آسیب شناسی و تصمیم سازی برای رفع محرومیت

به گزارش گروه استان ‌ها ایران آنلاین، سه استان سیستان و بلوچستان، خراسان شمالی و خوزستان با وجود تفاوت‌های جغرافیایی و اقلیمی چند وجه مشترک دارند که همین وجوه مشترک دلیل در اولویت قرار گرفتن آنها در سفرهای استانی بوده است. این سه استان از استان‌های مرزی کشور با تنوع قومی و مذهبی قابل توجه هستند. شاخص‌های توسعه استانی که در زیر بخش‌های فرهنگی- اجتماعی، آموزشی، زیربنایی، بهداشتی- درمانی، زیست محیطی و اقتصادی تفکیک می‌شود بهترین شاخص برای ارزیابی سطح برخورداری ساکنان استان‌های مختلف کشور از امکاناتی است که زمینه رشد و بالندگی افراد را فراهم می‌کند. این شاخص‌ها با در نظر گرفتن میانگین سال‌های تحصیل، سال‌های مورد انتظار تحصیل، امید به زندگی در بدو تولد و درآمد ناخالص ملی سطح توسعه یافتگی انسانی را ارزیابی می‌کنند. بر این مبنا استان سیستان و بلوچستان در جدول کشوری شاخص توسعه استانی در رتبه سی و یکم یعنی در آخرین رتبه قرار دارد. قبل از این استان یعنی رتبه سی‌ام، استان خراسان شمالی قرار دارد. استان خوزستان در این جدول در رتبه 11 قرار دارد. با این حال باید در نظر داشت که آنچه این استان را در وضعیت بهتری در جدول قرار داده نه میزان تحصیلات و امید به زندگی بلکه درآمد ناخالص ملی است. استان خوزستان به واسطه میزبانی از چندین شرکت بزرگ ملی و فرا استانی در حوزه انرژی و فولاد در شاخص‌های اقتصادی از جمله تولید ناخالص ملی بعد از تهران قرار دارد. با این حال در توزیع متوازن درآمدی از استان‌های محروم به شمار می‌آید چرا که درآمد این استان ملی و نه استانی است. بنابراین وجه مشترک مهم دیگر این سه استان محرومیت و برخورداری پایین مردم این استان‌ها از شاخص‌های توسعه انسانی است.

