گریز به سوی آزادی و نابودی!

به گزارش گروه فرهنگی ایران آنلاین، وصال روحانـی در یادداشتی نوشت: کاندیداشدن فیلم «بروتالیست» (The Brutalist) برای 10 جایزه اسکار امسال به خودی خود نشانگر این است که این فیلم غنای موضوعی و ارزش کیفی فراوانی دارد. جوایز «اسکار 2025» یکشنبه شب 12 اسفند 1403 به وقت آمریکا (مقارن با ساعت 4 صبح دوشنبه 13 اسفند به وقت تهران) همچون تمام سنوات اخیر در تالار «دالبی تیاتر» شهر لس‌آنجلس آمریکا برگزار می‌شود و در شاخه‌های 24گانه آن به فیلم‌های برتر و هنرمندان فاتح مجسمه‌های طلایی اسکار اهدا می‌شود. این در حالی است که آتش‌سوزی‌های گسترده و مرگبار در این شهر که از دهه سوم دی‌ماه شروع شد و تا اواسط بهمن ادامه یافت، فضایی تیره را بر‌ هالیوود حاکم ساخته و سایه آن قطعاً بر مراسم اهدای جوایز هم سنگینی خواهد کرد.
با این حال داستان «بروتالیست» و اتفاقات آن به گونه‌ای است که می‌توان اذعان داشت با وجود همه خاطرات تلخ این آتش‌سوزی مهیب، ‌هالیوود و استودیوهای آن هنوز قابلیت‌هایی دارند که سبب شکوفایی هنر هفتم می‌شود و می‌توان بر پایه آن از فاجعه «زیست‌محیطی» شهر لس‌آنجلس (که مقر اصلی ‌هالیوود است) و ایالت کالیفرنیا که این شهر مرکز آن به شمار می‌آید، عبور کرد و به دستاوردهایی تازه رسید. «بروتالیست» که بریدی کوربت بازیگر و کارگردان 37 ساله آمریکایی آن را ساخته و کاری دراماتیک، تاریخ‌نگارانه و نشأت گرفته از جنگ جهانی دوم است، در فهرست نامزدهای اسکار امسال فقط «امیلیا پرز» را که ژاک اودیارد فرانسوی آن را کارگردانی کرده و نامزد 13 مجسمه طلایی شده، بالاتر از خود می‌بیند. این فیلم با نیل به 10 نامزدی همپا با «Wicked» (شرور) دومین فیلم در لیست دارندگان بیشترین کاندیدایی‌ها در مراسم امسال تلقی می‌شود و اگر هیچ دلیل دیگری برای مهم شمردن این فیلم و پرداختن به آن هم وجود نداشته باشد، صرف همین موضوع و توجه عظیم آکادمی علوم سینمایی و هنرهای تصویری (که نهاد مجری مراسم اسکار و اهداکننده این جوایز است) ایجاب می‌کند که به «بروتالیست» پرداخته و کیفیت و مختصات آن واکاوی شود. فیلمی که با طول مدت چشمگیر 215 دقیقه از طولانی‌ترین آثار سال‌های اخیر است که نامزد این همه جایزه می‌شود.

یک وادی متفاوت
«بروتالیست» یک کار دراماتیک و یک اثر اپیک است که بریدی کوربت نه تنها کارگردانی کرده، بلکه سناریوی آن را هم با مشارکت مونا فست وولد نوشته و اگرچه فیلمی آمریکایی تلقی می‌شود اما انگلیس و مجارستان هم در ساخت و فراهم آوردن بودجه تولید آن مشارکت داشته‌اند. در این فیلم آدرین برادی، هنرپیشه معروف و پرسابقه آمریکایی نقش یک مرد مجارستانی گریخته از فاجعه موسوم به هولوکاست (یهودی‌کشی توسط آلمان نازی در زمان جنگ جهانی دوم) را ایفا می‌کند که به آمریکا می‌رود و می‌کوشد در آنجا اعتباری درخور و ثروتی هنگفت را برای خود فراهم بیاورد ولی آشنایی با فردی متمول که از مشتریان و مراجعه‌کنندگان به وی است، مسیر زندگی او را تغییر می‌دهد و به وادی متفاوتی می‌کشاند.
«The Brutalist» با حضور در قسمت مسابقه هشتادویکمین دوره فستیوال بین‌‌المللی و معتبر فیلم ونیز ایتالیا در ماه سپتامبر 2024 (شهریور 1403) اولین نمایش بین‌‌المللی‌اش را تجربه کرد و با به ارمغان آوردن شیر نقره‌ای بهترین کارگردانی برای کوربت، راه آینده خود را روشن‌تر ساخت. در همین راستا، بروتالیست توسط انستیتوی فیلم امریکا (AFI) به عنوان یکی از 10 فیلم برتر سال 2024 جهان انتخاب شد و اواخر دی ماه سه جایزه گولدن گلوب را هم که بعد از اسکار دومین جایزه مهم تبلیغاتی سینمای دنیا به حساب می‌آید، تصاحب کرد که مهم‌ترین آن جایزه گلوب بهترین کار دراماتیک سال بود. این فیلم در نهایت از 4 دی‌ماه در آمریکای شمالی و مرکزی اکران شد تا در محاسبات زمانی اسکار ملحوظ نظر قرار گیرد و پخش جهانی آن هم از 5 بهمن و با بسط حوزه نمایش فیلم به سایر قاره‌ها آغاز شد و به نظر می‌رسد که اکران جهانی آن حداقل تا فروردین 1404 استمرار یابد. به واقع فتح احتمالی چند جایزه اسکار توسط این فیلم می‌تواند جایگاه آن را رفیع‌تر و دستاوردهایش را بیشتر سازد و گیشه آن را هم پربارتر کند.
 
