رویارویی شورشیان «ام-۲۳» با ارتش بروندی؛
افزایش نگرانی‌ها از جنگ منطقه‌ای و بحران انسانی در شرق کنگو
در حالی که شورشیان گروه موسوم به «۲۳ مارس» (ام-۲۳) در شرق جمهوری دموکراتیک کنگو پیشروی به سمت جنوب را آغاز کرده‌اند، احتمال درگیری آنها با نیروهای نظامی کشور بروندی در این منطقه وجود دارد و تحلیلگران نسبت به بروز جنگ منطقه‌ای و بحران انسانی در شرق کنگو هشدار می‌دهند.
به گزارش گروه بین الملل ایران آنلاین، کشور بروندی از سال‌ها پیش نیروهایی در شرق کنگو مستقر کرده که در وهله اول هدف آنها تعقیب و سرکوب شورشیان بروندیایی بود اما نظامیان بروندی در ماه‌های اخیر از ارتش کنگو در نبرد با شورشیان ام-۲۳ هم حمایت کرده‌اند. رویارویی شورشیان ام-۲۳ با نیروهای ارتش بروندی در مسیر پیشروی به سمت شهر «بوکاوو» مرکز استان «کیوو جنوبی» در شرق کنگو می‌تواند موجب تشدید تنش‌های قومیتی و رویارویی ارتش‌های ملی کشورهای منطقه با یکدیگر شود. بوکاوو در ۲۰۰ کیلومتری جنوب شهر «گوما» مرکز استان کیوو شمالی قرار دارد؛ شهری که گروه ام-۲۳ دوشنبه گذشته آن را تصرف کرد.
خبرگزاری رویترز در گزارشی نوشت: هر چند رواندا اتهام سازمان ملل و دولت کینشازا مبنی بر اعزام نیرو به داخل خاک کنگو را رد می‌کند اما تاکید کرده است که هر اقدام لازم برای دفاع از خود را انجام خواهد داد. رواندا ارتش کنگو را به همدستی با شبه‌نظامیان «هوتو» خواهان کشتار «توتسی»ها در کنگو و تهدید رواندا، متهم می‌کند.
از سوی دیگر، در کشور بروندی همسایه جنوبی رواندا، ارتش این کشور تا حد زیادی متشکل از جامعه قومی هوتو است و از سال ۲۰۲۱ نیروهایی را در کنگو مستقر کرده است. روابط بروندی با رواندا نیز از سال ۲۰۱۵ که بروندی دولت کیگالی (رواندا) را به طراحی و حمایت از کودتای نافرجام متهم کرد دستخوش تنش بوده است.
«جیسون استیرنز» از محققان سابق سازمان ملل در کنگو و استاد فعلی در دانشگاه «سیمون فریزر» گفت: در حال حاضر هزاران سرباز از کشور بروندی در خط مقدم جبهه در حال جنگ با نیروهای ام-۲۳ هستند. شمار سربازان بروندی بین ۸ تا ۱۰ هزار برآورد می‌شود. شورش گروه ام-۲۳ تازه‌ترین مورد از شورشهای تحت رهبری توتسی‌ها است که از زمان پایان رسمی یک رشته مناقشه‌ها بین سال‌های ۱۹۹۶ و ۲۰۰۳ ظاهر شده است. بیشتر کشورهای همسایه کنگو به مناقشه‌های یاد شده وارد شدند و در طول درگیری‌ها ۶ میلیون نفر اکثرا بر اثر بیماری و گرسنگی جان باختند.
به گفته منابع آگاه، پیشتر در ماه جاری، نیروهای بروندی در یک نبرد شدید در «نانگو» در استان کیوو شمالی جنگیدند و دهها نفر را از دست دادند. استیرنز گفت: نیروهای بروندی از آن زمان به سمت استان کیوو جنوبی عقب‌نشینی کرده‌اند و از جمله نیروهایی هستند که برای سد کردن راه پیشروی نیروهای ام-۲۳ و ارتش رواندا در شمال شهر «کاوامو» تلاش می‌کنند. کاوامو در ۳۵ کیلومتری شمال بوکاوو مرکز استان کیوو جنوبی محل استقرار فرودگاه مرکز استان و شماری از پهپادها و سایر هواپیماهای کنگو است.
یک مقام رسمی در کشور بروندی گفت که ارتش این کشور در سال‌های اخیر درخواست‌های زیادی از ارتش کنگو برای کمک دریافت کرده است. این مقام که خواست نامش ذکر نشود، گفت: کشور ما (بروندی) نیز در سال‌های اخیر بهای سنگینی پرداخت کرده است و به همین علت ما از دو همسایه خود (رواندا و کنگو) درخواست امضای توافق آتش‌بس و مذاکره کرده‌ایم. وزیر امور خارجه بروندی به درخواست‌ها برای اظهار نظر پاسخ نداد.
