دیپلماسی قدرت؛ ارزیابی فرصت‌ها و مزایای معاهده ایران و فدراسیون روسیه
معاهده ایران و روسیه با تأکید بر اصول منشور ملل متحد و احترام به حاکمیت ملی و تمامیت ارضی هر دو کشور، به دنبال شکل‌دهی به یک نظم جهانی جدید چندقطبی، عادلانه و پایدار است که بر اساس برابری حاکمیت دولت‌ها، همکاری با حسن نیت، احترام متقابل به منافع، و راه‌حل‌های جمعی برای مشکلات بین‌المللی بنا شده باشد.
به گزارش گروه سیاسی ایران آنلاین، معاهده بیست‌ساله ایران و فدراسیون روسیه که در تاریخ ۲۸ دی‌ماه ۱۴۰۳ هجری شمسی (برابر با ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ میلادی) در شهر مسکو به امضاء رسید، نقطه عطفی در روابط استراتژیک دو کشور به شمار می‌آید. این توافقنامه مشتمل بر یک مقدمه و ۴۷ ماده است. در این مراسم، مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، و ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور فدراسیون روسیه، با حضور در کنار یکدیگر، بر اهمیت این معاهده در تقویت روابط دوجانبه و ارتقاء همکاری‌های چندجانبه تأکید کردند.
این معاهده با هدف ارتقاء روابط دوستانه و همکاری‌های جامع، بلندمدت و راهبردی بین دو کشور، در زمینه‌های مختلفی از جمله اقتصادی، امنیتی، سیاسی، فرهنگی، بشردوستانه، علمی و فنی تنظیم شده است. طرفین با تکیه بر پیوندهای عمیق تاریخی، نزدیکی فرهنگ‌ها و ارزش‌های معنوی و اخلاقی، و اشتراک منافع، به تقویت شالوده‌های حقوقی روابط دوجانبه و ایجاد فرصت‌های گسترده همکاری در سطوح منطقه‌ای و جهانی پرداختند. این توافقنامه با تأکید بر اصول منشور ملل متحد و احترام به حاکمیت ملی و تمامیت ارضی هر دو کشور، به دنبال شکل‌دهی به یک نظم جهانی جدید چندقطبی، عادلانه و پایدار است که بر اساس برابری حاکمیت دولت‌ها، همکاری با حسن نیت، احترام متقابل به منافع، و راه‌حل‌های جمعی برای مشکلات بین‌المللی بنا شده باشد.
یکی از ابتکارات مثبت دولت چهاردهم، بارگذاری سریع و شفاف متن این توافقنامه در وب‌سایت رسمی ریاست‌جمهوری اسلامی ایران بود. این اقدام، گامی مؤثر در جهت افزایش آگاهی عمومی و دسترسی آسان مردم به محتوای دقیق و کامل بندهای این توافقنامه به شمار می‌رود. از طریق این اقدام، دولت توانسته است سطح مشارکت و نظارت مردمی را تقویت کرده و شفافیت بیشتری را در روند تصمیم‌گیری‌های کلان کشور ایجاد کند. در ادامه، یادداشت حاضر به بررسی فرصت‌ها و مزایای ناشی از این معاهده و تأثیرات آن بر جایگاه ایران در عرصه بین‌المللی می‌پردازد و چگونگی بهره‌برداری از این فرصت‌ها را از منظر دیپلماسی قدرت تحلیل می‌کند.
۱. تقویت امنیت ملی و همکاری‌های دفاعی
همکاری‌های امنیتی و اطلاعاتی (ماده ۴):
این همکاری‌ها می‌تواند به افزایش توان ایران در مقابله با تهدیدات امنیتی و اطلاعاتی کمک کند. تبادل اطلاعات و تجربیات بین نهادهای امنیتی دو کشور می‌تواند به شناسایی و خنثی‌سازی تهدیدات مشترک مانند تروریسم، افراط‌گرایی و جرائم سازمان‌یافته فراملی منجر شود.
همکاری‌های نظامی (مواد ۵ و ۶):
این همکاری‌ها شامل تبادل هیئت‌های نظامی، آموزش کارکنان نظامی، برگزاری مانورهای مشترک و توسعه فناوری‌های دفاعی است. این اقدامات می‌تواند به تقویت توان دفاعی ایران و افزایش آمادگی نیروهای مسلح در برابر تهدیدات منطقه‌ای و بین‌المللی کمک کند.
۲. توسعه اقتصادی و تجاری
کریدور حمل‌ونقل شمال - جنوب (ماده ۲۱):
این کریدور می‌تواند به افزایش حجم تجارت بین ایران و روسیه و کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل منجر شود. ایران می‌تواند به عنوان یک قطب تجاری در منطقه تقویت شود و از مزایای ترانزیت کالا بین آسیا و اروپا بهره‌مند گردد.
