و تبعات تورمی آن، نخستین و مهم‌ترین آزمون همتی در دوره جدید خواهد بود.

سیگنال بورسی نرخ حواله دلار

جدیدترین آمار از معاملات بازار ارز حاکی از آن است که نرخ حواله دلار آمریکا که برای نخستین‌بار در تاریخ ۸ مهر ۱۴۰۴ وارد کانال ۷۰ هزار تومان شده و کار خود را از نرخ ۷۰۱,۵۰۳ ریال آغاز کرده بود، اکنون به ۸۴۰,۵۴۰ ریال رسیده است؛ رویدادی که از منظر فعالان بورس، فارغ از تغییرات مدیریتی، به‌عنوان یک سیگنال مثبت بنیادی برای شرکت‌های صادرات‌محور تلقی می‌گردد. مقایسه روند ۶۰۰ روز کاری گذشته نشان می‌دهد نرخ حواله از ۳۹۲,۶۹۹ ریال به این سطح رسیده که معادل رشد بالغ ۱۱۴ درصدی (بیش از ۴۴ هزار تومانی) است.

از آنجا که بسیاری از شرکت‌های بورسی، به‌ویژه در صنایع پتروشیمی، فلزات اساسی و معدنی، بخش عمده فروش خود را بر پایه نرخ ارز حواله‌ای انجام می‌دهند، تثبیت نرخ حواله در کانال ۸۰ هزار تومان (حتی با وجود ریزش نرخ بازار آزاد)، نشان‌دهنده افزایش درآمد ریالی حاصل از صادرات و در نتیجه، بهبود حاشیه سود عملیاتی این شرکت‌هاست. این رویداد می‌تواند زمینه‌ساز افزایش انگیزه سرمایه‌گذاری در نمادهای مرتبط و تحرک بیشتر سمت تقاضا در بازار سرمایه شود. لذا انتظار می‌رود در دوره جدید مدیریتی، گزارش‌های مالی فصلی شرکت‌ها با ارقام بالاتری منعکس گردد و بازار نشانه‌های بیشتری از حرکت به سمت ارزش‌گذاری بالاتر نشان دهد.

این صعود معنادار نرخ رسمی در حالی رقم خورده است که در دوران مدیریت محمدرضا فرزین رئیس پیشین بانک مرکزی، وی بارها بر سیاست تثبیت تأکید داشت و با اشاره به عدم برنامه برای افزایش نرخ ارز نیما و مرکز مبادله، معتقد بود که «نمی‌توانیم با افزایش نرخ ارز ترجیحی ۲۸,۵۰۰ تومانی و ۷۰ هزار تومانی، تورم را به کالاها و خدمات منتقل کنیم». اما واقعیت بازار و میراث به جا مانده در پایان دوره او نشان داد که فشار متغیرهای کلان اقتصادی بر سیاست‌های دستوری غلبه کرده و نرخ‌ها عملاً از خطوط قرمز ترسیم‌شده عبور کرده‌اند.

شایان ذکر است طی بیش از ۷۰۰ روز کاری گذشته افزایش قیمت اسکناس دلار از ۴۱۲,۹۹۷ ریال به ۱,۲۶۲,۱۰۴ ریال بیانگر رشد بیش از ۲۰۰ درصدی (نزدیک به ۸۵ هزار تومانی) در این مدت است و این خود بیانگر رشد بیشتر نرخ حواله نسبت به اسکناس است که شکاف میان این دو را کاهش داده است.

در نهایت باید یادآور شد ریزش سنگین بیش از ۱۰۰ هزار واحدی شاخص کل بورس تهران در روز گذشته که در واکنش به عقب‌نشینی دلار آزاد و شوک خبری بازگشت عبدالناصر همتی به بانک مرکزی رخ داد، بیش از آنکه ریشه در متغیرهای بنیادی داشته باشد، ناشی از غلبه هیجان فروش بر منطق تحلیلی است؛ چراکه در محاسبات واقعی سودآوری شرکت‌ها، این «نرخ حواله» (که اکنون در کانال ۸۴ هزار تومان است) نقش تعیین‌کننده دارد، نه دلار غیررسمی که با خبر تغییر رئیس‌کل دچار ریزش روانی شده است. این پارادوکس رفتاری نشان می‌دهد بازار دچار یک خطای محاسباتی موقت شده و وزن بیش‌ازحدی به ریسک‌های سیاسی داده است؛ لذا با توجه به شرط ضمنی همتی برای تک‌نرخی شدن ارز (که به نفع نرخ‌های رسمی تمام می‌شود) و ثبات نرخ حواله در کانال ۸۴ هزار تومان، پیش‌بینی می‌شود با فروکش کردن غبار تغییرات مدیریتی و بازگشت تمرکز معامله‌گران به واقعیت‌های صورت‌های مالی، این واکنش منفی هیجانی به زودی تعدیل شده و بازار مسیر خود را با ارزندگیِ نرخ‌های جدید هماهنگ کند.