پاپ فرانسیس از علاقه به فوتبال و تانگو تا ریاست بر واتیکان

سارا محقق - ایران آنلاین: پاپ فرانسیس امروز در سن ۸۸ سالگی درگذشت. پاپ به بیماری ذات الریه و مشکلات تنفسی مبتلا شده بود. او در ۱۴ فوریه ۲۰۲۵ (اواخر بهمن) به دنبال تشدید برنشیت در بیمارستان بستری شد. حدود ۱۰ روز بعد یعنی در ۲۸ فوریه پزشکان او به‌طور موقت توقف درمان را پس از یک بحران تنفسی در نظر گرفتند، اما در نهایت به یک دوره تهاجمی ادامه دادند. با اینکه پاپ پس از ۳۸ روز درمان از بیمارستان مرخص شد، اما ضعیف و شکننده به نظر می‌رسید که در نهایت امروز در ساعت  ۷:۳۵ صبح درگذشت.

متولد بوینس آیرس

فرانسیس با نام خورخه ماریو برگولیو متولد ۱۷ دسامبر ۱۹۳۶ (۲۶ آذر ۱۳۱۵) در بوئنوس آیرس، آرژانتین، با نام اصلی خورخه ماریو برگولیو بود. او در حالی به علت مشکل تنفسی و ذات الریه درگذشت که بخش بزرگی از یک ریه‌اش را در دوران کودکی به علت بیماری از دست داده‌ بود. فرانسیس یکی از پنج فرزندِ خانواده ایتالیایی بود که به آرژانتین مهاجرت کرده بودند. پدرش کارگر راه‌آهن و مادرش خانه‌دار بود. وی مدرک دیپلم فنی در رشته شیمی را از دانشگاه بوئنوس آیرس دریافت کرد و سپس در ویلا دوتو در مدرسه علوم دینی به تحصیل پرداخت.

پاپ فراسیس که بود؟

فرانسیس، رهبر کاتولیک‌های جهان در واقعا اولین غیر اروپایی بود که این مقام را دریافت کرد. او که در سال‌های نخست جوانی، نگهبان و نظافتچی کلوب‌های شبانه بود، در اوایل دهه پنجاه میلادی به کشیشی برخورد کرد و علاقمند به مطالعات دینی شد. او در ۱۹۵۸ به جامعه یسوعی‌ها وارد شد. انجمن عیسی (معروف به یسوعی‌ها و همچنین ژزوئیت‌ها) فرقه‌ای مذهبی وابسته به کلیسای کاتولیک است. اعضای این فرقه را یسوعی، به‌معنی سربازان مسیح و پیاده‌نظام پاپ می‌نامند. در ۱۳ دسامبر ۱۹۶۹ توسط سراسقف رامون خوزه کاستلانو به مقام کشیشی دست یافت. پس از آن به تدریس و مطالعه در فلسفه و الهیات ادامه داد و در مدرسه علوم دینی سن میگوئل در آرژانتین به مقام استادی الهیات دست یافت. او برای رساله دکترای خود به مدرسه سن یورگن در آلمان رفت و پس از آن با عنوان رهبر معنوی به شهر کوردوبای اسپانیا بازگشت. برگولیو در ۲۱ فوریه ۱۹۹۱ لقب کاردینال را از پاپ ژان پل دوم دریافت کرد. پاپ فرانسیس در ۲۷ ژوئن ۱۹۹۲ به عنوان دستیار اسقف بوینوس آیرس پذیرفته شد و در تاریخ ۲۸ فوریه ۱۹۹۸ مقام سراسقفی بوئنوس آیرس و نماینده و مسئول کلیسای کاتولیک شرقی در آرژانتین شد. او مسلط به زبان های ایتالیایی، اسپانیایی و آلمانی نیز بود و این زبان ها را به راحتی صحبت می کرد.

فرانسیس چه زمانی پاپ شد؟

به دنبال استعفای پاپ بندیکت شانزدهم، کاردینال های کلیسای کاتولیک در واتیکان خورخه برگلیو در تاریخ ۱۳ مارس ۲۰۱۳ از بوئنوس آیرس را به عنوان دویست و شصت و ششمین پاپ برگزیدند. برگولیو پس از آن عنوان فرانسیس را برای خود برگزید. خورخه ماریو به خاطر علاقه به قدیس فرانسیس آسیزی ایتالیایی که در قرن ۱۳ میلادی زندگی می‌کرده و حامی فقرا بوده‌، نام فرانسیس را برای خود انتخاب کرد.

