اعمال شب و روز بیست و پنجم ماه مبارک رمضان

امیرالمومنین علی بن ابیطالب (علیه السلام) از پیامبر خدا (صلی‌الله علیه و آله و سلم) پرسیدند که با فضیلت ترین اعمال در ماه رمضان چیست؟ پیامبر اکرم (ص) در جواب فرمود: «أفضلُ الأعمال فی هذا الشهر الوَرعُ عن مَحارمِ الله» پرهیز از محرمات الهی و گناهان، بهترین عمل و با فضیلت ترین اعمال ماه مبارک رمضان است.

نماز شب بیست و پنجم ماه رمضان

برای شب بیست و پنجم ماه مبارک رمضان هشت رکعت نماز و در هر رکعت یک بار سوره حمد و ده بار سوره توحید مورد سفارش قرار گرفته است.

غسل کردن در شب بیست و پنجم رمضان (اقبال الاعمال)

الجزء الأول؛ أبواب أحکام شهر رمضان؛ الباب التاسع و العشرون فیما نذکره مما یختص باللیلة الخامسة و العشرین من شهر رمضان

جلد اول، باب‌های احکام ماه رمضان؛ باب بیست و نهم اعمال و دعاهای وارد شده در روایات در شب و روز بیست و پنجم ماه، ابتدا فضیلت غسل در این شب:

فمن ذلک الغسل المشار إلیه فی کل لیلة من العشر الأواخر و قد قدمنا روایة بذلک فی عمل لیلة إحدی و عشرین و من ذلک تعیین فضل الغسل لیلة خمس و عشرین منه

غسل که در تمام شب‌های دهه‌ی آخر ماه رمضان مستحب است و بدان اشاره شد و روایت مربوط به آن در اعمال بیست و یکم گذشت؛ اما در خصوص فضیلت غسل در شب بیست و پنجم،

رَوَاهَا عَلِیُّ بْنُ عَبْدِ الْوَاحِدِ بِإِسْنَادِهِ إِلَی عِیسَی بْنِ رَاشِدٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ

«عیسی بن راشد» می‌گوید:

سَأَلْتُهُ عَنِ الْغُسْلِ فِی شَهْرِ رَمَضَانَ فَقَالَ کَانَ أَبِی یَغْتَسِلُ فِی لَیْلَةِ تِسْعَ عَشْرَةَ وَ إِحْدَی وَ عِشْرِینَ وَ ثَلَاثٍ وَ عِشْرِینَ وَ خَمْسٍ وَ عِشْرِینَ

«از امام صادق-علیه السّلام- درباره‌ی غسل در ماه رمضان پرسیدم. فرمود: «پدرم در شب نوزدهم و بیست و یکم و بیست و سوّم و بیست و پنجم ماه رمضان غسل می‌نمود.»

دعای شب بیست و پنجم رمضان (مفاتیح الجنان)

اعمال مخصوصه ماه رمضان: دعاهای شب‌های دهه آخر؛ و از جمله این دعاها است که در کافی سندا و در مقنعه و مصباح مرسلا نقل شده که می‌گویی در شب بیست و پنجم:

یَا جَاعِلَ اللَّیْلِ لِبَاساً وَ النَّهَارِ مَعَاشاً وَ الْأَرْضِ مِهَاداً وَ الْجِبَالِ أَوْتَاداً

ای خدایی که شب تاریک را لباس ظلمت جهان و روز روشن را برای نظم معاش جهانیان مقرر داشتی و زمین رابستر آسایش خلق و کوه‌ها را نگهبان قرار دادی

یَا اللَّهُ یَا قَاهِرُ یَا اللَّهُ یَا جَبَّارُ یَا اللَّهُ یَا سَمِیعُ

ای خدا ای قاهر ای خدا ای غالب ای خدا ای شنوا

یَا اللَّهُ یَا قَرِیبُ یَا اللَّهُ یَا مُجِیبُ یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ

ای خدا ای خدای نزدیک به خلق ای خدا ای اجابت کننده دعا ای خدا ای خدا

یَا اللَّهُ لَکَ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَی و الْأَمْثَالُ الْعُلْیَا وَ الْکِبْرِیَاءُ وَ الْآلاَءُ

ای خدا نامهای نیکو مخصوص توست و نشانهای مقام بلند و بزرگی و هر انعام و احسان به تو اختصاص دارد

أَسْأَلُکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَجْعَلَ اسْمِی فِی هَذِهِ اللَّیْلَةِ فِی السُّعَدَاءِ

