پایان مخاصمه یا شروع جنگ جهانی سوم؟!

به گزارش گروه بین الملل ایران آنلاین، سران «گروه 7» تأکید کرده‌اند به تجهیز نظامی اوکراین در جنگ جاری‌اش با روسیه ادامه خواهند داد و پیمان نظامی آتلانتیک شمالی (ناتو) نیز به دولت کی‌یف قول داده این جنگ هرچقدر هم که طول بکشد، از ارسال کمک‌های نظامی ضروری به کی‌یف دریغ نخواهد کرد اما زلنسکی متذکر شده که او می‌خواهد از طریق گفت‌وگو و راه‌های دیپلماتیک به این ستیز پایان بخشد. زلنسکی یک روز پیش‌تر گفته بود روی کار آمدن مجدد دونالد ترامپ در امریکا به خودی خود به معنای پایان یافتن هر چه سریع‌تر جنگ کی‌یف- مسکو است اما ترامپ و «جی‌دی ونس» معاون اول او، شروطی را برای پایان فوری جنگ پیش روی زلنسکی گذاشته‌اند که قبول آن بسیار سخت می‌نماید. این دو تصریح کرده‌اند که دولت اوکراین باید بپذیرد زمین‌های تسخیر شده در خاک این کشور طی این جنگ دو سال و 9 ماهه در تملک روس‌ها بماند و روسیه نیز متعهد شود که پس از تحقق این امر، ارتش خود را از خاک اوکراین بیرون بکشد. زلنسکی می‌گوید در صحبت‌های اخیرش با ترامپ، وی هیچ حرفی در مورد واگذاری دائمی زمین‌های تسخیر شده به روسیه نزده اما اگر این از شروط اصلی و حیاتی برای برقراری صلح است، وی هرگز به آن تن نخواهد داد.

از شروط اصلی پوتین تا تدابیر «گروه هفت»
ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه در تماس تلفنی اخیرش با اولاف شولتز صدراعظم آلمان که اولین گفت‌وگوی مستقیم بین آنها را طی دو سال اخیر شکل داد، بر حفظ اراضی اشغالی در خاک اوکراین به عنوان شرط اصلی ترک مخاصمه پای فشرد.
از دید پوتین، ناتو هم که با ورود به خاک اوکراین قصد وسعت بخشیدن به حیطه تحت اختیارش را در اروپا دارد و از این طریق می‌تواند به مدد موشک‌های دوربرد خود بسیاری از نقاط را در خاک روسیه بزند، باید قید جهانگشایی‌هایش را بزند و از گسیل نیروهای نظامی‌اش به گستره وسیع‌تری از قاره سبز چشم بپوشد. سران «گروه 7» در بیانیه اخیر خود، روسیه را تک مانع بزرگ در راه برقراری صلح نامیده و تصریح کرده‌اند که آمادگی دارند با تعیین شدیدترین تحریم‌ها، کنترل‌های دقیق مرزی و برخی تدابیر مؤثر دیگر، روس‌ها را از ادامه دادن به این جنگ پشیمان و ناامید کنند.

موشک‌هایی با پیام‌رسانی ویژه
«گروه 7» متشکل از کانادا، فرانسه، آلمان، ایتالیا، ژاپن، بریتانیا و امریکاست و در حال حاضر ریاست آن که هر از چندگاه به طور چرخشی به یکی از اعضا واگذار می‌شود، در اختیار ایتالیاست اما ریاست این کشور فقط تا پایان سال جاری (که تنها 40 روز تا انقضای آن باقی مانده) اعتبار دارد. زلنسکی که می‌داند با آمدن ترامپ به کاخ سفید (از اول بهمن ماه) سیل کمک‌های نظامی و مالی واشنگتن به کی‌یف پایان می‌گیرد، می‌کوشد در دو ماه باقی مانده تا می‌تواند از دولت مستقر که ریاست آن با جو بایدن (با دستیاری کامالا هریس) است، سلاح و پول بگیرد و برای روزهای سخت باقی مانده از جنگ مهیاتر شود. بایدن هم به کرات به طرف‌های اوکراینی قول داده  است که نه تنها از حجم کمک‌های خود نمی‌کاهد، بلکه آن را بیشتر هم خواهد ساخت. بایدن به این نیز اکتفا نکرده و متذکر شده به کی‌یف اجازه می‌دهد که از سلاح‌های تازه و مدرن‌تر ارسالی‌اش که قدرت تخریبی عظیمی دارند، در عملیات تهاجمی خود در خاک روسیه هم بهره گیرد و به بهره‌برداری دفاعی از آن برای حفظ اراضی خودی اکتفا نکند. منابع خبری موثق شامل رویترز هم اعلام کرده‌اند کی‌یف قصد بهره‌گیری از این سلاح‌ها را در راه تهاجماتش به خاک روسیه طی روزهای پیش رو دارد.
زلنسکی اواسط این هفته با لحنی تهدیدآمیز گفت: «موشک‌هایی که ما درصدد استفاده از آن هستیم، پیام‌های ویژه خود را دربر دارند و ما از این طریق حرف‌های خود را در میدان عمل می‌زنیم.»
زلنسکی که در گفت‌وگویی تلویزیونی شرکت کرده بود، خطاب به ملت اوکراین افزود: «در رسانه‌ها به کرات گفته شده که به ما اجازه داده شده از هر وسیله تهاجمی و تخریبگری استفاده کنیم اما حرف زدن کافی است. این جور چیزها و حملات بزرگ نظامی از قبل اعلام رسمی نمی‌شوند و فقط زمانی آثار خود را آشکار می‌سازند که به اجرا گذاشته شوند.»
 
