به داور ساده نیازمندیم!

به گزارش ایران ورزشی، ورود سیستم کمک‌داور ویدیویی به فوتبال ایران و استفاده از تکنولوژی روز دنیا که در بیشتر کشورهای دنیا یافت می‌شود، مطالبه به حقی بود که سال‌ها باشگاه‌ها و هواداران فوتبال ایران به دنبال آن بودند و سرانجام پس از سال‌ها حاشیه، جنجال، شایعه و اخبار ضد و نقیض، VAR به شکلی محدود و برای برخی بازی‌ها در این فصل به چرخه مسابقات لیگ اضافه شد.

انتخاب از یک گروه انگشت شمار

 کمیته داوران فدراسیون فوتبال ایران، از همان ابتدا روی آموزش داوران طبق آخرین قوانین فیفا و آگاهی داوران از شرایط قضاوت با کمک‌داور ویدیویی تأکید کرده بود اما گذشت زمان ثابت کرد که شاید آموزش‌های VAR در طول کلاس‌های داوری، چندان موفقیت‌آمیز نبوده است. از طولانی شدن بازبینی ویدیویی در مسابقات لیگ گرفته تا عدم هماهنگی داور اصلی و داور VAR و عدم آگاهی برخی داوران از قوانین VAR، همه و همه در لیگ این فصل مشاهده شدند.  اما یکی از نکات عجیب در خصوص استفاده از این تکنولوژی در فوتبال ایران، کمبود داور باکیفیت و باتجربه برای استفاده از این سیستم در کشور است که باعث شده برخی داوران، طی یک هفته در تیم داوری دو یا سه مسابقه لیگ حضور داشته باشند. در سال‌های گذشته، مسأله امتیاز دادن به هیأت‌های فوتبال مختلف و حضور داوران این هیأت‌ها در چرخه داوری کشور، تعداد داوران حاضر در لیگ برتر و لیگ یک را افزایش داد اما کیفیت نه‌چندان بالای برخی از این داوران، باعث شد تا فدراسیون بار دیگر انتخاب‌های خود برای مسابقات حساس را به چند داور انگشت‌شمار محدود کند.

اسامی تکراری وسط زمین و اتاق VAR
 با نگاه به اسامی داوران لیگ برتر از هفته شانزدهم تا بیست و هفتم، متوجه این موضوع می‌شویم که در تمام هفته‌های نیم‌فصل دوم، کمیته داوران از یک داوری تکراری در زمین و VAR استفاده کرده است. موعود بنیادی‌فر در هفته‌های ۱۷، ۱۸، ۲۱ و ۲۷، بیژن حیدری در ۲۱، ۲۵، ۲۶ و ۲۷، پیام حیدری در هفته‌های ۱۹ و ۲۳، امیر ایار در هفته ۱۹، احمد محمدی در هفته‌های ۲۰، ۲۲ و ۲۷، حسین زیاری در هفته ۲۰، کوپال ناظمی در هفته ۲۳، وحید کاظمی در هفته ۲۷، رضا مهدوی در هفته ۲۶ و امیر عرب براقی در هفته ۲۴ داورانی بوده‌اند که به عنوان داور وسط و VAR، در قضاوت بیش از یک مسابقه نامشان دیده می‌شود.  جالب اینکه در هفته هجدهم، موعود بنیادی‌فر در سه مسابقه قضاوت کرده؛ ۱۱ و ۱۳ بهمن در تهران و اصفهان به عنوان داور VAR و ۱۴ بهمن در اراک به عنوان داور اصلی. همچنین با توجه به حساسیت مسابقات هفته‌های پایانی لیگ، رکورد حضور داوران تکراری در هفته پیش روی لیگ برتر با چهار داور تکراری در مسابقات مختلف شکسته شده است. به طور مثال در بازی روز چهارشنبه هوادار و مس رفسنجان، بیژن حیدری داور اصلی است و موعود بنیادی‌فر در اتاق VAR او را همراهی می‌کند و در بازی روز جمعه پرسپولیس و سپاهان، جای دو داور در زمین و اتاق VAR با یکدیگر عوض شده است.

