آب خلیج‌فارس تا پایان خرداد به اصفهان می‌رسد؛
کاهش برداشت مصارف مختلف، زاینده رود را جان تازه‌ای می‌بخشد
مگاپروژه انتقال آب دریا به فلات مرکزی ایران، یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های عمرانی با هدف مقابله با بحران‌های آبی و تأمین آب پایدار در مناطق مختلف کشور به شمار می‌رود و قرار است نیازهای آب شرب، صنعت و کشاورزی ۷ استان کشور از دریای عمان و خلیج فارس را تأمین کند.
بیتا میرعظیمی - خبرنگار: مگاپروژه انتقال آب دریا به فلات مرکزی ایران، یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های عمرانی با هدف مقابله با بحران‌های آبی و تأمین آب پایدار در مناطق مختلف کشور به شمار می‌رود؛ پروژه‌ای که قرار است نیازهای آب شرب، صنعت و کشاورزی ۷ استان کشور (هرمزگان، کرمان، خراسان جنوبی، خراسان رضوی، یزد، اصفهان و سیستان و بلوچستان) از دریای عمان و خلیج فارس را تأمین کند و نقش مؤثری در حذف برداشت آب صنعت از رودخانه زاینده‌رود و رفع بخشی از مشکلات متعدد زیست‌محیطی، اقتصادی، تولیدی، صنعتی و اجتماعی استان‌های نیمه‌خشک کشور ایفا کند.
طبق گفته استاندار اصفهان به «ایران»، در خرداد ماه سال‌جاری و با پایان عملیات اجرایی فاز اول انتقال آب دریا، امکان انتقال آب شیرین شده تا ۷۰ میلیون مترمکعب به صنایع استان فراهم شده و به همین میزان نیز مصرف صنایع از زاینده رود قطع خواهد شد. این میزان با اجرای فاز دوم به تدریج به ۱۴۰ میلیون مترمکعب و در نهایت به ۲۰۰ میلیون متر مکعب در سال خواهد رسید.
قرار است با اجرای طرح انتقال آب دریا به فلات مرکزی، بخشی از بحران کم‌آبی در حوضه آبریز زاینده‌رود و خسارت‌های وارده به مردم، کشاورزان و صنایع حل‌وفصل شود.
پروژه انتقال آب دریا به اصفهان در گام اول تأمین آب صنایع را مورد هدف قرار داده و در گام بعد، علاوه بر صنایع، مازاد آب بخش آشامیدنی، کشاورزی و حقابه محیط زیست نیز از زاینده رود متوقف خواهد شد. به این ترتیب با بازگشت آب دائمی به زاینده‌رود، علاوه بر حل مشکل آب شرب و آب کشاورزی، خطرات فرونشست و آلاینده‌ها به حداقل رسیده و صنعت گردشگری رونقی دوباره پیدا خواهد کرد.
رفع بحران کم‌آبی
این طرح همچنان با چالش‌‌های اقتصادی و محیط‌زیستی جدی همراه است. مسائلی مانند افزایش هزینه‌های تأمین آب، اثرات محیط زیستی مانند مرگ آبزیان، افزایش آلودگی ناشی از تخلیه پساب و مصرف بالای انرژی و... که بر ابهامات موجود در طرح مذکور افزوده است. با این حال هدف اصلی این طرح، توسعه اقتصادی در فلات مرکزی ایران از طریق تأمین پایدار منابع آبی است.
«احسان انصاری»، مدیرعامل شرکت تأمین و انتقال آب خلیج فارس WASCO (واسکو) به «ایران» می‌گوید: «خطوط انتقال آب از خلیج‌فارس و دریای عمان به فلات مرکزی ایران مجموعه‌ای از پروژه‌های ملی و حیاتی هستند که برای رفع کمبود منابع آبی در استان‌های مرکزی، شرقی و جنوبی کشور در نظر گرفته شده‌اند. این پروژه‌ها با مشارکت صنایع بزرگ و حمایت دولت، با هدف تأمین آب پایدار برای مصارف صنعتی و شرب اجرا می‌شوند. در حال حاضر، پنج خط اصلی تعریف شده که برخی به بهره‌برداری رسیده‌اند (مانند خط اول) و برخی در حال اجرا یا برنامه‌ریزی هستند. این خطوط با استفاده از فناوری‌های پیشرفته شامل سیستم‌های نمک‌زدایی اسمز معکوس، خطوط لوله تحت فشار بالا و ایستگاه‌های پمپاژ، آب دریا را به مناطق هدف منتقل می‌کنند.»
انتقال آب دریا به ۷ استان
وی به طراحی ۵ خط اصلی برای اجرای این پروژه اشاره کرده و خاطرنشان می‌کند: «خط اول در کریدور انتقال آب خلیج فارس، پس از گذر از استان هرمزگان، به استان کرمان و سپس استان یزد، با طول حدود ۸۲۰ کیلومتر و ظرفیت ۱۳۰میلیون مترمکعب در سال می‌رسد. عملیات اجرایی این طرح از سال ۱۳۹۲ آغاز شده و از آبان ۱۳۹۹ در حال بهره‌برداری است. کریدور خط انتقال آب خلیج فارس از ۳۰ کیلومتری غرب بندرعباس، از محل تأسیسات آب شیرین‌کن (مجاور کارخانه کشتی‌سازی) آغاز شده و در ادامه مسیر به سمت شمال از ارتفاعات شهرهای فین و حاجی آباد عبور کرده، وارد دشت شده و به سمت مجتمع معدنی گل‌گهر واقع در ۵۰ کیلومتری جنوب غربی سیرجان امتداد یافته و از آنجا به سمت معادن مس سرچشمه واقع در جنوب غرب شهر رفسنجان در استان کرمان حرکت می‌کند.
