جنگ پایاپای شکارچیان خرس طلایی

به گزارش گروه فرهنگی ایران آنلاین،  امسال نیز این رسم برقرار است و هفتاد و پنجمین دوره جشنواره برلین را بزودی در این شهر تاریخی ناظر خواهیم بود. این فستیوال در طول زمان چنان معتبر شده است که فقط اعتبار کن فرانسه از آن بالاتر تلقی می‌شود و «برلیناله» به اعتقاد کارشناسان، همپا و در کنار فستیوال ونیز ایتالیا شایسته شناسایی شدن به عنوان دومین جشنواره معتبر سینمای دنیاست. دوره ۲۰۲۵ این فستیوال از روز ۲۳ بهمن یعنی فقط یک روز بعد از اختتام جشنواره فجر در تهران به راه می‌افتد و ۴ اسفند روزی خواهد بود که این دوره جشنواره به پایان می‌رسد و در آیینی درخور جایگاه رفیعش در هنر هفتم، با اهدای جوایز برندگان به کار خود پایان خواهد داد. این در حالی است که پس از چند سال حکومت کارلو چاتریان و ماریت ریسن بیک به عنوان مدیر هنری فستیوال برلین، امسال آنها نقش و سهمی در این جشنواره ندارند و مدیریت جشنواره به تریشیا تاتل سپرده شده و او برای اولین بار چنین پست و مقام مهمی را در برلین تجربه خواهد کرد.

 حداقل 10 فیلم بخت پیروزی دارند
فستیوال بین‌‌المللی برلین که آن را «برلیناله» هم می‌نامند، روز 23 بهمن با اکران فیلم «روشنایی» (یا «نور») به عنوان اثر افتتاحیه جشنواره کارش را آغاز می‌کند و این در حالی است که این فیلم در بخش مسابقه فستیوال که مهم‌ترین قسمت هر جشنواره‌ای است، جایی ندارد و در قسمت موسوم به «پخش‌های ویژه» جشنواره جای داده شده است. این کار درام و جنایی را تام تیک‌ور سینماگر مشهور آلمانی که از مطرح‌ترین سینماگران چهار دهه اخیر این کشور است، کارگردانی کرده است و به همین سبب باید انتظار یک اثر هنری ویژه را در شروع این فستیوال کشید که شاید بتواند اشتیاق تماشاگران را برای پیگیری فستیوال تا روز آخر آن افزون سازد. در قسمت مسابقه «برلیناله 75» نوزده فیلم شرکت دارند و برای کسب جایزه «خرس طلایی» بهترین فیلم، جنگی پایاپای و حاد خواهند داشت زیرا فاصله موضوعی و کیفی فیلم‌های حاضر در این قسمت اندک است و شاید حداقل 10 فیلم از 19 فیلم حاضر در این رقابت برای این مهم صاحب اقبال باشند. در نهایت باید دید هیأت ژوری جشنواره امسال که ریاست آن با تاد هینز، کارگردان مشهور آمریکایی است، کدام اثر هنری را سزاوار کسب عنوان بهترین فیلم فستیوال خواهند دانست.
 
 از نامداران تا جویای نام‌ها
در میان 19 فیلم حاضر در بخش مسابقه هم حضور آثاری را ناظریم که ساخته شده توسط نامداران این حرفه‌اند و هم آثار سینماگران جوان‌تر و مستقلی را که به نسل‌های جدیدتر هنر هفتم تعلق دارند و در پی پیروزی و اوجگیری در این حرفه هستند و البته شمار این هنرمندان جویای نام در فستیوال امسال بسیار بیشتر از کارگردانان کلاسیک است.
در جمع کارگردانان مشهور حاضر در «برلیناله 2025» ریچارد لینک لتر را نیز می‌بینیم که جدیدترین اثر خود به نام «ماه آبی» را به این فستیوال آورده است و میچل فرانکو مکزیکی نیز فیلم «رویاها» را در بخش مسابقه فستیوال شرکت داده که یک کار اجتماعی و البته دراماتیک است. ویوین کو فیلمساز موج نوی چینی فیلم «دختران روی سیم برق» را به برلیناله آورده است که یک کار استعاره‌ای و سرشار از ارجاعات فرهنگی روز و به تبع آن نشانگر پوچی‌های زمانه است. لوسیل حاجی هلیلوویچ، فیلمساز زن 64 ساله که بوسنیایی‌تبار و تبعه فرانسه است، کار تازه‌اش به نام «برج یخی» را در برلیناله حاضر دارد و رادو جود رومانیایی با ارائه فیلم «کنتینن‌تال 25» بخت خود را برای شکار خرس طلایی خواهد آزمود. ایوان فوند که یک فیلمساز 41 ساله آرژانتینی است، فیلم تازه‌اش به نام «پیام» را که محصول مشترک آرژانتین و اسپانیاست، در قسمت مسابقه حاضر دارد و یوهانا مودر، کارگردان اتریشی با فیلم «فرزند مادر» به برلیناله امسال پا نهاده است. «تبحر زمان» ساخته کاترینا گورنوستایی اوکراینی و «آنچه طبیعت به تو می‌گوید» به کارگردانی هونگ سانگ سو یکی از شاخص‌ترین فیلمسازان اهل کره جنوبی، دیگر فیلم‌های شرکت کننده در جشنواره امسال برلین هستند. با این اوصاف و با قلت آثاری که برتری قاطعی بر رقبا داشته باشند، مشخص می‌شود که چرا تشخیص پیشاپیش صیاد امسال خرس طلایی این همه کار سختی نشان می‌دهد.
 
