سایه ترس مرداد ۹۹ همچنان بر سر بازار
از مرداد ماه سال ۱۳۹۹ که بازار سهام ایران با بزرگ‌ترین سقوط تاریخی خود مواجه شد، تاکنون بورس تهران با وجود رشدی که نسبت به سقف ۲ میلیون واحدی آن دوره به ثبت رسانده است، در مقایسه با دوره‌های قبل با نوسان بیشتری نسبت به رخدادهای اقتصادی و غیراقتصادی از خود واکنش نشان می‌دهد.
درحالی که شاخص کل این بورس در ابتدای سال ۱۳۹۹ روی عدد ۵۰۸ هزار واحد قرار داشت به دلیل شرایط هیجانی و دعوت‌های مکرر مسئولان ارشد دولت وقت و هجوم مردم برای سرمایه‌گذاری در این بازار در ۱۹ مرداد این سال از مرز ۲ میلیون واحد گذشت و درآن زمان رکورد تاریخی خود را شکست، اما به محض شکسته شدن این کانال واقعی نبودن این رشد باعث ترکیدن حباب‌ها و روند نزولی پرشیب شاخص شد به طوری که در آخرین روز کاری اسفندماه ۱۳۹۹ شاخص کل بورس به سطح یک میلیون و ۳۰۷ هزار واحد سقوط کرد. با اتمام سال ۱۳۹۹، در سال ۱۴۰۰ نیز همین جو در بازار باقی ماند و در کل سال ۱۴۰۰ بازدهی و میزان رشد شاخص تنها ۶.۳ درصد بود، رقمی که تمام سهامداران را ناامید کرد.
دراین شرایط برخی از مسئولان دولت گذشته از جمله رئیس این دولت، ادعا کرده‌اند که وضعیت بورس و میزان رشد آن در دولت قبل بهتر بوده و دولت سیزدهم عملکرد قابل قبولی دراین زمینه نداشته است.
روند رشد شاخص بورس
برای پاسخ به این ادعا باید به اعداد و ارقام رسمی و وضعیت بورس در مدت مشابه هر دو دولت بپردازیم. برای درستی مقایسه و تحلیل نمی‌توان سه سال نخست دولت سیزدهم را با کل و هشت ساله دولت‌های یازدهم و دوازدهم مقایسه کرد. براین اساس برای اینکه شاخص درستی داشته باشیم ضمن تحلیل شرایط، شاخص کل بورس در سه سال نخست دولت‌های یازدهم و سیزدهم را مقایسه می‌کنیم.
نگاهی به تاریخ حدود ۵۷ ساله بورس تهران و بازارسهام ایران حاکی از افت و خیزهای پی درپی است که درمجموع و بلندمدت رشد مداومی را نیز سپری کرده است. بررسی شاخص بورس تهران در دولت‌های مختلف نشان می‌دهد که همواره در چهارساله نخست دولت‌ها شاخص بورس رشد اندکی را تجربه می‌کند و در سال نخست و پایانی روند نزولی داشته است، اما در دوره دوم (چهارساله دوم) بدون استثنا شاهد رشد شاخص کل بورس هستیم.
بررسی شاخص کل بورس در سه سال نخست دولت‌های یازدهم و سیزدهم نشان می‌دهد، میزان رشد شاخص کل بورس تهران از ابتدای دولت یازدهم یعنی از ۱۴ مرداد ۱۳۹۲ تا ۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۵، ۳۶.۳ درصد بوده است. دراین دوره شاخص کل بورس از ۵۷ هزار و ۴۱۵ واحد در مرداد ۱۳۹۲ به ۷۸ هزار و ۲۸۵ واحد در اردیبهشت ۱۳۹۵ رسیده است. این درحالی است که درمدت مشابه دولت سیزدهم میزان رشد شاخص کل بورس تهران ۶۱.۱ درصد بوده است. شاخص کل بورس از یک میلیون و ۴۰۶ هزار و ۴۰ واحد در ۱۳ مرداد ۱۴۰۰ و ابتدای فعالیت دولت سیزدهم به ۲ میلیون و ۲۶۴ هزار و ۹۱۷ واحد در ۱۲ اردیبهشت سال‌جاری افزایش یافته است.
