کفه فوق سنگین برنج تولید داخل
برداشت 2.5 میلیون تن برنج از 720 هزار هکتار سطح زیر کشت برای سال جاری هدفگذاری شد
نفیسه امامی
خبرنگار
برنج جزو کالاهای اساسی در بخش کشاورزی و اولویتدار در سبد خانوارهای ایرانی است که در صورت اعمال سیاستهای حمایتی، خودکفایی در تولید این کالای اساسی دست یافتنی است. برداشت برنج در سال جاری از تیرماه در استان مازندران آغاز شد و تاکنون نیز در سطح 550 هزار هکتار در استانهای گیلان، مازندران و گلستان ادامه دارد.
براساس اعلام وزارت جهاد کشاورزی، امسال 2 میلیون و 700 هزار تن برنج در کشور تولید میشود اما نیاز سالانه برنج کشور با احتساب ذخایر استراتژیک 3 میلیون و 200 هزار تن است. طبق گزارش مرکز آمار، سرانه مصرف برنج به ازای هر ایرانی 34 کیلو است که با احتساب تولید داخل، حداکثر کسری برنج مورد نیاز 500 هزار تن میشود که با اعمال مدیریت صحیح نباید بیش از این رقم وارد شود.
دولت در رابطه با زراعت برنج سیاست افزایش سطح زیر کشت را دنبال نمیکند چراکه برنج گیاه پرآبی است. به دلیل محدودیتهای اقلیمی و بارشهایی به میزان یک سوم دنیا، تبخیر 3 برابر دنیا و قرار گرفتن کشور در کمربند خشک و نیمه خشک جهان، باید محدودیت منابع آبی در ایران مدیریت شود. بنابراین وزارت جهاد کشاورزی به دنبال افزایش سطح زیر کشت برنج نیست، بلکه برنامه دولت افزایش بهره وری و عملکرد تولید در واحد سطح و بهرهوری و ارتقای کیفیت محصول برنج است.
محمدعلی نیکبخت، وزیر سابق جهاد کشاورزی از تولید 2.5 میلیون تن برنج سفید در کشور طی سال قبل خبر داده و گفته بود: با مجموع اقدامات صورت گرفته تولید برنج سفید در کشور روند افزایشی داشته است.
افزایش کاشت و برداشت مکانیزه
طبق آمارهای رسمی در سال 1400 حدود دو میلیون و 100 هزار تن برنج سفید در کشور تولید شد و در سال 1401 این عدد به دو میلیون و 300 هزار تن و در سال گذشته نیز به دو میلیون و 500 هزار تن افزایش یافته بود.
نیکبخت با اشاره به روند مکانیزاسیون برنج و بازسازی و نوسازی شالیکوبیها که منجر به بهبود کیفی و کاهش ضایعات برنج سفید شده، تأکید کرده بود: درجه کاشت و برداشت مکانیزه برنج با حدود 10 درصد افزایش ظرف سه سال اخیر به ترتیب به 72 درصد و 90 درصد رسیده است.
سهراب سهرابی مجری طرح گندم و برنج کشور نیز گفته است تولید حدود 4.3 میلیون تن شلتوک و حدود 2.5 میلیون تن برنج سفید در سال 1403 هدفگذاری شده است.
به گفته وی، برای دستیابی به این میزان تولید، برنامهریزیهای مختلفی انجام شده که محوریترین آن تهیه و توزیع بذر گواهی شده و کود به کشاورزان است. به همین منظور توزیع بذر و کود از دی ماه سال 1402 در میان برنجکاران آغاز شده است.
سهرابی اصلاح و معرفی ارقام جدید را از دیگر برنامههای محوری معاونت زراعت در حوزه تولید و خودکفایی برنج نام برد.
روند ضریب تولید
امسال شرایط جوی کشور به گونهای بوده که ضریب تولید برنج در استانهای شمالی از یک به 1.6 و 1.8 درصد رسیده است که میزان واردات برنج را کاهش داده است. بنابر آمار در برخی سالها 1.5 تا 1.7 میلیون تن برنج وارد کشور شده بود اما بر اساس برنامه هفتم توسعه باید بهرهوری در تولید برنج افزایش پیدا کند و سهم واردات نیز کاهش یابد.
دولت در صورت افزایش میزان تولید و خرید تضمینی برنج میتواند از ورود دلالان و بازرگانان به چرخه خرید و مازاد محصول روی دست کشاورزان و ضرر و زیانهای احتمالی جلوگیری کند.
پیشبینیها نشان میدهد که امسال به طور قطع بیش از سال گذشته از شالیزارهای کشور برنج تولید شود چراکه سطح زیر کشت برنج استانها به 720 هزار هکتار رسیده است.
برش
امکان صادرات برنج
قاسم پیشهور رئیس اتاق اصناف کشاورزی با اشاره به امکان رسیدن به خودکفایی در تولید برنج تأکید کرد: اگر دولت 50 درصد ارز واردات برنج را به زیرساختهای سه استان شمالی تخصیص دهد، علاوه بر تأمین 100 درصدی نیاز داخل و خودکفایی، ظرف مدت زمان 5 سال امکان صادرات برنج به بازارهای هدف وجود دارد.