سنگینی جنگ تعرفه‌ها بر تجارت جهانی

به گزارش گروه اقتصادی ایران آنلاین، تحلیل آینده تجارت جهانی در سالی که با ورود مجدد دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا به کاخ سفید همراه شده است از آنجا اهمیت می یابد که وی در دوره پیشین ریاست جمهوری نیز تعرفه های شدیدی را بر کالاهای وارداتی به آمریکا بخصوص کالاهای چینی وضع کرد و به این ترتیب تجارت جهانی را تحت تاثیر قرار داد.

امروز نیز تحلیلگران پیش بینی می‌کنند در سال ۲۰۲۵ میلادی تجارت جهانی بی ثبات و به طور فزاینده‌ای مبادله‌ای باشد که ناشی از تغییر در سیاست تجاری ایالات متحده تحت دولت جدید است. اجماع در مورد تجارت آزاد و باز با شکست مواجه خواهد شد و با تطبیق جهان با پویایی تجارت جدید دوره ای از عدم قطعیت آغاز می شود.

انتظار می‌رود که در سال جاری میلادی اقتصاد ایالات متحده سلطه خود را بر اقتصاد جهانی حفظ کند در حالی که سایر اقتصادها به ویژه در اروپا ممکن است در رقابت عقب بمانند؛ این نابرابری اقتصادی همراه با موضع قاطعانه تجاری آمریکا، احتمالاً شرکت‌ها را مجبور می‌کند زنجیره های تأمین خود را متنوع کرده و انعطاف پذیری را در اولویت قرار دهند این امر از سویی ممکن است منجر به افزایش واردات شود؛ زیرا مشاغل تلاش می کنند از افزایش بالقوه تعرفه جلوگیری کنند در نتیجه جریان های تجاری ممکن است از طریق کشورهای ثالث مانند ویتنام برای دورزدن تعرفه های ایالات متحده تغییر مسیر دهند اگرچه میزان واقعی این تغییر مسیر نامشخص است نقش شرکتهای چینی در این کشورهای واسطه احتمالاً قابل توجه است.

برای افزایش رقابت شرکت ها احتمالاً تلاشهای توسعه سامانه های اتوماسیون را تسریع می کنند و به طور بالقوه تنشها را با اتحادیه های کارگری تشدید خواهند کرد این تغییر همچنین نظارت بر کشورهایی مانند ویتنام و مالزی را افزایش می دهد.

از سوی دیگر انتظار می‌رود دولت جدید آمریکا تعرفه‌های قابل توجه و بالاتری را اعمال کند که به طور بالقوه متحدانی مانند کانادا و مکزیک را هدف قرار می دهد و منجر به مذاکره مجدد در مورد قراردادهای تجاری موجود می‌شود.

اینکه افزایش تعرفه ها چه نتیجه ای دارد، روشن است؛ با این کار ممکن است مصرف کنندگان بار سنگین این تعرفه ها را از طریق افزایش قیمت‌ها متحمل شوند؛ این سیاستها همچنین می تواند تولید ارزش افزوده توسعه اقتصادی و اشتغال در کشورهای ثالث را مختل و حتی فضای تجاری غیر قابل پیش بینی نماید به طوری که احتمالا برخی از شرکت‌ها را تشویق می‌کند تا واردات پیش از موعد (Front-Load) داشته باشند که خود منجر به تشدید نوسانات بازار می‌شود.

نکته دیگر این است که برای حرکت در این چشم انداز پیچیده کسب و کارها باید خود را با جریان‌های تجاری در حال تغییر وفق دهند و از داده های تجاری خرد و جزئی برای اطلاع از راهبردهای خود استفاده کنند.

در چنین شرایطی ایالات متحده با تضاد ذاتی در تلاش هم زمان برای احیای تولید داخلی و افزایش بهره وری نیروی کار از طریق اتوماسیون مواجه خواهد شد و انتخابهای سیاستی انجام شده در سال ۲۰۲۵ پیامدهای عمیق و طولانی مدتی برای نقش ایالات متحده در سامانه تجارت جهانی خواهد داشت.

ترامپ ۲ و کاهش صادرات چین به آمریکا

آنگونه که از گفتارها و اقدامات رئیس جمهور جدید آمریکا بر می آید، این است که دولت جدید این کشور قرار است با سیاست‌های تجاری جدید، نوسانات و عدم اطمینان قابل توجهی را در تجارت جهانی در سال ۲۰۲۵ ایجاد کند.

اقدامات کلیدی آمریکا تاکنون شامل افزایش تعرفه ها بر کشورهای مختلف از جمله متحدان این کشور مانند کانادا و مکزیک و رقبایی مانند چین بوده است که اعمال این تعرفه ها نشان دهنده روندی در مذاکره مجدد بالقوه توافقنامه های تجاری است که نمونه آن را میتوان در مذاکره مجدد توافق نامه ایالات متحده مکزیک و کانادا (USMCA) دنبال کرد این اقدامات می‌تواند منجر به تنش های تجاری و اقدامات تلافی جویانه شود که خود مستقیماً تأثیر مخربی بر فضای تجارت جهانی دارد.

البته باید یادآور شد که در این شرایط صنایع خاص مانند بخش خودروسازی با خطرات قابل توجهی روبرو هستند زیرا تعرفه های گمرکی بر قطعات خودرو سودآوری خودروسازان بزرگ را تهدید می‌کند کسب و کارها در حال بررسی راهبردهایی مانند تغییر مسیر کالاها از طریق کشورهای شخص ثالث واردات پیش از موعد یا بارگذاری اولیه و متنوع سازی زنجیره های تأمین برای کاهش این تأثیرات هستند با این حال کشورهایی مانند ویتنام و مالزی ممکن است با نظارت بیشتری روبرو شوند و اثر بخشی چنین راهبردهایی محدود خواهد بود.