 یک بخش واقعاً ویژه
فستیوال فیلم «برلین 2025» مثل تمام ادوار پیشین این رویداد بجز بخش مسابقه قسمت‌های متعدد دیگری هم دارد و یکی از آنها قسمت موسوم به «بخش ویژه» است. میزان اعتبار و وزن کیفی این قسمت به حدی است که آثاری مطرح چون «یک ناشناخته کامل» و «جاده باریک تا عمق شمال» نیز در آن شرکت داده شده‌اند. اولی یکی از 10 فیلم کاندیدای جایزه اسکار برترین فیلم امسال دنیای سینماست که آن را جیمز منگولد آمریکایی کارگردانی کرده است و دومی یک مینی سریال تلویزیونی موفق است که جاستین کورزل استرالیایی آن را ساخته و یک نسخه دو ساعته سینمایی هم از دل آن بیرون کشیده و در بخش مسابقه برلین امسال شرکت داده است. فیلم «هر آنچه من داشتم، فقط پوچی بود» که آن را گی‌یوم ریبوت فرانسوی کارگردانی کرده، دیگر فیلم حاضر در قسمت پخش‌های ویژه «برلین 2025» است.
 
 دیدگاه‌های شرق و غرب
برلیناله امسال مثل بسیاری از جشنواره‌های دیگر یک قسمت ویژه «فیلم اولی»ها هم خواهد داشت که آن را «دیدگاه‌ها» نامیده‌اند و مختص هنرمندانی است که اولین کار بلند خود را ساخته‌اند اما جالب‌تر از آن قسمت پانورامای فستیوال است زیرا تعدد و تنوع آثار حاضر در آن بیشتر از تنوع موجود در قسمت «دیدگاه‌ها» است و فیلم‌های باکیفیت‌تری در این بخش شرکت دارند. یکی از این آثار، فیلم «زن اعجاب‌آور برفی» است که آن را «سباستین بت‌بدر» فرانسوی کارگردانی کرده است و «مزرعه جادویی» دیگر فیلم حاضر در این قسمت به شمار می‌آید که آمالیا اولن هنرمند زن آمریکایی آن را ساخته است. سینمای پویای شرق آسیا هم که چند سالی است در عرصه‌های مختلف می‌درخشد، چندین و چند نماینده در این بخش دارد که یکی از آنها، «جرقه‌های خاموش» ساخته پینگ چو تایوانی است و از سینمای اروپا هم آثار متعددی در این قسمت حاضرند که یکی از آنها، فیلم «خوشمزه» به کارگردانی نیل مولر استوفن آلمانی
است.
 
 آثاری دست نیافتنی
Forum و «نسل‌ها» دیگر قسمت‌های قابل ذکر فستیوال برلین 2025 هستند و یک بخش هم مختص فیلم‌های کوتاه است که ایران یک نماینده در آن دارد اما شکی نیست که یکی از جذاب‌ترین قسمت‌های فستیوال بخش آثار کلاسیک سینمای دنیاست که طی آن شاهکارهایی مانند «فرشتگان جهنم» به کارگردانی مشترک‌ هاوارد هیوز و جیمز ویل و محصول 1930 و «پرونده پارادین» فیلم معمایی و مرموز سال 1947 آلفرد هیچکاک افسانه‌ای پس از ترمیم و شفاف‌سازی مجددی که روی آنها صورت پذیرفته، از نو به نمایش درمی‌آیند و «هری کثیف» فیلم پلیسی جریان‌ساز و معروف سال 1971 دان سیگل که در آن کلینت ایستوود مشهور و دیرپا نقش اصلی را ایفا می‌کند، دیگر فیلم حاضر در این بخش است و همچنان دست نیافتنی و تکرار نشدنی نشان می‌دهد.
شاید اگر سایر آثار امسال جشنواره کیفیتی حتی به اندازه یک پنجاهم این فیلم‌های کلاسیک می‌داشتند، «برلین» و برگزارکنندگان آن می‌توانستند خود را در اوج خوشبختی و موفقیت حرفه‌ای تلقی کنند.

وصال روحانـی
روزنامه‌نگار