تاکید استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران بر توجه به تهدیدات ویروسی نوظهور

به گزارش گروه استان‌های ایران آنلاین، سید محمد جزایری به ارائه توضیحاتی در رابطه با ویروس‌ها و بیماری‌های ویروسی  پرداخت و در این زمینه اظهار کرد: مطالعات گسترده‌ای در مورد تکامل و پیشینه ویروس‌ها در حال انجام است، به عنوان مثال، ویروس HIV که در ابتدا در میمون‌ها وجود داشت، از طریق تماس انسان با میمون در قاره افریقا به انسان منتقل شده و سپس از نوع خونی با تغییرات ژنتیکی، راه انتقال جدیدی از طریق روابط جنسی پیدا کرد.

وی افزود: ویروس کرونا نیز نمونه‌ای از انتقال ویروس از حیوان به انسان است. این ویروس که ظاهراً منشاء آن در ووهان چین بوده، به سرعت در سراسر جهان گسترش یافت.

ماهیت تغییر ژنتیکی ویروس‌ها، آن‌ها را مستعد جهش می‌کند

استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران، خاطرنشان کرد: ویروس‌ها متغیرترین ماهیت ژنتیک را در عالم خلقت نشان می‌دهند. یک ویروس می‌تواند در یک روز، تولید ویروس‌های  جدیدتر از نظر ژنتیکی کند. تولید تعداد بسیار زیاد ویروس در بدن انسان، احتمال خطاهای ژنتیکی و جهش را در آنها  افزایش می‌دهد. این جهش‌ها می‌توانند تحت تاثیر رفتار انسان و همچنین میزبان‌های واسطه‌ای با زادوولد بالا مانند: پرندگان(ویروس آنفلوانزا) ، جوندگان (ویروسهای LCMV و لاسا) حشرات (تب دنگی و چیکونگونیا) و به خصوص خفاش‌ها ویروس هپاتیت B و ( SARS-CoV-۲) قرار گیرند. آن‌ها با کنار هم قرارگرفتن می‌توانند طیف وسیعی از بیماری‌ها را در انسان، حیوانات و گیاهان ایجاد کنند و دنیا را مورد تهدید قرار ‌دهند. 

وی با بیان اینکه سازمان بهداشت جهانی، ویروس‌ها را از جمله تهدیدات قرن ۲۱ معرفی کرده است، تصریح کرد: ویروس‌های تنفسی از جمله کرونا و آنفلوانزا، به عنوان یکی از مهم‌ترین تهدیدات شناخته می‌شوند.

جزایری درخصوص تظاهرات بالینی ویروس‌های تنفسی گفت:  این ویروس‌ها می‌توانند قسمت‌های فوقانی دستگاه تنفس و تحتانی(ریه) را درگیر کنند و علائم آن‌ها اغلب با عفونت‌های بخش تحتانی و نیز با عفونت‌های باکتریایی درهم ‌شوند که بنابراین  نمی‌توان آن‌ها را از هم تفکیک کرد؛ بسیاری از این عوامل اول از قسمت فوقانی و بعد در صورت گسترش  به بخش تحتانی گسترش می‌یابند.

استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران خاطرنشان کرد: افزایش سفرهای بین‌المللی و جهانی شدن (Globalization)، سبب گسترش ویروس‌هایی شده که  قبلا بیشتر محدود به مناطق خاصی از جهان بوده‌اند.

جزایری با اشاره به ویروس آربوویروس‌، توضیح داد: ویروس‌های آربوویروس توسط پشه‌ها و بندپایان منتقل می‌شوند. افزایش سفرهای بین‌المللی و جهانی شدن، سبب گسترش ویروس‌هایی شده که بیشتر محدود به مناطق خاصی از جهان بودند؛ ویروس‌هایی مانند زیکا و ابولا که زمانی فقط در آفریقا یا آمریکای جنوبی دیده می‌شدند، اکنون در بسیاری از نقاط دنیا از جمله ایران یافت می‌شوند. این موضوع، ضرورت توجه به تهدیدات ویروسی نوظهور را بیش از پیش آشکار می‌کند.

 انتقال ویروس‌ها از طریق حشرات و جانوران

 این متخصص ویروس‌شناسی، ادامه داد: تب‌های هموراژیک که نمونه بارز آن (CCHF) است، مانند ویروس‌هایی که در برخی از استان‌های کشور سبب خونریزی می‌شوند، می‌توانند تهدیدی جدی برای سلامت انسان و دام باشند. ویروس‌هایی‌ هستند که توسط برخی پشه‌ها یا جوندگان منتقل می‌شوند که امروزه خیلی در کشور مشاهده نمی‌شوند و بعید نیست که بتواند با گسترش بین‌المللی  در کشور ما نیز بیماری خاص خود را ایجاد کنند.

وی با اشاره به ویروس گروه‌های آبله، مطرح کرد: آبله میمونی، نمونه‌ای از ویروس‌های نوظهوری است که به سرعت در جهان گسترش یافته است. این ویروس که تا پیش از سال ۲۰۲۱ ناشناخته بود، اکنون بیش از ۱۰۰ هزار مورد ابتلا در دنیا داشته است. اسلاف این ویروس یعنی ویروس آبله، منجر به صدمات شدیدی در قرن‌های گذشته می‌شده است.  لذا، نسل قدیم در این زمینه همه واکسینه شدند. . متاسفانه قرن ۲۱ برهه زمانی است که بشر باید در انتظار اخبار شگفت‌انگیز باشد.

مقابله با تهدیدات ویروس‌ها، نیازمند دانش و آگاهی است

جزایری با بیان راه‌های مقابله با ویروس‌ها گفت: مقابله با این تهدیدات، نیازمند دانش و آگاهی است. همانطور که حکیم فردوسی گفته است، "توانا بود هر که دانا بود". ارتقای آگاهی عمومی در مورد روش‌های پیشگیری و مقابله با این ویروس‌ها، نقش بسیار مهمی در حفظ سلامت جامعه ایفا می‌کند. رعایت اصول بهداشتی مانند استفاده از ماسک در فضاهای عمومی، به خصوص در فصولی که شیوع بیماری‌های تنفسی بیشتر است، می‌تواند از ابتلا به بسیاری از بیماری‌های ویروسی جلوگیری کند، همچنین، اجتناب از رفتارهای پرخطر جنسی و رعایت اصول بهداشتی در روابط جنسی، می‌تواند از ابتلا به بیماری‌های ویروسی منتقله از طریق جنسی جلوگیری کند.

وی با اشاره به ویروس‌های خونی، اضافه کرد: ویروس‌هایی که از خون منتقل می‌شود در سازمان انتقال خون سراسر دنیا، با استفاده از سیستم‌های غربالگری کنترل می‌شوند.