پروژه‌ای دردسرساز
لاژلو توت (با بازی درخشان آدریان برادی) که در زمان برپایی جنگ جهانی دوم توسط سربازان آلمان نازی بازداشت و به کمپ زندانیان بوخن والد فرستاده شده و به تبع آن از همسرش و خواهرزاده خود دور افتاده است، پس از گریز از زندان به آمریکا می‌رود و آنجا به عنوان یک مهاجر موقت اسکان می‌یابد.
لاژلو توت که یک آرشیتکت زبده است و در این زمینه آموزش‌های علمی لازم را دیده است، در شهر فیلادلفیا ساکن می‌شود و در خانه‌ای که آتیلا پسرعمویش در این شهر دارد، در کنار وی و «آدری» همسر کاتولیک او بیتوته و جست‌وجوی خود را برای یافتن شغلی مناسب آغاز می‌کند. در نهایت ‌آتیلا به او پیشنهاد می‌دهد در حرفه‌ای که خود دارد (تهیه اسباب و اثاث خانه) مشارکت جوید و دستیار او شود و لاژلو می‌پذیرد. وقتی آنها برای تغییر دکوراسیون خانه یک تاجر صنعتی بسیار متمول به آنجا رجوع می‌کنند، با پسر این تاجر که هری صدایش می‌زنند و در غیاب این تاجر آنها را دعوت کرده، طرح دوستی می‌ریزند و کار مورد بحث را به انجام می‌رسانند. با این حال تاجر مذکور که نامش هریسون لی فن‌بورن است، پس از بازگشت از سفر چند روزه خود از اینکه تغییر دکوراسیون بدون اطلاع وی صورت پذیرفته، شگفت‌زده و عصبانی می‌شود و لاژلو را اخراج می‌کند و از هری هم می‌خواهد که هیچ دستمزدی به لاژلو ندهد. آتیلا هم که ماجرا را شنیده و معتقد است لاژلو با اقدام خودسرانه‌اش اعتبار شغلی وی را زیر سؤال برده، از او می‌خواهد که خانه‌اش را ترک کند و حتی مدعی می‌شود که لاژلو به آدری هم سوء‌نظر داشته است. به این ترتیب به نظر می‌رسد که پروژه بازسازی دکوراسیون داخلی خانه هریسون لی فن‌بورن چیزی جز دردسر و بدنامی برای آنها نداشته است.
 
جبرانی بی‌اثر بعد از سه سال تأخیر
بریدی کوربت در قسمت بعدی داستان‌پردازی‌اش بینندگان را به سه سال بعد منتقل می‌کند و لاژلو را در شرایطی پیش روی بینندگان فیلم می‌گذارد که او بر اثر ناکامی فوق و جواب ندادن سایر طرح‌هایش افسرده شده و به هروئین پناه برده و به این ماده افیونی معتاد شده است. لاژلو به واقع در یک اقامتگاه ویژه معتادان در کنار گوردون مرد ساقط شده دیگری که از بدو ورود لاژلو به آمریکا با وی دوست شده، روزگار می‌گذراند و شرایط‌شان به‌غایت تیره است. تا اینکه روزی هریسون لی‌ فن‌بورن به سراغ وی می‌آید و اعتراف می‌کند که با وجود عصبانی شدن آنی‌اش و اخراج شتاب‌زده لاژلو از خانه‌اش، بعداً با موج تحسین جامعه آرشیتکت‌ها و ناظران هنری نسبت به حاصل کار لاژلو در خانه خود مواجه شده است. هریسون از لاژلو عذرخواهی می‌کند و دستمزد او را که رقم بالایی هم هست، پس از سه سال تأخیر به وی می‌پردازد اما چه سود که بعد از رفتن هریسون، لاژلو در کنار گوردون به عادت مذموم خود ادامه می‌دهد و پول تازه به دست آورده‌اش را صرف خریداری مجدد هروئین و استعمال مجدد این ماده مهلک می‌کند.
 