انتظار می رود تعرفه‌های پیشنهادی ۶۰ درصدی بر واردات چینی صادرات چین به ایالات متحده را تا حدود ۸۵ درصد کاهش دهد و جریان تجارت جهانی را مختل کند و بر اقتصادهای سراسر جهان از جمله کشورهای در حال توسعه تأثیر بگذارد. این اقدامات انزواطلبانه و حمایت گرایانه می‌تواند از ایجاد اتحاد که برای بازگرداندن نفوذ جهانی ایالات متحده حیاتی است، جلوگیری کند.

در داخل ایالات متحده افزایش هزینه های تعرفه‌ای می‌تواند به تورم دامن بزند و رشد اقتصادی را تحت فشار قرار دهد و مصرف کنندگان آمریکایی احتمالا بار قیمت‌های بالاتر را متحمل شوند. تنش بین ایجاد مشاغل خانگی پردرآمد و فشار برای افزایش اتوماسیون چشم انداز اقتصادی ایالات متحده را حداقل برای چند سال آینده پیچیده تر می کند؛ از این رو سیاست گذاران و کسب و کارها باید به داده های تجاری خرد و تا حد ممکن جزئی و انطباق پذیری و انعطاف پذیری تجاری تکیه کنند تا بتوانند به طور مؤثر این چالشها را مدیریت کنند.

تشدید پدیده دور زدن تعرفه‌ها

مرکز پژوهش‌های اتاق بازرگانی ایران در گزارشی نوشت: با ارزیابی تأثیر واقعی تعرفه ها و پدیده واردات پیش از موعد، چالش های مهمی را برای اقتصاد جهانی به همراه دارد. این پیچیدگی ها از عوامل مختلفی از جمله محدودیت داده ها رفتار پویای شرکت‌ها و پیوستگی پیچیده تجارت جهانی ناشی می‌شوند یک چالش بزرگ از تغییر مسیر کالاها از طریق کشورهای ثالث برای دورزدن تعرفه ها ناشی می‌شود در حالی که داده های انبوه ممکن است نشان دهنده تغییر مسیر اساسی باشد تجزیه و تحلیل در سطح شرکتها اغلب تصویری کمتر چشمگیر را نشان می‌دهد.

به عنوان مثال در حالی که داده های کل نشان می‌دهد که ۱۶ درصد از صادرات ویتنام به ایالات متحده از چین تغییر مسیر داده است، تجزیه و تحلیل در سطح شرکت فقط ۱۸ این تغییر را نشان داد علاوه بر این نقش شرکت های چینی در این کشورهای ثالث به طور قابل توجهی این ارزیابی را پیچیده می‌کند اثر بخشی تعرفه ها به میزانی بستگی دارد که با وجود این راهبردهای تغییر مسیر محصولات هنوز تا چه حد می توانند به دست مصرف کنندگان برسند ارزیابی دقیق اثرات تعرفه ها نیازمند داده های تجاری خرد و بسیار جزئی نیز است که شرکتها و محصولات منفرد را ردیابی می‌کند تکیه صرف بر داده های کل می‌تواند منجر به نتیجه گیری های نادرست در مورد اثر بخشی و پیامدهای تعرفه ها شود.

گستره تغییر مسیر پیامدهای عمیقی برای چشم انداز رقابتی دارد اگر محصولات به راحتی بتوانند از طریق کشورهای ثالث تعرفه ها را دور بزنند ممکن است تعرفه ها به طور مؤثر توان رقابت کالاهای صادراتی چین در بازار ایالات متحده را کاهش ندهند برعکس اگر تغییر مسیر محدود باشد شرکت‌های خارج از چین ممکن است مزیت رقابتی در بازار به دست آورند اقدامات تنبیهی که مسیریابی مجدد را هدف قرار می دهد، می‌تواند عواقب ناخواسته‌ای داشته باشد مانند اختلال در تولید ارزش افزوده و توسعه اقتصادی در کشورهای هدف علاوه بر این تعرفه ها می‌تواند هزینه ها را برای مصرف کنندگان افزایش دهد و به طور بالقوه به تورم شکل دهد.

شرکت ها معمولاً برای اجتناب از تعرفه های پیش بینی شده واردات پیش از موعد را انجام می دهند و قبل از اعمال تعرفه های جدید افزایشی در حجم تجارت ایجاد می‌کنند. این افزایش به ویژه در مسیر تجاری ترانس - پاسیفیک مشهود خواهد بود.

با این حال این افزایش معمولاً با کاهش سرعت نیز همراه است که به طور بالقوه بر بخش تولید چین تأثیر می‌گذارد واردات پیش از موعد الگوهای تجارت را مخدوش می کند و ارزیابی دقیق تأثیر بلند مدت تعرفه ها را به چالش می‌کشد در همین حال موضوع مهم تر آن است که به هم پیوستگی تجارت جهانی این پیچیدگیها را تشدید می‌کند.

اقدامات انجام شده توسط یک کشور مانند اعمال تعرفه ها می‌تواند اثرات موجی در سراسر جهان داشته باشد پیچیدگی‌های ذکر شده در بالا بر دشواری ایجاد سیاستهای تجاری مؤثر تأکید می‌کند پرداختن به این چالش‌ها نیازمند رویکردی متفاوت است که به هم پیوستگی تجارت جهانی رفتار پویای شرکت‌ها و محدودیت‌های داده های موجود را در نظر گیرد.