کشور بروندی نیز همانند رواندا برای ترمیم شکاف‌های عمیق بین جوامع هوتو و توتسی تلاش کرده است. ارتش بروندی مطابق توافق صلحی که به جنگ داخلی سال‌های ۱۹۹۳ تا ۲۰۰۵ این کشور پایان داد، نظام سهمیه‌بندی قومیتی برای تخصیص برابر مناصب بین هوتوها و توتسی‌ها برقرار کرد.
دیپلمات‌ها و کارشناسان می‌گویند این خطر وجود دارد که واحدهای نظامی ارتش بروندی سرگرم نبرد در شرق کنگو، در جنگ با گروه ام-۲۳ دچار شکاف و اختلاف بشوند. ام-۲۳ تحت سلطه گروه قومی توتسی و مورد حمایت دولت رواندا است. «ژوسفات موسامبا» دانشجوی دکتری در دانشگاه «گنت» (بلژیک) گفت: رواندا اعتقاد دارد که بروندی در مرز دو کشور به شورشیان هوتو پناه داده است. به محض اینکه رواندا گمان کند این یک تهدید است، این به یک تهدید برای سایر کشورها تبدیل می‌شود.
هشدار نهادهای سازمان ملل درباره وخامت بحران انسانی و حقوق بشری در شرق کنگو
در همین حال، نهادهای سازمان ملل متحد روز جمعه خواستار پایان خشونت‌ها در شرق جمهوری دموکراتیک کنگو شدند. پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان ملل در گزارشی خاطرنشان کرد: این خصومت‌ها در منطقه‌ای غنی از مواد معدنی روی می‌دهد که در مدت چند دهه گذشته دستخوش ناآرامی بوده و صدها هزار نفر مجبور به ترک خانه‌های خود و پناه گرفتن در اردوگاه‌های آوارگان شده‌اند.
نهادهای سازمان ملل هشدار دادند که اوضاع برای غیرنظامیان در شهر گوما - با جمعیت بیش از یک میلیون نفر - و اطراف آن رو به وخامت است و دسترسی به خدمات درمانی به علت شمار زیاد مجروحان غیرنظامی در کنار نظامیان دشوار شده است. «برنامه جهانی غذا» هشدار داده که ذخایر آب و غذای مردم در حال اتمام است و زنجیره‌های تامین در حال حاضر مختل شده‌اند. چندین انبار این نهاد سازمان ملل نیز غارت شده‌اند.
در همین حال، بحران حقوق بشری در شرق کنگو نیز رو به وخامت است. دستکم دو اردوگاه آوارگان بمباران شده و گزارش‌های مستندی از خشونت‌های جنسی نظامیان علیه غیرنظامیان در شرق کنگو دریافت شده است.
گاردین: حمایت‌های غرب از رواندا زمینه‌ساز بحران در کنگو است
روزنامه انگلیسی «گاردین» نیز در یادداشتی نوشت که سایه جنگی دیگر بر فراز مرکز آفریقا افتاده است و حمایت‌های کشورهای غربی از رواندا بر تنور این جنگ می‌دمد. این روزنامه خاطرنشان کرد که بسیاری از کنگویی‌ها بر این باورند که مواضع و سیاست‌های کشورهای غربی مسیر این بحران را هموار کرده است. در طول چرخه‌های جنگ، مقامات غربی در محافل بسته دیپلماتیک بطور معمول شواهد و مدارک حاکی از حمایت رواندا از شورش‌ها در شرق کنگو را کم‌اهمیت دانستند. گاردین خاطرنشان کرد که رواندا به متحدی ارزشمند برای کشورهای غربی تبدیل شده و از جمله دولت محافظه‌کار انگلیس در سال‌های گذشته طرحی برای اخراج پناهجویان و انتقال آنها به رواندا داشته است. این روزنامه تاکید کرد: مقامات غربی اکنون باید تمام اهرم‌های باقی مانده خود را برای درخواست خروج نیروهای ام-۲۳ و آغاز مذاکرات سیاسی به کار گیرند در غیر این صورت، جنگ در جمهوری دموکراتیک کنگو می‌تواند همانند دهه ۱۹۹۰ تعدادی از بازیگران منطقه‌ای را درگیر سازد و همچنین فضایی برای کودتاچیان همانند منطقه ساحل در غرب آفریقا فراهم سازد.
ترامپ: اوضاع شرق کنگو «مشکلی بسیار جدی» است
دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا نیز در گفتگو با خبرنگاران اوضاع شرق کنگو را «یک مشکل بسیار جدی» توصیف کرد. ترامپ در کنفرانس خبری درباره سانحه هوایی در واشنگتن، در پاسخ به پرسش خبرنگاری در خصوص اینکه آیا طرحی برای ایجاد صلح در جمهوری دموکراتیک کنگو دارد، گفت: شما درباره رواندا سوال می‌کنید و من موافقم که این مشکلی بسیار جدی است اما گمان نمی‌کنم درست باشد که الان درباره این مساله صحبت کنم اما این یک مشکل بسیار جدی است.
انتهای پیام/