نوروزگردی اردستان از قنات دوطبقه «مون» تا قلعه «سنگ بست»
شهرستان اردستان از مناطق دارای ظرفیت های بی‌نظیر گردشگری در شمال استان اصفهان است که جاذبه های متعدد گردشگری را در دل خود جا داده از «قنات دو طبقه مون» تا خانه‌های تاریخی و «قلعه سنگ بست» بخشی از این جاذبه ها هستند که در نوروز ۱۴۰۴ میزبان گردشگران خواهند بود.
به گزارش گروه فرهنگی ایران آنلاین، اردستان بنا به شواهد تاریخی و باستان‌شناسی یکی از قدیمی‌ترین شهرهای ایران با سابقه تاریخی بسیار متنوع است، برخی مورخان نوشته‌اند این شهرستان در دوران اشکانی، پایتخت اردوان چهارم بوده و اردشیر اول، بنیانگذار پادشاهی ساسانی، آتشکده‌ای در آن بنا کرده است.
برخی مورخان نیز اردستان را زادگاه کاوه آهنگر دانسته و اهالی منطقه، خانه و باغی را که در محله کبودان این شهر واقع شده و به باغ کاوه موسوم است و همچنین حفر قنات دو طبقه مون که یکی از عجایب سیستم آبرسانی در ایران قدیم به شمار می آید، را به کاوه آهنگر نسبت داده‌اند.
افزون بر این در اردستان قنات دیگری هم با عنوان «ارونه» وجود دارد که آب کشاورزی پنج محله شهر را تامین می کند و مردم معتقدند ارونشاه، نخستین پادشاه پیشدادی، آن را حفر کرده است.
اردستان در طول تاریخ همواره منطقه‌ای فرهنگی، مذهبی، سیاسی و عالم پرور بوده و افرادی چون شهیدآیت‌الله سیدحسن مدرس، استاد سید محمد محیط طباطبایی، شهید محسن فخری زاده مهابادی و شاعرانی مانند ذوقی اردستانی، پیرجمالی اردستانی و بسیاری دیگر از رجال مذهبی و سیاسی را در دامن خود پرورش داده است. این شهرستان آثار تاریخی و گردشگری زیادی دارد و از تنوع و جذابیت‌های فراوانی برخوردار است که به گروه‌های تاریخی، باستانی، طبیعی و آیین‌های سنتی مانند تعزیه‌خوانی و نخل‌گردانی تقسیم می‌شوند.
قنات دو طبقه مون
قنات دوطبقه مون شهرستان اردستان با قدمت بیش از یکهزار سال تنها قنات ۲ طبقه شناخته شده در جهان است و بر اساس اسناد تاریخی، قدمت این قنات به دوران کیانیان، اشکانیان و ساسانیان باز می‌گردد، این قنات چهار کیلومتر طول و عمق مادر چاه آن به ۳۰ متر می‌رسد و در سال ۱۳۹۵ به ثبت میراث جهانی یونسکو رسید.
قنات ارونه
از دیگر قنات های معروف اردستان قنات ارونه است که مانند نهر آبی زیرزمینی دیده می شود و از یکهزار سال قبل از اسلام حفر و از آثار باستانی ایران به حساب می آید.
محققان زمان حفر قنات را به ۲ هزار و ۵۰۰ سال قبل نسبت می دهند. در این قنات از سنگ‌هایی بنام ساروج برای تقسیم‌بندی آب استفاده شده که پس از گذشت سال‌ها هیچ تغییری نکرده و سالم باقی مانده است. جنس و ترکیبات این سنگ‌ها از آهک، ماسه، پشم بز، چربی و ماسه بادی ساخته شده است.
مورخان احداث این قنات را به «اروند شاه» در دوره کیانی و قبل از اسلام نسبت می دهند.
کاروانسرای جوگند یا ظفرقند واقع در جاده اردستان - نایین، مجموعه آسیاب هاب آبی در مناطق راهمیان و زواره و همچنین حسینیه ها، یخچال ها، آب انبارها و مناره ها از دیگر نقاط تاریخی و دیدنی اردستان بشمار می‌روند.
