«دیپلماسی اقتصادی» شاه کلید استفاده از ظرفیت بازار کشورهای همسایه

گروه اقتصادی ایران آنلاین:  طی سال های گذشته تحریم های غرب علیه ایران بخش قابل توجهی از اقتصاد کشور را مورد هدف قرار داد و همین موضوع باعث شد تا محدودیت در تجارت و بده بستان های اقتصادی با کشورهای جهان، کار را برای ایران سخت کند.

یکی از راهکارهای برون رفت از این چالش استفاده از ظرفیت های منطقه ای و تکیه بر افزایش ضریب تعاملات با کشورهای همسایه است. کشورهایی که عموما دارای بازار مصرفی بزرگ بوده و می توانند به عنوان مقصد محصولات ایران شناسایی شوند.

افزایش سطح ارتباطات اقتصادی با کشورهای پیرامونی ایران دستورالعملی بود که در پیش روی فعالان اقتصادی همزمان با روی کار آمدن دولت سیزدهم قرار گرفت. رویکردی که از آن به عنوان دیپلماسی اقتصادی یاد می شود و در موارد مختلف رئیس جمهور کشورمان بر اجرایی شدن آن و استفاده از ظرفیت های اقتصادی ۱۵ کشور هم مرز با ایران تاکید داشته اند.

بر همین اساس باید گفت که این مهم هم اکنون به عنوان یکی از مهمترین اولویت های سیاست خارجی دولت سیزدهم به حساب می آید و ماموریت طراحی و عملیاتی شدن آن به وزارت امور خارجه سپرده شده است.

بر اساس پیش بینی های صورت گرفته توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت طی ۴ سال از عمر دولت سیزدهم توسعه صادراتی می بایست به رقم سی و پنج میلیارد دلار و تجارت به رقم ۷۰ میلیارد دلار افزایش یابد که در این معادله نقش همسایگان و چگونگی استفاده از ظرفیت های آنها بسیار پر رنگ دیده شده است.

تجارت ۶۱ میلیارد دلاری با همسایگان در سال گذشته

حال با پایان سال ۱۴۰۲ و ورود به ۱۴۰۳ باید دید چه میزان از پیش بینی وزارت صمت برای تعامل تجاری با همسایگان محقق شده است. در همین خصوص چندی پیش رضوانی‌فر، رئیس‌کل گمرک ایران از رشد ۱.۳۵ درصدی تجارت ایران با پانزده کشور همسایه در سال گذشته خبر داده بود و گفته بود که تجارت ایران با کشورهای همسایه به ۶۱ میلیارد دلار رسید. رقمی که می تواند در آینده نزدیک با شناسایی بازارهای جدید رکوردهای مناسب تری را به ثبت برساند؛ هرچند که تا اینجا میزان عایدی مراودات اقتصادی با همسایگان نزدیک به تخمین های صورت گرفته در بازه زمانی ۴ ساله از عمر دولت است.

بر اساس همین آمار طی سال گذشته  ۲۸ میلیارد و ۲۸۸ میلیون دلار کالا به ۱۵ کشور همسایه صادر و ۳۲ میلیارد و ۴۸۵ میلیون دلار وارد کشور شده است که به ترتیب ۹.۵۱ درصد کاهش و ۱۳.۱۷ درصد افزایش داشته است. در این مدت صادرات ایران به لحاظ ارزش به کشورهای عراق، ترکیه، جمهوری آذربایجان، ترکمنستان، ارمنستان، کویت، قطر و عربستان سعودی با کاهش و به کشورهای امارات متحده عربی، پاکستان، افغانستان، عمان، روسیه، قزاقستان و بحرین با افزایش روبرو بود.

توجه به این نکته ضروری است که در این مدت بیش از ۵۴ میلیارد دلار از تجارت ایران با ۵ کشور همسایه شامل امارات متحده عربی، ترکیه، عراق، پاکستان و فدراسیون روسیه انجام گرفت.

چرا تجارت با کشورهای همسایه مهم است؟

اما سوال اینجاست که چرا افزایش تعاملات اقتصادی با کشورهای همسایه در شرایط تحریمی حائز اهمیت است. پاسخ این سوال را می توان تسهیلگری در انتقال پول معرفی کرد چرا که این مبادلات در چارچوب مبادلات مالی جهانی قرار نگرفته و می توان از آن به عنوان راهکاری برای دور زدن مرز نامرئی تحریم ها که در نظام بانکی جهانی علیه ایران اعمال شده است، نام برد. از سوی دیگر کم بودن هزینه نگهداری و انبارداری کالا و ترانزیت آن از دیگر مزیت های توجه به مبادله با همسایگان به حساب می آید.

همچنین توجه به این نکته ضروری است که مشابهت فرهنگ و تاریخ ایران با همسایگان باعث می شود تا کالاهای ایرانی با اقبال بیشتری از سوی مردم کشورهای مقصد رو به رو شوند و همین موضوع باعث می گردد تا هزینه تبلیغات و بازریابی به حد چشمگیری کاهش و نتیجتا تجارت صرفه بیشتری را با خود به همراه داشته باشد.

باید به این نکته توجه داشت که بازار کشورهای همسایه بستری به حساب می آیند که می توانند بخش قابل توجهی از کمبودهای ایران در حوزه مبادلات جهانی را پر کنند. همچنین کاهش تنش و افزایش ضریب معادلات امنیتی بین ایران و کشورهای مقصد هدف کالاهای ایرانی از دیگر مزیت های توجه به معامله با کشورهای همسایه به حساب می آید.

با این اوصاف و با تکیه بر سیاست های دولت برای بهره گیری از این ظرفیت بزرگ می توان این امید را داشت که در آینده نزدیک افق هایی جدید در پیش روی اقتصاد کشور در بازارهای کشورهای همسایه باز شود و ایران به عنوان یکی از پیشگامان بهره گیری از دیپلماسی اقتصادی در شرایطی تحریمی به جهان معرفی شود.