پنج پیشنهاد ایران در نشست توسعه سبز شانگهای/معکوس کردن روند انقراض گونه‌ها

به گزارش گروه جامعه ایران آنلاین، حسن اکبری در سخنرانی خود در نشست توسعه سبز سازمان همکاری های شانگهای گفت: مایلم مراتب تشکر خود را از جمهوری خلق چین و سازمان همکاری های شانگهای برای میزبانی این مجمع اعلام و ابراز امیدواری کرد که همکاری های محیط زیستی سازمان همکاری های شانگهای، راه را برای دستیابی چشم انداز حائز اهمیت زندگی همسو با طبیعت هموارتر کند.

وی افزود: کشور جمهوری اسلامی ایران از اقلیم، توپوگرافی و سازندهای زمین شناسی بسیار متنوعی برخوردار است که تنوع زیستی منحصر به فردی را به وجود آورده است، ایران با در بر داشتن ۲۰۹ گونه پستاندار، ۵۶۳ گونه پرنده، ۲۷۵ گونه خزنده، ۲۳ گونه دوزیستان، ۳۲۰ گونه ماهی آب شیرین و ۸۰۷ گونه ماهی دریایی که حدود ۲۰ درصد آن ها بومی محسوب می شوند، ۸۶۰۰ گونه گیاهی را نیز در خود جای داده است که تعداد ۱۷۲۷ گونه آن اندمیک یا منحصر به ایران هستند.

وی اظهار داشت: جنگل‌های هیرکانی خزر و صخره‌های مرجانی خلیج فارس در ایران طیف وسیعی از اکوسیستم ها، گونه‌ها و تنوع ژنتیکی را به نمایش می‌گذارند. تالاب‌های ایران از نظر میزبانی پرندگان مهاجر در سطح جهانی دارای اهمیت اند، این در حالیست که استپ‌های مرکزی، خانه گونه در معرض خطر انقراض یوزپلنگ آسیایی هستند. رشته‌کوه‌های البرز و زاگرس نیز از مراکز مهم تنوع زیستی ملی بوده و بخشی از دو نقطه داغ جهانی تنوع زیستی، یعنی نقاط داغ قفقازی و ایرانو- آناتولی را تشکیل می دهند.

اکبری ادامه داد: همانند دیگر نقاط دنیا، تنوع زیستی ارزشمند ایران نیز با تهدیدات جدی مانند تغییر کاربری اراضی، خشکسالی، آتش سوزی، فعالیت های کشاورزی، چرای بی رویه، گونه های بیگانه مهاجم، جنگل زدایی، آفات، قاچاق حیات وحش، بیماری های حیات وحش و تغییرات آب و هوایی مواجه است که منجر به تکه تکه شدن زیستگاه و کاهش ژنتیکی قابل توجه یا به عبارتی پیامدهای توسعه غیر سبز شده است.

وی افزود: جمهوری اسلامی ایران با تصویب اصل ۵۰ قانون اساسی که در آن حفظ محیط زیست وظیفه عمومی تلقی شده و وارد کردن هرگونه آسیب جبران ناپذیر به محیط زیست ممنوع اعلام شده است، تاکید فراوان خود را بر حفظ محیط زیست نشان داده است.

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: در راستای ماده مذکور، قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست و قانون شکار و صید، به موضوع محیط زیست و تنوع زیستی پرداخته و استفاده و حفاظت از ذخایر ژنتیکی را با تعیین و تعریف چهار نوع منطقه حفاظت شده شامل پارک های ملی، آثار طبیعی ملی، پناهگاه های حیات وحش و مناطق حفاظت شده، قانونمند کرده است به طوری که به صورت پایدار مدیریت شوند.

اقدامات انجام شده برای حفاظت از تنوع زیستی

وی گفت: کشور جمهوری اسلامی ایران برای مقابله با این تهدیدها حدود ۱۲ درصد از خاک کشور (شامل عرصه های بکر یا متنوع یا واجد گونه های در خطر انقراض) معادل ۱۹.۵ میلیون هکتار را در قالب مناطق حفاظت شده به شکلی مدیریت کرده که کمترین تغییر کاربری را داشته باشند، همچنین در مدت ۱۰ سال گذشته به طور متوسط سالانه ۳۰ درصد بودجه اختصاص داده شده به حفاظت از تنوع زیستی را افزایش داده است، از ۳۲۴ منطقه حفاظت شده در ایران، برای ۲۳۰ منطقه طرح مدیریت جامع تدوین شده و در حال اجراست. همچنین برای ۲۵ گونه جانوری در معرض تهدید کشور، برنامه عمل حفاظت تدوین شده و در دست اجراست.

اکبری ادامه داد: احیای گونه های جانوری در معرض تهدید مانند گوزن زرد ایرانی، جبیر، آهو ، گورخر ایرانی و یوزپلنگ آسیایی از طریق تکثیر آنها و تلاش برای معرفی مجدد به طبیعت از دیگر اقدامات مؤثر جمهوری اسلامی ایران در سال های اخیر بوده است.