منتخبی از تصاویر زندگی سیاسی و مذهبی پاپ فرانسیس را اینجا ببینید

خصوصات اخلاقی پاپ فرانسیس

فرانسیس پاپ متفاوتی بود و مثلا به فوتبال و رقص تانگو علاقه داشت. او به عنوان پاپ کمتر از پیشینیان خود به تشریفات می‌پرداخت. وی به‌جای نشستن بر تخت پاپی، کاردینال‌های خود را به‌طور غیررسمی و در حالت ایستاده ملاقات می کرد. فرانسیس مصمم بود که ساده‌زیستی را بر تجمل و شکوه ترجیح دهد. به‌جای استفاده از لیموزین مخصوص پاپ، اصرار داشت با سایر کاردینال‌ها سوار اتوبوس شود و به خانه بازگردد. او به ساده‌زیستی شهرت یافت و از بسیاری از ظواهر تجملی یک کشیش ارشد دوری می‌کرد و ترجیح می‌داد به جای پوشیدن ردای سرخ و ارغوانی مقام جدیدش، لباس ساده سیاه کشیشی بر تن کند. همین موضوع باعث محبوبیت او شده بود به نوعی که حدود ۶۰۰ هزار نفر، در ۱۰ سپتامبر ۲۰۲۴ در مراسم عشای ربانی پاپ فرانسیس در کشور تیمورشرقی شرکت کردند که به نظر می‌رسد بزرگ‌ترین حضور در یک رویداد پاپی نسبت به جمعیت یک کشور باشد. (بیش از نیمی از کل جمعیت کشور)

فرانسیس معتقد بود که نباید اسلام را با خشونت مرتبط دانست و اعلام کرد: «اگر قرار باشد از خشونت اسلامی صحبت کنم، پس باید درباره خشونت کاتولیک نیز سخن بگویم.»

در مورد بسیاری از آموزه‌های کلیسا، پاپ فرانسیس فردی سنت‌گرا بود. طبق گفته اسقف اوسوالدو ماستو که با پاپ فرانسیس در مدرسه الهیات هم‌دوره بود، او «در مسائلی همچون مرگ خودخواسته، مجازات اعدام، سقط جنین، حق زندگی، حقوق بشر و تجرد کشیشان، همانند پاپ ژان پل دوم بی‌انعطاف و سازش‌ناپذیر بود». پاپ فرانسیس می‌گفت که کلیسا باید پذیرای همه افراد، فارغ از گرایش جنسی‌شان باشد، اما در عین حال اصرار داشت که فرزندخواندگی توسط همجنس‌گرایان، نوعی تبعیض در حق کودکان محسوب می‌شود. وی در ۱۹ دسامبر ۲۰۲۳ از نوعی پیوند مدنی برای زوج‌های همجنس‌گرا حمایت می‌کرد، اما با استفاده از واژه «ازدواج» برای آن مخالف بود. او می‌گفت این «تلاشی برای ویران کردن برنامه خدا» است. مدتی کوتاه پس از پاپ شدن در سال ۲۰۱۳، او در راهپیمایی‌ای علیه سقط جنین در رم شرکت کرد و خواستار حفاظت از حقوق جنین «از لحظه لقاح» شد.

چالش‌های فرانسیس در زمان پاپ بودن

بزرگ‌ترین چالش پاپ فرانسیس در دوران پاپ بودنش از دو جبهه بود: از یک سو، کسانی که او را به ناتوانی در مقابله با آزار و و سوءاستفاده از کودکان متهم می‌کردند و از سوی دیگر، منتقدان محافظه‌کاری که معتقد بودند او در حال تضعیف ایمان است. محافظه‌کاران از مسئله آزار و سوءاستفاده از کودکان نیز به عنوان ابزاری در مبارزات طولانی‌مدت خود استفاده کردند.

فعالیت‌های بین‌المللی

پاپ فرانسیس در عرصخوه دیپلماسی بین‌المللی نقش مهمی ایفا کرده است. او به بازسازی روابط دیپلماتیک بین ایالات متحده و کوبا کمک کرد، با چین توافقی برای تعیین میزان نفوذ حزب کمونیست در انتصاب اسقف‌های چینی مذاکره کرد و از حقوق پناهندگان حمایت کرده است. او هم‌چنین مواضع تندی علیه جنایات اسراییل در جنگ غزه گرفت. 

دیدار تاریخی با آیت الله سیستانی

پاپ فرانسیس در سال ۱۳۹۹ در جریان سفری به عراق  در کنار مرجع بزرگ شیعیان نشست، دیداری ساده و به دور از تشریفات و بدون زدن ماسکی بر صورت. پاپ در این دیدار در محضر آیت الله سیستانی از خداوند متعال خواست که صلح و برادری در سرزمین عراق و خاورمیانه و دنیا مسلط شود. این سفر بازتاب های گسترده ای در محافل خبری، دینی و افکار عمومی جهان داشت.

آخرین سخنرانی پاپ

آخرین سخنرانی پاپ فرانسیس به مناسبت عید پاک در ۲۰ آوریل ۲۰۲۵، با درخواستی جهانی برای صلح، خلع سلاح و آزادی زندانیان بود. پاپ در سخنان خود آتش‌بس در غزه، آزادی زندانیان و دسترسی بشردوستانه، صلح در اوکراین، قفقاز جنوبی و بالکان غربی، خلع سلاح و آزادی مذهبی در آفریقا، از جمله سودان، کنگو، و ساحل و آشتی در میانمار را خواستار شد.

با مرگ پاپ روند انتخاب پاپ جدید آغاز شده است که با دود سفیدی که از کلیسای سیستین به نشانه انتخاب پاپ جدید بیرون می‌آید، پایان می‌یابد.