تحقق عدالت محوری در پرداخت مالیات با حسابرسی سیستمی

به گزارش گروه اقتصادی ایران آنلاین، یکی از مهم‌ترین رویکردها در زمینه تحقق نظام مالیاتی هوشمند نیز، اجرای ماده 169 و 169 مکرر قانون مالیات‌های مستقیم مبتنی بر جمع‌سپاری داده‌ها از طریق سامانه‌های اطلاعاتی کشور است.

در زمینه تحقق حرکت به سمت نظام مالیاتی هوشمند و حسابرسی سیستمی، یکی از اقدامات مهم و راهبردی صورت گرفته در دولت چهاردهم، حرکت به سمت حسابرسی سیستمی و هوشمند است.

این اقدام تحولی حوزه مالیاتی موجب حذف رسیدگی به پرونده مالیاتی مودیان توسط ماموران مالیاتی و حذف حسابرسی دستی است به این صورت که اظهارنامه ابرازی مالیات بر عملکرد مودی با داده‌های جمع‌آوری شده از فروش و سود شرکت طبق ماده 169 قانون مالیات‌های مستقیم تطبیق داده می‌شود و در صورت برابری نسبی این اطلاعات با خروجی اظهارنامه ابرازی فرد، اظهارنامه مودی نهایی خواهد شد و بدون مراجعه به ادارات مالیاتی یا حسابرسی دستی، مالیات خود را پرداخت خواهد کرد.

تحقق حسابرسی سیستمی و هوشمند و عدم مراجعه مودیان به ادارات مالیاتی و کاهش رسیدگی ممیزان به پرونده‌های مالیاتی، موجب حرکت به سمت تحقق عدالت در اخذ مالیات، شفافیت اطلاعات درآمدی، جلوگیری از فرار مالیاتی خواهد شد و تحقق دولت هوشمند را به همراه خواهد داشت.

آمار و ارقام خروجی مالیات‌ستانی در سال جاری در دولت چهاردهم با توجه به تاکید شخص رئیس‌جمهور در به کارگیری از ظرفیت داده‌محوری و ماده 169 و 169 مکرر قانون مالیات‌های مستقیم و ایجاد یک پایگاه اطلاعاتی اصلی در حوزه مالیاتی نشان از تمرکز سازمان امور مالیاتی بر اخذ و حسابرسی سیستمی مالیات بر عملکرد مودیان دارد.

در شهریور ماه سال جاری که مالیات بر عملکرد سال 1402 اخذ شد؛ تمرکز اصلی در حسابرسی اظهارنامه‌های مالیاتی مبتنی بر حسابرسی سیستمی بوده است به نحوی که مودیان حقوقی شاهد کاهش بیش از 50 درصدی حسابرسی دستی و رسیدگی توسط ممیزان مالیاتی بودند و همچنین حسابرسی مودیان حقیقی کلان مرتبط با مالیات بر عملکرد با کاهش 67 درصدی حسابرسی دستی و رسیدگی توسط ماموران مالیاتی مواجه بودند.

مالیات عملکرد مرتبط با اشخاص حقیقی ذیل تبصره ماده 100 و همچنین مالیات بر عملکرد مرتبط با مستغلات اجاری نیز در سال جاری به طور کامل و 100 درصدی به صورت حسابرسی سیستمی و هوشمند انجام شده است.

این اقدام راهبردی در تکمیل داده‌های درآمدی افراد و احصا دقیق فروش و اخذ مالیات مبتنی بر درآمد واقعی هر یک از مودیان و تحقق حسابرسی سیستمی و هوشمند، بزرگ‌ترین قدم به سوی تحقق نظام مالیاتی عادلانه و اخذ مالیات حقه از دانه‌درشت‌ها و همچنین تمرکز بر جلوگیری از فرار مالیاتی است.

با توجه به تعداد مودیان در هر بخش، در دولت چهاردهم و اولین سال اخذ مالیات بر عملکرد در زمان دولت جدید، در کل مودیان ذیل مالیات بر عملکرد مودیان حقیقی، حقوقی و مستغلات اجاری بیش از 95 درصد از مودیان با حسابرسی سیستمی و بدون مراجعه به ادارات مالیاتی، اظهارنامه خود را ابراز کردند.

حسابرسی سیستمی و هوشمند علاوه بر پیش‌بینی‌پذیری کردن اقتصاد برای مودیان قانون‌مدار، با کاهش مراجعات به ادرات مالیاتی و همچنین اخذ هوشمند مالیات سبب بهبود محیط کسب‌وکار شده است. حسابرسی سیستمی موجب کاهش خطای انسانی در محاسبه مالیات، افزایش دقت در بررسی اظهارنامه و همچنین عدم سلیقه‌گرایی خواهد شد که مبتنی بر داده‌محوری مبتنی بر تطبیق اطلاعات فروش و سود هر فرد طبق ماده 169 قانون مالیات‌های مستقیم انجام پذیرفته شده است و تحقق عدالت در مالیات‌ستانی را رقم خواهد زد.

تا پیش از این تحقق عدالت در مصرف و تخصیص مالیات با تکیه بر طرح نشان‌دار کردن مالیات‌ها انجام شده بود و حالا در فاز بعدی تحقق عدالت در نظام مالیاتی، با حسابرسی سیستمی شاهد تحقق عدالت در اخذ مالیات و شیوه مالیات‌ستانی هستیم که منجر به اخذ مالیات مبتنی بر درآمد واقعی افراد خواهد شد و کاهش رسیدگی ماموران مالیاتی نیز در نهایت تمرکز بر فراریان مالیاتی و افزایش کیفیت رسیدگی به پرونده‌های حسابرسی دستی را به همراه خواهد داشت.

در همین خصوص محمد هادی سبحانیان، رئیس کل سازمان امور مالیاتی بحث سیستمی شدن فرآیندهای مالیات ستانی و تشخیص مالیات را از موارد دیگر پیش روی سازمان عنوان کرد و گفت؛ در سنوات گذشته اقدامات مهمی در این حوزه صورت گرفته بود اما تلاش داریم فرآیند تعیین و تشخیص مالیات را بصورت سیستمی انجام دهیم. نمونه بارز آن از گذشته تبصره 100 بوده که مبتنی بر اطلاعات، مالیات تعیین کنیم، امسال اظهارنامه کمتری دریافت کردیم و بیشتر سعی بر دریافت تبصره 100 داشتیم.

از سوی دیگر غلامرضا میرزایی، نماینده مجلس شورای اسلامی نیز در خصوص کاهش 67 درصدی حسابرسی دستی به اظهارنامه اشخاص حقیقی و همچنین کاهش 50 درصدی رسیدگی ممیز به اظهارنامه اشخاص حقوقی طی سال جاری گفت: در روندهای دستی رسیدگی به اظهارنامه‌ها امکان بروز خطای انسانی وجود دارد. وقتی این روندها سیستمی می‌شود، خطاها به حداقل می‌رسد و امکان بروز برخی سوءاستفاده‌ها نیز از بین می‌رود. بنابراین کاهش 67 درصدی حسابرسی دستی اظهارنامه اشخاص حقیقی و حقوقی گامی بسیار مهم در راستای تحقق دولت هوشمند و نظام مالیاتی کارآمد است.