فصل جدید ارکستر سمفونیک تهران آغاز می‌شود

 

ارکستر سمفونیک تهران تا پایان سال ۱۴۰۳ در مجموع هشت عنوان برنامه را در ۲۲ اجرا به روی صحنه برد که این موضوع انتقادهایی را از سوی برخی از کارشناسان در پی داشت و معتقد بودند ارکستر سمفونیک تهران برنامه‌ای مدون و از پیش تعیین شده نداشته است و اجراها به صورت گه‌گاه و بدون هدف‌گذاری مشخصی روی صحنه رفته و اجرای هشت عنوان برنامه در طول سال به معنای تعطیلی یا نیمه تعطیل بودن ارکستر در سال گذشته بوده است.

 

با این وجود کنسرت «ترانه‌های کلاسیک» به عنوان آخرین کنسرت ارکستر سمفونیک تهران در سال ۱۴۰۳ به رهبری نصیر حیدریان به عنوان رهبر مهمان با کیفیتی قابل توجه به روی صحنه رفت. محمد اله‌یاری فومنی مدیرعامل بنیاد رودکی اسفندماه سال گذشته با صدور حکمی، حیدریان را به عنوان رهبر ارکستر سمفونیک تهران در سال ۱۴۰۴ منصوب کرد.

 

براین اساس، نخستین کنسرت ارکستر سمفونیک تهران در سال جدید با عنوان «رنگواره‌ها» شامگاه چهارشنبه (۲۷ فروردین) به رهبری حیدریان و اجرای قطعاتی از آهنگسازان شهیر قرن نوزدهم و بیستم میلادی در تالار وحدت برگزار شد.

 

در این کنسرت قطعه‌های «اورتور خفاش»، «آنا پولکا»، «اورتور شاهزاده کولی»، «دانوب آبی زیبا» از یوهان اشتراوس (اشتراوس دوم، پسر) آهنگساز و رهبر ارکستر اتریشی اجرا شد، اشتراوس (۱۸۸۹-۱۸۲۵) یکی از برجسته‌ترین و محبوب‌ترین نوازندگان و ترانه‌سرایان سده نوزدهم بود.

 

این آهنگساز به خاطر تصنیف موسیقی برای رقص والس اتریشی و اپرت (اپرای کوچک) شهرت یافت. او بیش از ۵۰۰ والس، پولکا، کوادریل، و انواع دیگر موسیقی رقص و چندین اپرت و یک باله ساخت و به همین دلیل «پادشاه والس» لقب گرفت که تا حد زیادی دلیل محبوبیت والس در وین در قرن نوزدهم بود. اشتراوس موفق شد والس را از شکل ابتدایی خود خارج کند و شکل پوئم سمفونیک به آن بدهد. او بیش از ۴۰۰ والس ساخت. در یکی از سفرهای ناصرالدین‌شاه قاجار به اروپا، اشتراوس مارشی به نام «مارش ایرانی» ساخت که امروزه از آثار معروف او به‌ شمار می‌رود.

 

«اورتور رزامونده» اثر فرانتس شوبرت (۱۸۲۸-۱۷۹۷) از دیگر قطعه‌هایی بود که ارکستر سمفونیک تهران در کنسرت شب گذشته اجرا کرد، شوبرت آخرین آهنگساز اتریشی برجسته مکتب موسیقی کلاسیک- رمانتیک بود. او در عمر بسیار کوتاه خود ۹ سمفونی، ۱۴ کوارتت زهی، ۲ تریوی پیانو و آثار دیگری ساخت اما آنچه نام و جایگاه او را بی‌همتا نگاه می‌دارد، لیدها (ترانه‌ها)ی اوست؛ ۶۰۳ لید یا ترانه در ۳۱ سال زندگیش نشانگر آن است که او هیچ‌وقت از آواز جدا نبوده‌ است.