همکاری در حوزه انرژی (مواد ۲۲ و ۲۳):
همکاری در زمینه نفت، گاز و انرژی هسته‌ای می‌تواند به تقویت صنایع انرژی ایران و کاهش وابستگی به بازارهای غربی کمک کند. این همکاری‌ها شامل توسعه میادین نفتی و گازی، تبادل فناوری و اجرای پروژه‌های مشترک انرژی است.
سرمایه‌گذاری مشترک (ماده ۱۸):
تشویق سرمایه‌گذاری‌های مشترک در پروژه‌های زیربنایی و اقتصادی می‌تواند به توسعه زیرساخت‌های ایران و ایجاد اشتغال کمک کند. این سرمایه‌گذاری‌ها می‌تواند در حوزه‌هایی مانند حمل‌ونقل، انرژی، صنعت و فناوری صورت گیرد.
۳. همکاری‌های علمی، فناوری و فرهنگی
همکاری‌های علمی و فناوری (ماده ۳۰):
این همکاری‌ها می‌تواند به تقویت زیرساخت‌های علمی ایران و تبادل دانش و تجربه بین دو کشور کمک کند. پروژه‌های مشترک علمی و فنی می‌تواند در حوزه‌هایی مانند فناوری‌های پیشرفته، انرژی‌های تجدیدپذیر و علوم پایه اجرا شود.
تبادل فرهنگی و آموزشی (مواد ۳۲ تا ۳۵):
تشویق یادگیری زبان‌های فارسی و روسی، تبادل دانشجو و استاد، و برگزاری رویدادهای فرهنگی می‌تواند به افزایش شناخت متقابل بین مردم دو کشور منجر شود. این تبادلات می‌تواند روابط مردم‌محور را تقویت کند و زمینه‌ساز همکاری‌های بیشتر در آینده باشد.
همکاری در حوزه فضایی (ماده ۳۱):
همکاری در زمینه کاوش و بهره‌برداری از فضای ماورای جو می‌تواند به توسعه فناوری‌های فضایی ایران کمک کند. این همکاری‌ها می‌تواند شامل پروژه‌های مشترک در زمینه ماهواره‌ها، ناوبری فضایی و اکتشافات علمی باشد.
۴. افزایش نفوذ منطقه‌ای و بین‌المللی
همکاری در منطقه خزر (ماده ۱۳):
همکاری در زمینه استفاده پایدار از منابع دریای خزر و حفظ محیط‌زیست می‌تواند به افزایش نفوذ ایران و روسیه در این منطقه کمک کند. این همکاری‌ها می‌تواند شامل پروژه‌های مشترک در زمینه شیلات، حمل‌ونقل دریایی و حفاظت از محیط زیست باشد.
هماهنگی در سازمان‌های بین‌المللی (مواد ۹ و ۱۴):
همکاری در سازمان‌های بین‌المللی مانند سازمان ملل متحد و سازمان همکاری شانگهای می‌تواند به تقویت مواضع دو کشور در صحنه بین‌المللی منجر شود. این هماهنگی می‌تواند در زمینه‌هایی مانند صلح و امنیت بین‌المللی، حقوق بشر و توسعه پایدار صورت گیرد.
۵. مقابله با تحریم‌ها و اقدامات قهرآمیز یک جانبه (ماده ۱۹)
این ماده به صراحت به مقابله با تحریم‌های یکجانبه و اقدامات قهرآمیز اشاره دارد. همکاری دو کشور در ایجاد سیستم‌های پرداخت مستقل از دلار و استفاده از ارزهای ملی می‌تواند به کاهش وابستگی به سیستم مالی جهانی و افزایش مقاومت اقتصادی دو کشور در برابر فشارهای خارجی کمک کند.
معاهده بیست‌ساله ایران وفدراسیون روسیه، با ایجاد چارچوبی جامع و بلندمدت، آینده‌ای روشن و پررونق را برای دو کشور ترسیم می‌کند. این معاهده نه تنها به تقویت امنیت، توسعه اقتصادی و پیشرفت علمی ایران کمک می‌کند، بلکه جایگاه ایران را به عنوان یک بازیگر کلیدی در تحولات منطقه‌ای و جهانی تثبیت خواهد کرد. با بهره‌برداری مناسب از این فرصت‌ها، ایران می‌تواند به سوی آینده‌ای مشترک و پرامید با روسیه گام بردارد و نقش خود را به عنوان یک قدرت منطقه‌ای و بین‌المللی بیش از پیش تقویت کند.
این معاهده، آغازگر فصل جدیدی از همکاری‌های استراتژیک است که می‌تواند آینده‌ای روشن و پرثمر را برای ایران و روسیه به ارمغان آورد. با تعهد و همکاری دو طرف، این پیمان تاریخی می‌تواند به یکی از موفق‌ترین نمونه‌های همکاری دوجانبه در قرن بیست‌ویکم تبدیل شود.
انتهای پیام/