سپس از محل معدن مس سرچشمه خط انتقال به سمت استان یزد تا منطقه صنایع فولادی یزد در شمال غرب شهر یزد ادامه مسیر می‌دهد. در حال حاضر خط اول در استان هرمزگان آب مورد نیاز بندر خمیر، شهرک رضوان و شهرک علوی و روستاهای اطراف آن را به میزان ۱۵ میلیون مترمکعب در سال، در استان کرمان آب مورد نیاز شرکت معدنی و صنعتی گل گهر (حدود ۱۸ میلیون مترمکعب در سال)، معدن مس سرچشمه (حدود ۲۵ میلیون مترمکعب در سال) و در مواقع ضروری آب مورد نیاز شهر رفسنجان به میزان ۲/۱ میلیون مترمکعب در سال و در استان یزد آب مورد نیاز شرکت معدنی و صنعتی چادرملو (حدود ۶ میلیون مترمکعب در سال) و همچنین در مواقع ضروری آب مورد نیاز شهر یزد به میزان ۲/۱ میلیون مترمکعب در سال را تأمین می‌کند.»
اجرای سایت نمک‌زدایی
طبق گفته مدیرعامل شرکت تأمین و انتقال آب خلیج‌فارس، «خط دوم در کریدور انتقال آب خلیج‌فارس از بندرعباس به مجتمع مس سرچشمه، با طول ۴۵۱ کیلومتر و ظرفیت ۲۰۰ میلیون مترمکعب در سال و بهره‌برداری آن برای سال ۱۴۰۶ پیش‌بینی شده است. در صورت وجود متقاضی و تأمین منابع مالی جهت توسعه، بخشی از آب انتقالی آن به استان یزد به طول ۷۳۴ کیلومترمنتقل می‌شود. خط سوم نیز از بندر سیریک یا بندرعباس به اصفهان، به طول تقریبی ۹۲۰ تا ۱۰۸۰ کیلومتر، با ظرفیت هدفگذاری شده فاز اول دارای ۲۰۰ میلیون مترمکعب و فاز دوم نیز ۲۰۰ میلیون مترمکعب در سال است. بخشی از این مسیر در حال اجراست و بخشی نیز به صورت موقت در حال اتصال به خط اول است.»
احسان انصاری در تشریح خط چهارم در کریدور انتقال آب خلیج فارس می‌گوید: «این خط از چابهار به مشهد، با طول ۱۳۴۲ کیلومتر و ظرفیت ۸۰۰ میلیون مترمکعب است. این خط در مرحله مطالعات و تأمین منابع مالی قرار دارد. خط پنجم نیز به انتقال آب به استان فارس اختصاص دارد و در حال اجرای سایت نمک‌زدایی و خط انتقال است که نسبت به سایر خطوط از پیشرفت فیزیکی کمتری برخوردار است.»
انتقال آب دریا به استان یزد
مدیرعامل شرکت تأمین و انتقال آب خلیج فارس در خصوص انتقال آب به استان یزد، مسیر، میزان، زمان‌بندی و تغییرات آن می‌گوید: «استان یزد از اولین بهره‌برداران پروژه انتقال آب از خلیج فارس بوده است. آب خلیج فارس در ۳۰ کیلومتری غرب بندرعباس برداشت و پس از شیرین‌سازی از طریق تأسیسات اسمز معکوس، به کریدور خط اول انتقال آب خلیج فارس منتقل می‌شود. این خط از مسیرهایی چون گل‌گهر و مس سرچشمه عبور کرده و پس از گذر از شرق شهر یزد به مجتمع فولاد اردکان یزد می‌رسد. طول مسیر تا مخزن نهایی در حدود ۸۲۰ کیلومتر است. بهره‌برداری از این خط از آبان ۱۳۹۹ آغاز شده و به طور مستمر آب مورد نیاز شرکت معدنی و صنعتی چادرملو را تأمین می‌کند. در حالی که بخش عمده‌ای از ظرفیت خط به مصارف صنعتی اختصاص دارد، در سال ۱۴۰۳ حدود ۲/۱ میلیون مترمکعب آب برای مصارف شرب از طریق این خط و توسط خط پدافندی به طول حدود ۳۰ کیلومتر به مخزن شحنه شهر یزد منتقل شده است. این پروژه در کاهش فشار به منابع زیرزمینی و تثبیت تأمین آب در استان نقش حیاتی داشته است. با این حال ما در تلاشیم تا با تخصیص بخشی از خط انتقال آب صنایع به آب شرب مردم یزد، بیش از گذشته در کنار مردم فهیم و نجیب یزد باشیم.»
پروژه انتقال آب به اصفهان
وی تصریح می‌کند: «استان اصفهان از طریق خط سوم به پروژه انتقال آب متصل شده است. این خط از بندر سیریک (سواحل دریای عمان) آغاز شده و با عبور از کرمان و یزد به اصفهان می‌رسد. با توجه به نیاز فوری اصفهان، از بهار ۱۴۰۴ اتصال موقتی از این مسیر به خط اول برقرار خواهد شد و حدود ۳۰ میلیون مترمکعب آب در سال منتقل می‌شود. طول مسیر خط سوم حدود ۹۲۰ تا ۱۰۸۰ کیلومتر و ظرفیت هدفگذاری‌شده آن در فاز نهایی ۴۰۰ میلیون مترمکعب در سال است. اجرای کامل مسیر اصلی این خط در حال انجام بوده و بهره‌برداری کامل آن برای پایان سال ۱۴۰۶ پیش‌بینی شده است.»
ایران آنلاینانتهای پیام/