مسأله شناسی در سفرهای استانی
سه سفر استانی دولت چهاردهم در کنار مصوبات و بازدیدها و برنامه‌های افتتاح پروژه یک خط اصلی را دنبال کرده است و آن مسأله شناسی استان‌ها بوده است. در الگوی کلی این سه سفر، نمایندگان ارشد دولت که شامل معاونین رئیس‌جمهوری و وزرا هستند همزمان با سفر یا اندکی قبل از سفر رئیس‌جمهوری هر یک به چندین شهر و روستا و مناطق استان سفر می‌کنند و در بازدید از مناطق شهری و روستایی، پروژه‌ها و طرح صنعتی، اجتماعی، فرهنگی و دیدار با اقشار مختلف مردم فهرستی از مسائل و مشکلات و چالش‌ها را براساس مشاهدات و بررسی‌ها و جلسات کارشناسی تهیه می‌کنند و در پایان سفر در همان استان گزارشی از مشاهدات خود را ارائه می‌دهند. رئیس جمهوری در هر یک از این سفرها هم مهم‌ترین هدف سفر را شنیدن حرف مردم عنوان کرده است. در سه سفر استانی دولت هرچند طرح‌های بزرگ و راهبردی و مهمی همچون طرح توسعه اقتصادی مکران، تأمین آب پایدار سیستان و بلوچستان، افتتاح بزرگراه زاهدان – زابل، آغاز نهضت ملی توسعه عدالت آموزشی، طرح تأمین آب آشامیدنی پایدار در چهار شهرستان خراسان شمالی، تکمیل بزرگراه بجنورد به گلستان، افتتاح تصفیه‌خانه تکمیلی پتروشیمی خراسان شمالی، آغاز اجرای طرح‌های راهبردی برای تأمین زیرساخت‌های استفاده از انرژی خورشیدی برای تأمین برق صنایع، کارخانجات و پتروشیمی‌ها و رفع ناترازی‌ها در خوزستان مورد توجه قرار گرفت اما بیش از همه رئیس‌جمهوری و هیأت دولت شنیدن و گوش سپردن به حرف‌های مردم را در اولویت قرار دادند. در سفر خوزستان، افزون بر رئیس‌جمهوری، 12 معاون رئیس‌جمهوری و وزرای دولت و همچنین تعداد زیادی از معاونین وزرا، رئیس‌جمهوری را در این سفر همراهی کردند که نشان دهنده اهمیت استان خوزستان و توجه و نگاه ویژه دولت چهاردهم به این استان است. تصویب ۵۶ مصوبه و طرح اجرایی و اختصاص اعتباری بالغ بر ۸۹ هزار میلیارد تومان، دستاورد مهم و قابل توجه اولین سفر رئیس‌جمهوری و دولت چهاردهم برای عمران و آبادانی خوزستان است. اما جدای از آن، سفر تک تک وزرا و معاونین رئیس‌جمهوری به همه شهرها و بسیاری از روستاهای خوزستان و حضور در جمع مردم و بازدید میدانی از پروژه‌ها و شنیدن معضلات و مشکلات بدون واسطه و در دیدار چهره به چهره با مردم تصویری بدون روتوش و کامل را از خوزستان برای اعضای هیأت دولت چهاردهم ترسیم کرد تا در برنامه‌ریزی‌ها و تصمیم گیری‌ها مورد توجه قرار گیرد. محمد جعفر قائم پناه، معاون اجرایی رئیس‌جمهوری در جلسه شورای برنامه‌ریزی و توسعه خوزستان هر چند به دستاوردهای سفر و تشریح مصوبات سفر رئیس‌جمهوری اشاره داشت اما گریزی هم به آسیب شناسی کلی سفرهای استانی دولت‌ها زد که نشان می‌دهد این سفرها اگرچه فرصتی برای مواجهه بی‌واسطه مردم با دولتمردان و بررسی مسائل و مشکلات آنان است، می‌تواند به ضد خودش هم تبدیل شود و اسباب نارضایتی و نا امیدی مردم از دولت را فراهم کند. قائم پناه گفت: با کمال تأسف بیش از ۷۰ درصد وعده‌ها و مصوبات سفرهای استانی در گذشته عملی نشده و این موضوع باعث ناامیدی مردم می‌شود.
وی با اشاره به انجام نظرسنجی از مردم خوزستان در خصوص وضعیت خدمات‌رسانی استان، گفت: براساس نتایج این نظر سنجی ۷۰ درصد مردم از وضعیت آسفالت، بهداشت و درمان ناراضی هستند.
 قائم پناه ادامه داد: همچنین ۶۱ درصد مردم از وضعیت بیمارستان‌ها ناراضی هستند با اینکه ۴۹ درصد مردم تمایلی برای مهاجرت به استان‌های دیگر نداشته و ۷۰ درصد نیز تمایلی برای مهاجرت به خارج از کشور را ندارند.

تصویر یک دولت عمل‌گرا
این رویکرد دولت در سه سفر استانی که ترکیبی از آسیب شناسی وضع موجود، مسأله شناسی و تصمیم‌سازی و خلق طرح‌ها و مصوبات متناسب با نیازها و اولویت‌های استان و توزیع و تخصیص منابع و اعتبارات است خارج از اثرات و نتایج عملی در اولین گام شخصیتی عمل‌گرا و مصمم در اجرای برنامه‌های واقع بینانه را ترسیم کرده است. با این حال باید در نظر داشت اطلس توزیع امکانات، منابع و ثروت ملی در ایران همچنان نا عادلانه و کاریکاتور گونه است. براساس گزارش‌های مرکز آمار بیش از 70 درصد از تولید ناخالص داخلی ایران در 10 استان متمرکز بوده و 30 درصد مابقی مربوط به 21استان است. در این بین سهم استان‌های تهران، خوزستان و بوشهر دارای برجستگی بیشتری است که از نظر تولید ناخالص داخلی فاصله قابل‌توجهی با دیگر استان‌های کشور دارند؛ به‌طوری که مجموع تولید ناخالص داخلی در 18 استان مرکزی، گیلان، آذربایجان‌غربی، کرمانشاه، سیستان‌وبلوچستان، کردستان، همدان، چهارمحال‌وبختیاری، لرستان، ایلام، کهگیلویه‌وبویراحمد، زنجان، سمنان، اردبیل، قم، گلستان، خراسان شمالی و خراسان جنوبی به اندازه کل استان تهران است.
این اطلس نامتوازن خود گویای آن است که رئیس جمهوری و تیمش برای تحقق شعارهای عدالت محوری و توزیع عادلانه امکانات و تمرکززدایی از تهران چه راه دشورای در پیش دارند . راهی که به قول رئیس جمهوری برای رسیدن به هدف همه باید دست هم را بگیریم و گام در راه بگذاریم .