از تو درخواست می‌کنم که بر محمد و آلش درود فرستی و نام مرا در این شب در صف اهل سعادت ثبت فرمایی

وَ رُوحِی مَعَ الشُّهَدَاءِ وَ إِحْسَانِی فِی عِلِّیِّینَ وَ إِسَاءَتِی مَغْفُورَةً

و روح مرا با شهیدان محشور سازی و طاعتم را در مقام علیین رسانی و از اعمال زشتم درگذری

وَ أَنْ تَهَبَ لِی یَقِیناً تُبَاشِرُ بِهِ قَلْبِی وَ إِیمَاناً یُذْهِبُ الشَّکَّ عَنِّی وَ رِضًی بِمَا قَسَمْتَ لِی

و مقام یقینی که هرگز از قلبم جدا نشود و ایمانی که هر شک و زیب را از من دور سازد به من عطا کنی و به هر چه نصیبم فرموده‌ای راضی و خشنودم سازی

وَ آتِنَا فِی الدُّنْیَا حَسَنَةً وَ فِی الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنَا عَذَابَ النَّارِ الْحَرِیقِ

و ما را در دنیا هر چه نیکو است و در آخرت هر چه نیکو است عطا فرمایی و ما را از آتش سوزان دوزخ نگاهداری

وَ ارْزُقْنِی فِیهَا ذِکْرَکَ وَ شُکْرَکَ وَ الرَّغْبَةَ إِلَیْکَ

و در این ماه شکر و ذکر و شوق لقای خود

وَ الْإِنَابَةَ وَ التَّوْبَةَ وَ التَّوْفِیقَ لِمَا وَفَّقْتَ لَهُ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ عَلَیْهِمُ السَّلاَمُ

و توبه و انابه به درگاهت نصیب گردانی و بر آنچه محمد و آل محمد علیهم السلام را توفیق عطا فرمودی موفق سازی.

دعای پیامبر (ص) در شب بیست و پنجم رمضان (اقبال الاعمال)

الجزء الأول؛ أبواب أحکام شهر رمضان؛ الباب التاسع و العشرون فیما نذکره مما یختص باللیله الخامسه و العشرین من شهر رمضان ، و من ذلک ما یختص بهذه اللیله من الدعاء، دعاء آخر فی هذه اللیله مروی عن النبی ص

جلد اول، باب‌های احکام ماه رمضان؛ باب بیست و نهم اعمال و دعاهای وارد شده در روایات در شب و روز بیست و پنجم ماه، و دعاهای مخصوص این شب عبارتند از (سومین دعا) دعای دیگر این شب منقول از پیامبر اکرم-صلّی اللّه علیه و آله و سلّم-:

تَبَارَکَ (اللَّهُ أَحْسَنُ الْخالِقِینَ) خَالِقُ الْخَلْقِ وَ مُنْشِئُ السَّحَابِ الثِّقَالِ وَ آمِرُ الرَّعْدِ أَنْ یُسَبِّحَ لَهُ
بلندمرتبه باد خدایی که بهترین آفریننده است، آفریده‌ها را آفرید و ابرها [ی سنگین] را پدید آورد و به آذرخش دستور داد که او را به پاکی بستاید.

(تَبارَکَ الَّذِی بِیَدِهِ الْمُلْکُ وَ هُوَ عَلی کُلِّ شَیْ ءٍ قَدِیرٌ الَّذِی خَلَقَ الْمَوْتَ وَ الْحَیاهَ لِیَبْلُوَکُمْ أَیُّکُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا)
بلندمرتبه باد خدایی که سلطنت در دست او است و بر هر چیز توانا است، خدایی که مرگ و زندگانی را آفرید تا شما را بیازماید که عمل کدام‌یک از شما نیکوتر است.

