درس‌هایی از حر بن یزید ریاحی در واقعه کربلا

حجت الاسلام محمدباقر مشکاتی مشاور علمی معاونت فرهنگی آستان مقدس فاطمی و کارشناس مذهبی در گفت‌وگوی مشروح با خبرنگار فرهنگی ایران آنلاین درباره شخصیت حرَ و نقشش در واقعه کربلا گفت: حر بن یزید ریاحی از شخصیت‌های برجسته واقعه کربلا بود. ابتدا به‌عنوان فرمانده بخشی از سپاه عبیدالله بن زیاد، مأموریت پیدا کرد تا مانع حرکت امام حسین (ع) به سوی کوفه و بازگشت ایشان شود. اما در مسیر، با شنیدن سخنان امام و مشاهده مظلومیت ایشان، دچار تحول روحی عمیقی شد و تصمیم گرفت به سپاه امام بپیوندد. حر پس از توبه و پذیرش امام حسین (ع) به عنوان اولین نفر از سوی امام اجازه گرفت و برای مقابله با لشکر عمر سعد به میدان جنگ رفت و شجاعانه با دشمنان جنگید تا سرانجام به شهادت رسید. حر بن یزید به خاطر ندامت از عمل گذشته و فداکاری در راه امام حسین (ع)، جایگاه ویژه‌ای نزد شیعیان دارد و نام او در زیارت ناحیه مقدسه و زیارت رجبیه نیز ذکر شده است.

تحول حر در واقعه کربلا

وی ادامه داد: عبیدالله بن زیاد، حر را با هزار سوار مأمور کرد تا مانع حرکت امام حسین (ع) به کوفه و بازگشت ایشان به مدینه شود. حر در منطقه قصر بنی مقاتل یا شراف به کاروان امام حسین (ع) رسید و راه را بر ایشان بست. امام حسین (ع) با حر و یارانش به گفت‌وگو پرداختند و فلسفه قیام خود را برای آن‌ها توضیح دادند. سخنان امام و مظلومیت ایشان، حر را تحت تاثیر قرار داد. حر به اشتباه خود در مأموریت پی برد و پشیمان شد. او تصمیم گرفت به امام حسین (ع) و یارانش ملحق شود. حر در سحرگاه روز عاشورا به بهانه آب دادن به اسب خود، از سپاه ابن زیاد جدا شد. او به خیمه‌های امام حسین (ع) رفت و توبه خود را از یاری ابن زیاد اعلام کرد. امام حسین (ع) حر را بخشیدند و به او اجازه دادند تا در رکاب ایشان به میدان جنگ برود. وی اولین کسی بود که از سپاه امام حسین (ع) به میدان جنگ رفت. او شجاعانه جنگید و با رجزخوانی، سپاه ابن زیاد را به خاطر ظلم و ستم خود سرزنش کرد. حر در نهایت به شهادت رسید و نام او در تاریخ به عنوان یکی از یاران وفادار امام حسین (ع) ثبت شد.

نقش ویژه حر در واقعه کربلا 

این کارشناس مذهبی درباره نقش ویژه حر در واقعه کربلا اظهار کرد: حر قبل شروع واقعه اصلی عاشورای حسینی در میان سپاه ابن زیاد حاضر شد و آن‌ها را به خاطر ظلم و ستم به امام حسین (ع) و یارانش سرزنش کرد. او از آن‌ها خواست که به یاری حق بشتابند و از سپاه یزید و ابن زیاد جدا شوند. حر تلاش کرد تا جلوی جنگ بین سپاه امام حسین (ع) و سپاه ابن زیاد را بگیرد. به نزد عمر سعد، فرمانده سپاه یزید، رفت و از او خواست که از جنگ دست بکشد. اما عمر سعد به حرف‌های او گوش نداد. در روز عاشورا، حر در میدان نبرد شجاعانه جنگید و رشادت‌های زیادی از خود نشان داد.

وی افزود: حر در ابتدا با شمر بن ذالجوشن، یکی از فرماندهان سپاه یزید به نبرد پرداخت. سرانجام، حر در حالی که به شدت مجروح شده بود، به شهادت رسید. امام حسین (ع) بر بالین او حاضر شدند و از او به خاطر فداکاری و شجاعتش تشکر کردند. 

درس‌هایی از حر بن یزید ریاحی

مشاور علمی معاونت فرهنگی آستان مقدس فاطمی درباره اینکه چه پیامی می‌توان از ماجرای حر گرفت، بیان کرد: حر نشان داد که حتی اگر انسان گناهی بزرگ مرتکب شده باشد، باز هم می‌تواند با توبه و پشیمانی به سوی خدا بازگردد و مورد مغفرت خداوند قرار گیرد. حر در ابتدا قصد داشت با امام بجنگد، اما پس از صحبت با امام و مشاهده حقانیت ایشان، بصیرت پیدا کرد و مسیر خود را تغییر داد. این نشان می‌دهد که برای انتخاب مسیر درست، نیازمند بصیرت و آگاهی هستیم.

حجت‌الاسلام مشکاتی ادامه داد: حر با وجود اینکه می‌دانست در مقابل سپاه یزید بسیار ضعیف است، شجاعانه از امام حسین (ع) دفاع کرد. این نشان می‌دهد که در برابر ظلم نباید سکوت کرد و باید با شجاعت از حق دفاع کرد. حر با فدا کردن جان خود در راه امام حسین (ع) به مقام شهادت رسید. شهادت، بالاترین مقام در دین اسلام است و حر نشان داد که برای رسیدن به رضای خدا حاضر به فدا کردن جان خود بود.

وی خاطرنشان کرد: علاوه بر این درس‌ها، حرکت حر نمادی از آزادگی و رهایی از قید و بندهای دنیوی است. او با انتخاب مسیر حق، حاضر شد تمام وابستگی‌های دنیوی خود را فدا کند و در راه امام حسین (ع) جان خود را به خطر بیندازد. حر و حرکت او الگویی برای همه ما است تا در زندگی خود با بصیرت و آگاهی عمل کنیم، در برابر ظلم سکوت نکنیم و در صورت نیاز، برای دفاع از حق و حقیقت جان خود را فدا کنیم.

این کارشناس مذهبی عنوان کرد: داستان حر بن یزید ریاحی به ما نشان می‌دهد که هیچ کس از رحمت و بخشش الهی ناامید نیست و هر انسانی می‌تواند با توبه و بازگشت به سوی حق، مسیر زندگی خود را به سمت رستگاری و سعادت ابدی تغییر دهد.