زندگی بزرگان به روایت «ایران آنلاین»
آنچه احتمالا از شاهرخ مسکوب نمی‌دانید
بیست و سوم فروردین، بیستمین سالگرد مرگ شاهرخ مسکوب، نویسنده شهیر معاصر ایران است. ۱۰ نکته از زندگی او را بخوانید
صفیه رجائی هرندی - ایران آنلاین: شاهرخ مسکوب، نویسنده‌ای برجسته و یکی از فاخرترین شاهنامه‌پژوهان ایران بود. او مسیر خود در زمینه شاهنامه‌پژوهی را از طریق علاقه عمیق به ادبیات و اساطیر ایرانی آغاز کرد. زبان فارسی در نوشته‌هایش در اوج بود و رمان‌ها، سوگ‌نامه‌ها و جستارهایش به الگویی یگانه در نشر فارسی تبدیل شدند.
تولد: مسکوب در سال ۱۳۰۴ در بابل و در خانواده‌ای ۶ نفره به دنیا آمد. دوره ابتدایی را در مدرسه علمیه تهران گذراند و ادامه تحصیلاتش را در اصفهان دنبال کرد.
خانواده: وقتی ۱۶ ساله بود پدرش را از دست داد و یک هفته بعد از فوت پدر، برادر کوچکش درگذشت.
بازگشت به تهران: شاهرخ نوجوان بعد از پایان مقطع دبیرستان به تهران بازگشت و در مدرسه حقوق دانشگاه تهران شروع به تحصیل کرد و در سال ۱۳۲۷ فارغ‌التحصیل شد و نخستین نوشته‌هایش را در ۱۳۲۶ با عنوان تفسیر اخبار خارجی در روزنامه «قیام ایران» به چاپ رساند.
فعالیت‌های سیاسی: مسکوب به دلیل فعالیت‌های سیاسی و گرایش به جریان‌های چپ در سال ۱۳۳۰ در خوزستان بازداشت و روانه زندان شد و یک ماهی را در زندان سپری کرد، سپس آزاد شد اما پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ در تاریخ اسفندماه ۱۳۳۳ دوباره به زندان افتاد و حدود سه سال در زندان ماند و در اردیبهشت‌ماه ۱۳۳۶ آزاد شد. او در این مدت شکنجه‌های زیادی تحمل کرد و به گفته خودش تنها چیزهایی که او را زنده نگه داشتند، یاد مادرش و دوستش مرتضی کیوان بود. کیوان که شاعر، منتقد ادبی، روزنامه نگار و فعال سیاسی حزب توده بود، در مهر ماه همان سال تیر باران شد.
آغاز فعالیت‌های فرهنگی: مسکوب از سال ۱۳۳۶ یعنی وقتی سی و دو ساله بود به مطالعه و تحقیق در حوزه فرهنگ، ادبیات و ترجمه روی آورد.
بیشتر بخوانید:
اسطوره و حماسه: کارش در ترجمه و تالیف به اساطیر می‌رسید. او توجه به اساطیر را تفنن نمی‌دانست. نگاهش به شاهنامه نیز شبیه بقیه اهل فکر و نظر نبود و کتاب‌های «مقدمه‌ای بر رستم و اسفندیار» و «سوگ سیاوش» نتیجه‌ی دیدگاه منحصربه‌فردش به همین موضوع است.
آشنایی با نویسندگان بزرگ: او در دوران فعالیت خود، با بسیاری از چهره‌های ادبی و سیاسی ایران در ارتباط بود و از طریق نامه‌نگاری و مباحثات فکری، با آن‌ها همکاری می‌کرد. برخی از این نویسندگان عبارتند از هوشنگ ابتهاج، حسن کامشاد، محمد رحیم اخوت، عبدالله کوثری و داریوش شایگان.
مهاجرت به فرانسه: مسکوب در روز‌های پس از انقلاب، ایران را ترک کرد و در مدرسهٔ مطالعات اسلامی پاریس مشغول به کار شد. پس از تعطیلی مدرسه دیگر ممر درآمدی نداشت و ناگزیر در عکاسی خواهرزاده‌اش مشغول به کار شد. در این ایام او پشت پیش‌خوان عکاسی کار و همان‌جا هم زندگی می‌کرد. با این حال تا آخرین روز حیات به فعالیت فرهنگی خود ادامه داد و به نگارش، ترجمه و پژوهش پرداخت.
درگذشت: سرانجام شاهرخ مسکوب در تاریخ بیست و سوم فروردین ۱۳۸۴ به علت ابتلا به سرطان خون در پاریس دیده از جهان فروبست. پیکر وی در بهشت زهرای تهران به خاک سپرده شده است.
آثار مسکوب: از جمله آثار مسکوب می‌توان به ترجمه کتاب‌های «خوشه‌های خشم» جان اشتاین بک، مجموعه «افسانه تبای» سوفوکلس و تألیف کتاب‌های «سوگ سیاوش»، «داستان ادبیات و سرگذشت اجتماع»، «مقدمه ای بر رستم و اسفندیار»، «در کوی دوست»، «گفت و گو در باغ»، «چند گفتار در فرهنگ ایران»، «خواب و خاموشی»، «روزها در راه»، «ارمغان مور»، «سوگ مادر»، «شکاریم یک سر همه پیش مرگ»، «سوگ سیاوش در مرگ و رستاخیز»، «مسافرنامه»، «سفر در خواب»، «نقش دیوان، دین و عرفان در نثر فارسی»، «درباره سیاست و فرهنگ» در گفت وگو با علی بنو عزیزی، «تن پهلوان و روان خردمند»، «ملیت و زبان» هویت ایرانی و زبان فارسی اشاره کرد.
انتهای پیام/