کادویی برای «لاژلو»
با این حال هریسون از لاژلو قطع امید نمی‌کند و یک میهمانی ویژه برای او ترتیب می‌دهد که طی آن افشا می‌شود لاژلو یک آرشیتکت مجرب و موفق و مورد تأیید جوامع آرشیتکتی اروپا بوده است. طی این میهمانی، هریسون به طور رسمی از لاژلو دعوت می‌کند که یک مرکز تحقیقاتی و فرهنگی در گرامیداشت مادر مرحومش بسازد؛ مرکزی که دربر دارنده یک سالن بزرگ نمایش، کتابخانه‌ای جامع و یک نمازخانه است. لاژلو با کمک گوردون و با کاری شبانه‌روزی این مرکز را دایر می‌سازد و هریسون هم به پاس این کار ارزشمند با رجوع به مقام‌های ذیربط در امور مهاجران برگه اقامت دائمی لاژلو و همسر و خواهرزاده‌اش در امریکا را می‌گیرد و به آنها کادو می‌دهد تا در آینده زندگی کم‌دردسرتری داشته باشند.
 
تا مرز نیستی کامل
هر فرجامی را برای کاراکتر مرکزی لاژلو قائل باشیم، باید متذکر شویم که اکثر رسانه‌های هنری و محافل اجتماعی اروپا و امریکا نگاهی از سر تحسین به «بروتالیست» داشته و محتوا و نوع پردازش این فیلم را ستوده‌اند. «روتن توماتوز» سایت پیشرو جهان در امر ارزشگذاری روی آثار جدید سینمای دنیا با رجوع به آرای 250 منتقد شناخته شده هنر سینما از حداکثر نمره 100 درصد، امتیاز رفیع 93 درصد را به بروتالیست داده و متذکر شده که این فیلم ارج‌گذاری آشکار بریدی کوربت به فرهنگ مهاجرت و مرام مهاجران در سطح جهان است. متاکری‌تیک، دیگر سایت بررسی کننده کیفیت آثار روز سینمای جهان هم پس از جمع‌بندی آرای 55 منتقد معروف سینمایی نمره 90 (از حداکثر 100) را به ساخته جدید بریدی کوربت ارزانی داشته است. پیتر بردشا، سینمایی‌نویس سرشناس روزنامه گاردین هم «بروتالیست» را شاهکاری اجتماعی و یک داستان فرهنگی ناب نامیده و آورده است: «کار لول کرالی در مقام فیلمبردار و جودی بکر به عنوان طراح صحنه چنان خوب و تأثیرگذار است که میزان توفیق فیلم کوربت را در رساندن پیام‌های مورد نظرش هر چه بیشتر می‌سازد. اینها سبب شده فرار یک آرشیتکت زبده به سوی آزادی در زمان جولان آدولف هیتلر دیوانه و جنایات بی‌شمار ارتش آلمان نازی با اینکه ظاهراً موفقیت‌آمیز می‌نماید اما دردسرهای اعتیاد و نداشتن عزمی راسخ چگونه قهرمان اصلی داستان را تا مرز نیستی و نابودی کامل به پیش می‌برد.»

مشخصات فیلم

 عنوان: «بروتالیست» (The Brutalist)
 کارگردان: بریدی کوربت
 سناریست‌ها: بریدی کوربت و مونا فست‌وولد
 بازیگران: آدریان برودی، فلیسیتی جونز، گای پی‌یرس، جو آلوین، رافی کاسیدی، استیسی مارتین، اما لیرد، ایزاک دی بانکول، آله‌ساندرو نیوولا و جاناتان‌ هاید
 مدیر فیلمبرداری: لول کرالی
 تدوینگر: دیود یانچو
 موسیقی متن: دانی‌یل بلومبرگ
 تهیه‌کنندگان: تروور متیوز، نیک گوردون، برایان یانگ و اندرو موریسون
 کمپانی‌های تولید و توزیع‌کننده: بروک استریت پیکچرز، A24 و یونیورسال
 مدت: 215 دقیقه
 هزینه تولید: 20 میلیون دلار
 میزان فروش: 187 میلیون دلار