این شهرستان دارای حدود چهار هزار و ۵۰۰ اثر تاریخی، مذهبی و جاذبه گردشگری مانند، مسجد ملا یعقوب محله کبودان، مقبره سلطان سید حسین، آتشکده مهر اردشیر، مسجد جامع روستای اونج، یخچال و بافت تاریخی شهر مهاباد، مقبره های سلطان بیگ و پیر مرتضی اردستان، آب انبار های باغ بازان، نو، پامنار زواره و مون اردستان، کاروانسرای روستای بغم، مسجد سام الدین و حسینیه های بزرگ و کوچک و بافت تاریخی زواره از جمله نقاط مناسب برای گردشگری نوروزی به حساب می آید.
در این شهرستان زیبا، جاذبه های طبیعی و تاریخی متعدد وجود دارد که در ادامه به برخی دیگر از این جاذبه ها اشاره می‌شود.
از آثار تاریخی و مکان های دیدنی اردستان می‌توان به مسجد جامع اردستان، مقبره امیر اویس، یخچال چرمهین، مسجد امام حسن مجتبی(ع)، مسجد خسرو، مسجد دشت، مسجد ملایعقوب، آب انبار های حاج‌حسن، حاج معدل، حاج میررحیم، آب انبار بزرگ بازار، آب انبار مسجد جامع، خانه های تاریخی مانند پنجه آفتاب و نقاشی اردستان اشاره کرد.
همچنین بافت تاریخی ۳۶ هکتاری زواره، خانه های تاریخی و کویر تل شیطان زواره، یخچال و بافت تاریخی شهر مهاباد و بسیاری دیگر از بناهای تاریخی و کاخ سرهنگ آباد، مناطق حفاظت شده و شکار ممنوع خارو و کهیاز از جمله جاذبه های طبیعی و تاریخی شهرستان اردستان است.
وجود این آثار تاریخی، مذهبی و جاذبه های طبیعی و گردشگری زمینه را برای جذب گردشگران زیادی فراهم کرده و هر ساله این شهرستان پذیرای تعداد زیاد از گردشگران داخلی و خارجی می‌باشد.
مسجد جامع اردستان
مسجد جامع هزار ساله اردستان بزرگترین و زیباترین مسجد این شهر بوده که در فهرست آثار ملی ایران ثبت گردیده است. این بنای چهار ایوانی و سبک ساخت آن الگوبرداری استادانه از نقشه مسجد جامع اصفهان و برای ساخت آن از سبک معماری رازی استفاده شده است.
بر اساس اسناد تاریخی، مسجد جامع اردستان یک آتشکده یا معبد زرتشتیان در دوره ساسانیان بوده، پس از ظهور اسلام، این آشتکده به مسجد و بخش‌های مخصوص عبادت زرتشتیان، به شبستان مسجد تبدیل شد. ساخت این مسجد به قرن هفتم تا هشتم قمری برمی گردد.
این مسجد اولین مسجد دو طبقه در تاریخ اسلام و بسیار بی‌آلایش است و خبری از کاشی کاری‌های فیروزه‌ای در آن به چشم نمی‌خورد ولی سبک معماری آن تحسین برانگیزاست.
مسجد امام حسن محله بازار (ع) و آب انبار مجاور آن از دیگر بناهایی است که قدمت اردستان را تایید می کند، همچنین مسجد خسرو که در دوران های مختلف دستخوش تخریب شده و در سالهای اخیر مرمت شده است و در کنارش آب انبار زیبایی وجود دارد همه گواه کهن بودن این شهرستان است.
مقبره امیر اویس
در این محل قبر دو تن از عارفان بزرگ ایرانی به نام های پیر اویس و پیر برحق وجود دارد. امیر اویس، از سرداران عصر شاه اسماعیل صفوی، در سال ۹۲۰ هجری قمری کشته شده و سنگ مزارش در این محل به شکل عمودی و افقی وجود دارد که منحصر به فرد است. بخش بیرونی و داخلی این مقبره که بر روی تپه خاکی بناگردیده در سال های اخیر توسط میراث فرهنگی بازسازی شده است. گنبد مقبره آجری و مجموعه بنا در یک اتاق گنبدی و دور بنا با چینه پلکانی قابل دسترس است.