بدین ترتیب رشد شاخص کل بورس در مدت مشابه هر دو دولت نشان از پیشتازی دولت سیزدهم است.
علاوه براین بررسی ارزش بازار بورس نیز حاکی از رشد ۳۸.۴ درصدی در دولت سیزدهم به میزان ۲۱۷۳ هزارمیلیارد تومان است. در ۱۳ مرداد سال ۱۴۰۰ و ابتدای دولت سیزدهم ارزش بازار بورس ۵۶۵۱ هزارمیلیارد تومان بود که این رقم در ۱۲ اردیبهشت ماه جاری به ۷۸۲۴ هزارمیلیارد تومان افزایش یافته است.
میراث سربار گذشته
به اعتقاد کارشناسان بازار هم‌اکنون ارزش ذاتی اغلب سهم‌های بازار سهام ایران ارزنده است، اما چه چیزی باعث شده تا شاخص کل بورس با وجود رشدی که داشته از جهش‌های پی درپی حذر کند. پاسخ به این سؤال درکنار عوامل و شرایطی که درخارج از بازارسهام همانند رخدادهای سیاسی و نظامی منطقه رقم خورده است به ترسی برمی‌گردد که سایه آن از مرداد ۱۳۹۹ تاکنون بر سربازار باقی مانده است.
درواقع دعوت بدون برنامه و هیجانی مسئولان دولت قبل از مردم عادی و هجوم سهامداران تازه وارد به این بازار بدون آموزش و مهیا کردن شرایط حضور باعث شد تا بازار سهام ایران با بزرگ‌ترین ترس خود روبه‌رو شود. برهمین اساس و همان‌طور که کارشناسان بورس از آن به عنوان «دژاوو» یا آشناپنداری یاد می‌کنند تمام سهامداران بورس با توجه به خاطرات تلخ سال ۱۳۹۹ و ریزش شاخص و ذوب شدن سرمایه‌های خود همواره از تغییر شرایط بازار همانند آن سال واهمه دارند و به همین دلیل از ورود با سرمایه زیاد یا باقی ماندن در بازار می‌ترسند و به محض بروز کوچک‌ترین شوکی از بازارخارج می‌شوند و بازار را با نوسان‌های شدید مواجه می‌کنند.
بنابراین مهم‌ترین عاملی که بازار را تحت تأثیر خود قرارداده نسخه اشتباهی است که دولت گذشته در سال ۱۳۹۹ برای بازار پیچید و آسیب‌های آن همچنان و تا امروز بر سربازار دیده می‌شود. به غیر از این باید اذعان کرد که نه تنها بازار سهام بلکه اقتصاد ایران در یک سال اخیر با شوک‌های بیرونی بی‌سابقه‌ای مواجه بوده که روی آن اثرگذاشته است. آغاز عملیات طوفان الاقصی و حملات تروریستی رژیم صهیونیستی علیه ایران در طول ماه‌های گذشته یکی از بزرگ‌ترین ریسک‌های موجود برای بورس ایران بوده است که همانند سایر بازارهای منطقه این بازار را نیز تحت تأثیر خود قرارداده است. با وجود بازدهی ۶ درصدی بورس در سال ۱۴۰۰ به عنوان نخستین سال پس از ۱۳۹۹ تاریخی، بازدهی بورس در سال ۱۴۰۱ به بیش از ۴۰ درصد رسید و با رشد بیش از ۵۶۹ هزارواحدی از یک میلیون و ۳۹۰ هزار و ۸۵۹ واحد در آخرین روز ۱۴۰۰ به یک میلیون و ۹۶۰ هزار و ۴۵۷ واحد درآخرین روز کاری ۱۴۰۱ رسید. در سال ۱۴۰۲ نیز بازدهی بورس رقمی بیش از ۱۱ درصد بود و به تبع آن شاخص کل بورس در پایان این سال به ارتفاع ۲ میلیون و ۱۹۵ هزار و ۹۲ واحد رسید که نشان‌دهنده رشد بیش از ۲۳۴ هزار واحدی شاخص بورس بود. از ابتدای سال‌جاری تا روز ۱۲ اردیبهشت ماه نیز شاخص کل بورس با رشد بیش از ۳ درصدی به ۲ میلیون و ۲۶۴ هزار و ۹۱۷ واحد رسید.
انتهای پیام/