(تَبارَکَ الَّذِی نَزَّلَ الْفُرْقانَ عَلی عَبْدِهِ لِیَکُونَ لِلْعالَمِینَ نَذِیراً) (تَبارَکَ الَّذِی إِنْ شاءَ جَعَلَ لَکَ خَیْراً مِنْ ذلِکَ
بلندمرتبه باد خدایی که فرقان را [قرآنی که حقّ را از باطل جدا می‌سازد] بر بنده‌اش فروفرستاد تا به جهانیان بیم دهد. بلندمرتبه باد خدایی که اگر بخواهد، بهتر از این را برای تو قرار می‌دهد،

جَنَّاتٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ وَ یَجْعَلْ لَکَ قُصُوراً) تَبَارَکَ (اللَّهُ أَحْسَنُ الْخالِقِینَ )[۵] یَا إِلَهِی وَ إِلَهَ الْعَالَمِینَ
بهشت‌هایی که از زیر درختان آن، جوی‌ها روان است و کاخ‌هایی برای تو قرار می‌دهد. بلندمرتبه باد خدایی که بهترین آفریننده است. [ای معبود من و معبود جهانیان

وَ إِلَهَ السَّمَاوَاتِ السَّبْعِ وَ مَا فِیهِنَّ وَ مَا بَیْنَهُنَّ
و معبود آسمان‌های هفتگانه و آنچه در آن‌ها و میان آن‌ها است،

صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ امْنُنْ عَلَیَّ بِالْجَنَّهِ وَ نَجِّنِی مِنَ النَّارِ إِنَّکَ أَنْتَ الْمُنْجِی الْمَنَّان
بر حضرت محمّد و خاندان او درود فرست و بهشت را به من ارزانی دار و از آتش جهنّم نجات بخش، به راستی که تو نجات‌دهنده و بخشنده‌ای.

دعای شب بیست و پنجم ماه رمضان به نقل از کفعمی (اقبال الاعمال)

الجزء الأول؛ أبواب أحکام شهر رمضان؛ الباب التاسع و العشرون فیما نذکره مما یختص باللیله الخامسه و العشرین من شهر رمضان ، و من ذلک ما یختص بهذه اللیله من الدعاء
جلد اول، باب‌های احکام ماه رمضان؛ باب بیست و نهم اعمال و دعاهای وارد شده در روایات در شب و روز بیست و پنجم ماه، و دعاهای مخصوص این شب عبارتند از:

أَسْأَلُکَ أَنْ تُکْمِلَ [تُکَمِّلَ ] لِیَ الثَّوَابَ بِأَفْضَلِ مَا أَرْجُو مِنْ رَحْمَتِکَ وَ تَصْرِفَ عَنِّی کُلَّ سُوءٍ
از تو درخواست می‌کنم که پاداش مرا به برترین امیدم از رحمتت تکمیل کنی و همه‌ی بدی‌ها را از ما بازداری،

فَإِنِّی لَا أَسْتَطِیعُ دَفْعَ مَا أُحَاذِرُ إِلَّا بِکَ فَقَدْ أَمْسَیْتُ مُرْتَهِناً بِعَمَلِی وَ أَمْسَی الْأَمْرُ
زیرا من نمی‌توانم آنچه را که از آن بیم دارم، جز به تو دفع کنم و شب کرده‌ام درحالی‌که در گرو عمل خود هستم و فرمان

وَ الْقَضَاءُ فِی یَدَیْکَ فَلَا فَقِیرَ أَفْقَرُ مِنِّی فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ
و سرنوشت حتمی در دست تو است. از این‌رو، نادارتر از من وجود ندارد، پس بر محمّد و آل محمّد درود فرست

وَ اغْفِرْ لِی ظُلْمِی وَ جُرْمِی وَ جَهْلِی وَ جِدِّی وَ هَزْلِی وَ کُلَّ ذَنْبٍ ارْتَکَبْتُهُ
و ستم و بزه و نادانی و جدّی و شوخی من و هر گناهی را که مرتکب شده‌ام، بیامرز

وَ بَلِّغْنِی رِزْقِی بِغَیْرِ مَشَقَّهٍ مِنِّی وَ لَا تُهْلِکْ رُوحِی وَ جَسَدِی فِی طَلَبِ مَا لَمْ تُقَدِّرْ لِی یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِین
و روزی‌ام را بدون رنج به من برسان و روح و تنم را در جست‌وجوی آنچه برای من مقدّر ننموده‌ای، از بین مبر. ای مهربان‌ترین مهربانان.

دعای روز بیست و پنجم ماه رمضان

بسم‌الله الرحمن الرحیم

اللهمّ اجْعَلْنی فیهِ محبّاً لأوْلیائِکَ ومُعادیاً لأعْدائِکَ مُسْتَنّاً بِسُنّةِ خاتَمِ انْبیائِکَ یا عاصِمَ قُلوبِ النّبییّن

خدایا قرار بده در این روز دوست دوستانت و دشمن دشمنانت و پیرو راه و روش خاتم پیغمبرانت، ای نگهدار دل‌های پیامبران.