آتشکده مهر اردشیر اردستان
در مناطق مرکزی ایران شاهد حضور قدیمی‌ترین تمدن‌های ایرانی هستیم. آیین زرتشت یکی از نخستین آیین های جهان بود که بت پرستی نمی‌کرد و یکی از ادیان آسمانی محسوب می شود، ایرانیان قبل از اسلام پیرو آیین زرتشت بودند.
از این‌رو در مناطق تاریخی ایران می‌توانیم شاهد انواع آتشکده ها باشیم که آتشکده مهر اردشیر یکی از این آتشکده‌های باستانی و از جاذبه های دیدنی اردستان به حساب می‌آید. قدمت این آتشکده به دوران ساسانی برمی گردد که بنام اردشیر پسر اسفندیار نامگذاری شده است.
مسجد جامع زواره
مسجد جامع زواره مربوط به دوره سلجوقیان و به مسجد جمعه شهرت دارد و یکی از جاهای دیدنی زواره محسوب می‌شود. از این مسجد با عنوان نخستین مسجد جامع چهار ایوانی تاریخ جهان اسلام یاد می‌کنند. مسجد جامع زواره در ۱۲ اسفند سال ۱۳۱۵، با شماره ۲۸۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
کاخ سرهنگ آباد
یکی دیگر از جاهای دیدنی اردستان کاخ سرهنگ آباد واقع در روستایی با همین نام و در ۳۰ کیلومتری شرق اردستان است.
قدمت این کاخ زیبا به دوران قاجار و دوره حکومت ناصرالدین شاه برمی گردد، این کاخ با بیست ستون رنگی از نظر معماری شباهت بسیاری به عمارت چهل ستون اصفهان دارد که با تاسف در چند سال قبل براثر آتش سوزی تعدادی از این ستون های چوبی و قسمت هایی از سقف آن تخریب شد. این کاخ را می‌توان نمونه‌ای بارز از معماری تماشایی ایرانی دانست.
شاهزادگان قاجار از این محل برای شکار و پیاده‌روی تابستانی استفاده می کردند. این کاخ که در آن تزئیناتی از جمله حکاکی، گلدوزی، گچبری، سقف‌بندی و مقرنس استفاده شده، یک حمام، یک آسیاب و یک برج بادی دو طبقه را در نزدیکی خود جای داده است.
قلعه سنگ بست زواره
قلعه سنگ بست زواره یکی دیگر از زیباترین جاذبه های تاریخی شهرستان اردستان است، این قلعه ۹۰۰ سال قدمت دارد و توسط ابوعلی دهدار زواره‌ای در زمینی به وسعت یک هزار و ۵۰۰ متر مربع در دوره سلجوقیان و در دو طبقه بنا شده است.
ابوعلی دهدار زواره ای که از مقربان حسن صباح بشمار می آمد، از مشاهیر قرن پنجم هجری بود که در طب، نجوم و هیات، مهارتی تام و تمام داشته و در این قلعه زندگی می کرده است.
مسجد پامنار زواره آتشکده ای که نور اسلام بر آن تابید
مسجد پامنار و منار آن مربوط به دوره سلجوقیان است و در زواره، کوچه پامنار (بن کوی) واقع شده، این بنا قبل از اسلام آتشکده بوده و در تاریخ ۱۲ اسفند ۱۳۱۵ با شمارهٔ ثبت ۲۸۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
شهرستان اردستان با مساحت حدود ۱۲ هزار کیلومتر مربع و جمعیتی بیش از ۴۳ هزار نفر در فاصله ۱۱۸ کیلومتری شمال اصفهان قرار دارد. این شهرستان شامل سه بخش، سه شهر، هفت دهستان و ۳۰۶ روستا می‌شود.
منبع: ایرنا
انتهای پیام/