وی تصریح کرد: علاوه بر این ایران با داشتن حدود ۵۶۰ گونه پرنده شناسایی شده که تقریبا نیمی از آنها را پرندگان مهاجر تشکیل می دهند، در سال ۱۳۵۵ سرشماری جمعیت پرندگان آبزی را به همراه سایر نقاط جهان آغاز کرد و اولین کشور در غرب آسیا بود که در سرشماری بین المللی پرندگان آبزی زمستان گذران شرکت کرد و تاکنون نیز، این سرشماری ها با جدیت و دقت ادامه پیدا کرده است. این موضوع تعهد قوی ایران به تلاش‌های حفاظتی و پایش جمعیت پرندگان را نشان می‌دهد. در مدت سه دهه گذشته، ایران به طور متوسط سالانه بیش از ۱.۸ میلیون پرنده را سرشماری کرده که ۴ تا ۶.۵ درصد از جمعیت پرندگان آبزی جهان را تشکیل می دهد.

وی ادامه داد: فرهنگ سازی عمومی، افزایش حساسیت مردم و جلب مشارکت در حفظ محیط زیست بویژه تنوع زیستی و همچنین استفاده از بخش خصوصی در مدیریت برخی زیستگاه ها و احیای کریدورهای حیات وحش از جمله تجارب موفق کشور ایران در زمینه حکمرانی تنوع زیستی در سال های اخیر بوده است. به عنوان نمونه، برای مدیریت ۲۶۰ هزار هکتار اراضی کوهستانی در قالب پنج حفاظت‌گاه خصوصی از مشارکت مردمی استفاده شده و جمعیت حیات وحش شاخص منطقه در یک دوره ۱۰ ساله بیش از سه برابر افزایش یافته است.

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: اقدامات موثری نیز برای کنترل بیماری های حیات وحش، مدیریت گونه های مهاجم و مقابله با قاچاق گونه های در معرض خطر انقراض انجام گرفته است که با همکاری های بین المللی می تواند با موفقیت بیشتری همراه باشد. همچنین در حوزه سازگاری با تغییر اقلیم به ویژه مدیریت آب در مناطق حفاظت شده، اقدامات موثری مانند ایجاد سطوح آبگیر و استفاده از آب باران برای تامین آب حیات وحش در ۶۰ درصد از مناطق حفاظت شده ایران انجام شده است.

وی افزود: از دیگر اقدامات در زمینه حفاظت از تنوع زیستی ارزشمند ایران می توان به استفاده از فناوری های نوین در پایش و حفاظت از جمله سامانه های تصویری، پایش با دوربین های تله ای و به کارگیری کوادکوپترها از ۷۶ منطقه حفاظت شده اشاره کرد، ایجاد و تکمیل بانک های زیستی کشور در راستای مطالعه، ذخیره سازی و حفاظت از ذخائر ژنتیکی و اجزای تنوع زیستی کشور و حفاظت و بهره برداری پایدار از منابع ژنتیکی در سطح ژن با جلوگیری از کاهش تنوع ژنتیکی از دیگر اقدامات حائز اهمیت جمهوری اسلامی ایران در راستای حکمرانی جهانی تنوع زیستی است.

پنج پیشنهاد سازنده ایران

اکبری به پیشنهادات ایران در زمینه حفاظت از تنوع زیستی اشاره کرد و گفت: اول اینکه جمهوری اسلامی ایران آمادگی خود را برای تبادل تجربیات در زمینه مدیریت مناطق حفاظت شده و احیای گونه های در معرض خطر در قالب همکاری های دوجانبه یا چند جانبه با کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای اعلام می دارد، دوم هر کشور عضو بر یکی از چالش های اصلی در خصوص حفاظت از تنوع زیستی مانند احیای گونه های در معرض خطر انقراض، کنترل گونه های بیگانه مهاجم، مدیریت آتش سوزی تمرکز کند و پیشگام و پرچمدار حل آن چالش باشد و تجارب و آموخته های خود را در نشست های بعدی با سایر اعضا به اشتراک بگذارد.

وی افزود: سازمان همکاری های شانگهای، تبادل مولد (بالغ، جوان، تخم) گونه های در معرض خطر انقراض را بین کشورهای محل پراکنش گونه به منظور تقویت جمعیت پایه و پیشگیری از کاهش تنوع ژنتیکی تسهیل کند، ایجاد کمیته حفاظت از تنوع زیستی زیر نظر سازمان همکاری شانگهای و تشکیل جلسات کارشناسی و تدوین برنامه های اقدام برای جلوگیری از انقراض گونه ها و رسیدگی به چالش های اصلی حفاظت از تنوع زیستی و ترویج و تشویق کشورهای عضو به تبادل دانش به ویژه در زمینه استفاده از فناوری های پیشرفته و مدرن در حفاظت و پایش تنوع زیستی پیشنهادات ایران در این نشست است.

علی سلاجقه معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست به همراه معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان و جمعی از مدیران و کارشناسان روز یکشنبه ۱۷ تیر ۱۴۰۳ برای شرکت در مجمع بین المللی توسعه سبز به چین سفر کرد.

سخنرانی در بخش بلندپایه مجمع و دیدار با وزیر محیط زیست و اکولوژی چین، دیدار دوجانبه با وزرای محیط زیست حاضر دبیرکل سازمان همکاری های شانگهای از جمله برنامه های سلاجقه در این سفر بود.

همچنین رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در سخنرانی خود در این مجمع گفته بود: استفاده از ظرفیت کشورهای عضو سازمان همکاری‌های شانگهای می‌تواند راهگشای توسعه سبز در منطقه و نیز الگوی تمام عیار برای همکاری‌های محیط‌زیستی در سطح جهان باشد.