 

تریوهای پیانوی شوبرت بسیار موفق بودند چرا که بیش از هر فُرم دیگری به خط آواز نزدیک است. در اغلب آثارش، ویولن و ویولنسل خط آواز را دنبال می‌کنند و پیانو در حقیقت همراهی‌کننده است. در میان تمام آهنگسازان، شوبرت بهترین الگو است، نُت‌های سازهای بادی او بر طبق نظر اغلب متخصصان موسیقی در واقع منحصربه‌فرد هستند.

 

قطعه‌های «فانتزی والس» اثر میخائیل گلینکا (۱۸۵۷-۱۸۰۴) آهنگساز روس و بنیانگذار مکتب موسیقی مدرن روسیه، «پاوانه» اثر گابریل فوره (۱۹۲۴- ۱۸۴۵) آهنگساز، نوازنده و مدرس سازهای پیانو و ارگ فرانسوی، «رقص‌های محلی رومانی» اثر بلا بارتوک (۱۹۴۵- ۱۸۸۱) آهنگساز، موسیقی‌شناس و پیانیست برجسته مجار، از پیشگامان موسیقی مدرن جهان بنیانگذاران موسیقی‌شناسی قومی نیز در کنسرت «رنگواره‌ها» اجرا شدند.

 

 

اجرای قطعه «خلیج فارس» به آهنگسازی مهدی کلانتری از نوازندگان کنترباس ارکستر سمفونیک تهران در آستانه فرارسیدن روز ملی خلیج فارس (دهم اردیبهشت) از آثار شاخص ارکستر سمفونیک تهران در کنسرت شب گذشته بود که با روایتی از شکوه این خلیج، جلوه‌ای حماسی به سالن اجرا بخشید.

 

کلانتری پیش از این درباره ویژگی‌های قطعه «خلیج فارس» به یکی از رسانه‌ها اظهارداشت: «خلیج فارس» اثری موسیقایی است که آغاز آن برگرفته از وقایع پس از انقلاب اسلامی و پیش از آغاز جنگ تحمیلی است. این اثر را می‌توان به پرواز یک مرغ دریایی بر فراز آب‌های نیلگون خلیج فارس تشبیه کرد؛ پرنده‌ای که ناظر بر تمامی رخدادهای تلخ و شیرین در این منطقه تاریخی و استراتژیک بوده است.

 

وی گفت: این قطعه با فضایی آرام، ملایم و روح‌نواز آغاز می‌شود که تداعی‌گر روزهایی سرشار از امید، آرامش و نشاط در فضای پس از پیروزی انقلاب اسلامی است اما این فضا به‌ تدریج، با بهره‌گیری از فضاسازی دراماتیک و تنالیته‌های خاص موسیقایی، به آغاز جنگ تحمیلی و حمله رژیم بعث عراق ختم می‌شود. پس از این مقطع تاریک، قطعه با حال و هوایی حماسی، به دوران مقاومت، ایثار و در نهایت بازسازی و تلاش برای ساختن آینده‌ای روشن‌تر می‌رسد.

 

کلانتری افزود: «خلیج فارس» نوعی قطعه موسیقایی روایت‌محور که تجلی‌گر تاریخ، هویت، افتخار و پایداری ملت ایران در بستر فرهنگی و جغرافیایی خلیج فارس است.

 

این آهنگساز بیان کرد: با توجه به شرایط حساس و پیچیده کنونی در منطقه و اهمیت خلیج فارس به عنوان نماد هویت ملی و غرور ایرانی، این اثر می‌تواند نقشی مؤثر در تقویت حس همبستگی و امید در جامعه ایفا کند. هدف من از خلق این قطعه، تنها یک تجربه موسیقایی نیست بلکه تلاشی است برای زنده نگهداشتن خاطره مقاومت، ایستادگی و همدلی مردمی که در سخت‌ترین شرایط، امید خود را از دست ندادند.

 

قطعه «خلیج فارس» بسیار مورد استقبال و تشویق مخاطبان قرار گرفت و پس از اجرای قطعه رهبر ارکستر کلانتری را معرفی کرد و او هم به مخاطبان ادای احترام کرد.