ترامپ مشکلی با کرملین ندارد
رادوسلاو سیکورسکی، نخست وزیر لهستان از رویدادهای اخیر ابراز رضایت کرده و گفته است امریکا اینک با لحنی با پوتین گفت‌وگو می‌کند که برای او کاملاً قابل فهم است و زبان آن را می‌فهمد. با این حال ولادیمیر ژاباروف، حقوقدان روسی اخطار کرده است که استفاده اوکراین از سلاح‌های پیشرفته امریکا در راه کوبیدن مواضع مورد نظرش در خاک روسیه، چنان کرملین را به خشم خواهد آورد که بلافاصله به یک پاسخگویی تند و بزرگ خواهد پرداخت و این می‌تواند نقطه شروع جنگ جهانی سوم باشد.
ترامپ به کرات تصریح کرده که ادامه حمایت وسیع نظامی و مالی واشنگتن از کی‌یف غیرعقلایی است و او برخلاف بایدن قطعاً اجازه نخواهد داد که اوکراینی‌ها از تسلیحات امریکایی برای کوبیدن نقاط مورد نظرشان در خاک روسیه استفاده کنند. شاید برخوردهای پوتین با مسأله پیروزی ترامپ در انتخابات اخیر امریکا به گرمی برخوردهای سابق او با این سیاستمدار پوپولیست و افراط‌گرا نباشد اما ترامپ همیشه با دیدی مثبت به پوتین نگریسته و به ندرت با کرملین مشکل حاد و خاصی داشته است.
 
تفاوت بزرگی در راه نیست
کمک‌رسانی تازه دولت بایدن به زلنسکی و قادر ساختن آن به استفاده از موشک‌های دوربرد امریکا کمکی بزرگ به کی‌یف و موجب تقویت روحیه اوکراینی‌ها در جنگی خواهد شد که با وجود برخی دستاوردهای کوچک، معمولاً محل شکست و ناکامی‌شان بوده است.
بر اثر ضعف بنیه و فرسوده شدن تدریجی ارتش اوکراین طی جنگی که از 4 اسفندماه وارد چهارمین سال خود خواهد شد، سربازان این کشور بازنده اکثر ستیزهای بین نیروی زمینی دو کشور بوده و نتوانسته‌اند امنیت و آرامش شهرهای خود را حفظ کنند و حتی با وجود بهره‌مند شدن از امتیاز استفاده از موشک‌های دوربرد امریکا، شاید این حربه نیز تفاوتی بزرگ را برای آنها ایجاد نکند.
 
احساس خطر یا ناتوان جلوه دادن ترامپ؟
بایدن پیش‌تر از اعطای اجازه بهره‌گیری از این موشک‌ها به طرف اوکراینی خودداری کرده بود زیرا می‌ترسید عرصه نبرد موجود گسترش یابد و تبدیل به یک جنگ بزرگ و بدفرجام بین امریکا و متحدانش در ناتو با روسیه شود و شعله‌های آن کل اروپا را درنوردد و همسو با برآوردهای هشداردهنده کارشناسان روسی تبدیل به جنگ جهانی سوم گردد.
تغییر عقیده بایدن در این زمینه به دو معنا تعبیر شده است؛ یکی اینکه او با ثبت هر شکست تازه‌ای برای ارتش تحلیل رفته اوکراین خطر سقوط نهایی کی‌یف را نزدیک‌تر می‌بیند و می‌خواهد مانع آن شود و دوم آن که وی با زرنگی هر چه بیشتری می‌خواهد جنگ جاری را چنان عظیم و همه‌گیر سازد که دولت بعدی امریکا در بدو سر کار آمدنش در واشنگتن با دردسری بزرگ روبه‌رو شود و حل و رفع عاجل آن را غیرممکن بیابد و در شعله‌های این جنگ بسوزد.
شاید بایدن و مشاورانش به دنبال این هستند که با غیرقابل مهار کردن دامنه جنگ به مردم امریکا و جهان القا کنند که وعده‌های مکرر انتخاباتی ترامپ درخصوص پایان دادن سریعش به این جنگ و برقراری صلح فوری بین روسیه و اوکراین لافی بیش نبوده و او ناتوان از انجام این کار است.
در چنین صورتی حتی ترامپ که نسبت به بایدن با روس‌ها رابطه بسیار بهتری دارد، در قانع‌سازی دولت زلنسکی برای موافقت با واگذاری شهرهای تسخیر شده‌اش به دولت مسکو و تأمین و اجرای این شرط ضروری تعیین شده توسط کرملین به مشکل خواهد خورد و زلنسکی و همراهانش او را پس خواهند زد. به این ترتیب این جنگ با وجود همه خطرات عظیم بالقوه‌اش برای اوکراین به همان فوریتی پایان نخواهد گرفت که رئیس جمهور اوکراین ادعای آن را مطرح کرده و ترامپ هم قول آن را داده است.
منبع: Aljazeera.com

وصال روحانـی
روزنامه‌نگار