موجودی همین است!
 استفاده از داوران اصلی در اتاق VAR برای یک مسابقه در همان هفته، موضوعی رایج در لیگ‌های معتبر فوتبال جهان است اما در ایران اوضاع کمی فرق می‌کند. یک اینکه در لیگ‌هایی مثل آلمان و انگلیس، داوران در یک مرکز ویژه مستقر هستند که تمام اتاق‌های VAR در آنجا قرار دارند اما در ایران، داوران باید مسافت زیادی را بین شهرهای مختلف برای حضور در اتاق VAR طی کنند. همین موضوع و خستگی ناشی از سفر، روی تمرکز و آمادگی جسمانی این داوران تأثیر می‌گذارد. از سویی دیگر، تعداد استفاده از داوران تکراری برای مسابقات حساس در فوتبال ایران، قابل مقایسه با فوتبال جهان نیست.  آمار استفاده تکراری از داوران در فوتبال ایران به خوبی نشان می‌دهد که کمیته داوران در تربیت و آموزش داوران متعدد برای حضور در مسابقات حساس، ناموفق بوده و چند داور انگشت‌شمار بین‌المللی، تنها گزینه‌های کمیته داوران برای حضور در مسابقات حساس هستند. همین ماجرا در کنار همسطح نبودن برخی از داوران VAR با داوران اصلی، باعث شده که در هفته‌های حساس لیگ، شاهد برخی اشتباهات عجیب یا طولانی شدن تصمیمات حساس و بحث‌برانگیز داوری در لیگ ایران باشیم.  باید پذیرفت که موجودی فعلی داوران در لیگ ایران، چندان بالا نیست و نسل تازه‌ای از داوران برای حضور در بالاترین سطح فوتبال ایران و در نهایت رسیدن به مدارج بین‌المللی، تربیت نشده است و همین موضوع، دلیل اصلی فشردگی برنامه داوران مطرح لیگ برتر فوتبال ایران است.

 کمبود VAR در دو هفته پایانی لیگ!
 با توجه به استفاده شدن از سه دستگاه VAR در فوتبال ایران و یک دستگاه آزمایشی که در بازی‌های لیگ از آن به صورت عملی استفاده می‌شود، چهار مسابقه از لیگ برتر در بهترین حالت می‌تواند در زمان همزمانی مسابقات با استفاده از سیستم کمک‌داور ویدیویی برگزار شود. به دلیل کمبود سیستم کمک‌داور ویدیویی در لیگ، سازمان لیگ تصمیم گرفت تا بازی‌های هفته ۲۷ و ۲۸ لیگ برتر را همزمان برگزار نکند اما دو هفته پایانی که اهمیت بالایی در سرنوشت قهرمانی، کسب سهمیه و بقای تیم‌ها دارند، قطع به یقین به صورت همزمان در هشت ورزشگاه مختلف کشور برگزار خواهد شد و کمیته داوران چالش بزرگی برای تعیین مسابقات دارای VAR پیش رو دارد. اینکه در دو هفته پایانی رقابت‌ها مسابقات تیم‌های بالا یا پایین جدول با VAR برگزار شود، یک انتخاب سخت و چالش برانگیز برای کمیته داوران خواهد بود. شاید در نهایت یک یا دو بازی این دو هفته، تأثیر چندانی در کورس قهرمانی و بقای لیگ برتر نداشته باشد و به همین دلیل، شاید برخی مسابقات حساس و حیاتی در سرنوشت لیگ این فصل، بدون استفاده از کمک‌داور ویدیویی برگزار خواهد شد. موضوع یکپارچگی مسابقات لیگ که از همان ابتدای فصل، با انتقاد بسیاری از باشگاه‌ها و مربیان لیگ همراه شده است.
 
دستمزد حداقلی، ریشه قضاوت‌های تکراری
 شاید باید یکی از دلایل اقبال داوران مطرح لیگ به قضاوت‌های تکراری و حضور آنها در اتاق VAR در کمتر از ۲۴ ساعت پس از قضاوت یک مسابقه به عنوان داور وسط را در پایین بودن دستمزد آنها جست‌و‌جو کرد. دستمزد پایین این داوران گاهی اوقات حتی کفاف هزینه پرواز هوایی داوران را هم نمی‌دهد و به همین دلیل، برخی از داوران نه تنها از حضور در دو مسابقه از یک هفته لیگ، بلکه از قضاوت کردن مسابقات لیگ‌های یک‌ و دو و مسابقات رده‌های پایه نیز استقبال می‌کنند. اتفاقی که باعث شده تا داورهای سطح اول فوتبال ایران، با برنامه‌ای فشرده در آستانه افت و فرسودگی قرار بگیرند. در سال گذشته، حداقل دستمزد داوران وسط حدود ۵ میلیون تومان بود و برخی داوران باتجربه‌تر، مبلغ بیشتری را برای قضاوت بازی‌های لیگ می‌گیرند. با این حال دانیال مرادی رئیس دپارتمان داوری روز ۱۳ فروردین در یک مصاحبه تلویزیونی خبر داد که افزایش دستمزد داوران در فدراسیون فوتبال بررسی شده و این موضوع در آخرین روزهای سال ۱۴۰۳ تصویب شده است. بدین ترتیب، دستمزد داوران لیگ از ۵ میلیون تومان سال گذشته به ۱۰ میلیون تومان برای هر بازی افزایش پیدا می‌کند که همچنان، رقم قابل توجهی برای داوران لیگ محسوب نمی‌شود.