 

ارکستر سمفونیک تهران در رپرتوار شب گذشته با اجرای آثار آهنگسازان اتریشی، روسی، فرانسوی، مجارستانی و ایرانی سعی کرده بوده رنگواره‌ای از تم‌های این آهنگسازان را روایت کند و سفر موسیقایی خاطره‌انگیزی را برای مخاطبان ثبت کند، هماهنگی نوازندگان و رهبری شایسته نصیر حیدریان نشان داد که این ارکستر پس از فراز و نشیب‌ها و حاشیه‌های سال گذشته می‌تواند با برنامه‌ریزی مناسب و حمایت مسئولان، امسال سال پررونقی را با جلب نظر مخاطبان در پیش داشته باشد.

 

محمدرضا کریمی (کنسرت مایستر)، فرزاد صیدی، احسان شامی، عرفان شریف‌زاده، فرمهر حسن بیگلو، سینا صالحی، هورام ترابی، حسن ملکی، فرید ذاکری، درسا میناسازی، سجاد صالح‌آبادی، سارا قاسمی، سینا افتخارنیا، پارسا معین، کارین علی‌محمدی(ویولن یک)، مونیکا لران، مهوش عسگری، پیمان شامی، عرفان وکیلی، سارا بیرامزادگان، موژان میرزایی، علیرضا گلستانه، ملیکا زاده‌محمدی، حمید خدایی، فرناز زندیه، عرفان جاویدنیا، امیرمهزیار قاسمی (ویولن دو)، امین زمان‌خان، پژمان اختیاری، آتنا زنگنه، زهرا عبدالله‌زاده، مسعود پوربخت، آریان زمانی، روشا گواهی، مهدی منادی، فرگل ساکت (ویولا)، مجید اسماعیلی، ماکان خویی‌نژاد، بهرنگ معتمدی، زهرا کتابی، هلیا پورکریمی، روژان فلاح‌بردبار، هستی علیزاده، امین چراغیان (ویولنسل)، مهدی کلانتری، پروانه انارکی، محمدرضا جبار، آوا پویاکاشانی، کوروش ملکی، نازنین احمدی، ستاره ناموری‌راد (کنترباس) نوازندگان ارکستر در بخش سازهای زهی را تشکیل می‌دادند.

 

همچنین ماه‌سیما فلاحی، غزاله میرزازاده (فلوت)، فراز فراست‌پور (پیکولو)، آرین قیطاسی، نازنین احمدزاده (ابوا)، مینلی دانلیان، پگاه ولی‌خانی (کلارینت)، علیرضا متوسلی‌داراب، فرشاد محمدی (فاگوت)، فاطمه یوسفی‌نژاد، هومان باقی، نرگس تقی‌پور، روژینا صادقی، ریحانه رفیعی، پارمیدا بهادران(هورن)، علی ضرابی، کامیار ماندگاریان (ترومپت)، سپهر عباسی، آرین خدایار (ترومبون)، رامین براتی (ترومبون باس)، محمدرضا پناهی‌نژاد (تیمپانی)، ماهان ببری، عرفان فرشی‌زاده، مهیار منتظم صدیق (پرکاشن)، دیبا والی (هارپ) و آرمان فتاحی (پیانو) دیگر نوازندگان ارکستر در این کنسرت بودند.

 

ارکستر سمفونیک تهران سال ۱۳۱۲ توسط غلامحسین مین‌باشیان تشکیل شد و پرویز محمود در سال ۱۳۲۴ آن را به شکل کنونی پایه‌گذاری شد. دوران طلایی این ارکستر در سال‌های ۱۳۵۱ تا ۱۳۵۷ و به رهبری فرهاد مشکوة سپری شد، این ارکستر اکنون تحت پوشش بنیاد فرهنگی هنری رودکی فعالیت می‌کند.