هزینه های غیرضروری باید از بودجه قطع شود

مرتضی گل‌پور -دبیر گروه سیاسی: با حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمدحسن ابوترابی فرد که سابقه سه دوره نمایندگی مجلس را دارد، دیروز در استانداری تهران و در حاشیه جلسه شورای فرهنگ عمومی استان تهران گفت‌و‌گو کرده‌ایم. ابوترابی فرد جزو معدود خطبای نمازهای جمعه تهران است که در این تریبون از مشکلات کمی و کیفی حکمرانی بویژه ناترازی بودجه می‌گوید.

 شما چه مشکلاتی برای بودجه برمی شمارید که هنگام تدوین در دولت و مجلس باید رفع شود؟
همان‌طور که بارها اشاره کردم، ریشه بسیاری از مسائل کشور ناترازی بودجه است، در کنار این واقعیت که حل ناترازی بودجه هم کار دشواری است. زیرا نیازمند عزم و اراده جدی همه مدیران و دست اندرکاران کشور برای کاهش ناترازی بودجه است. 

 ریشه مشکلات بودجه در کجاست؟
عمده مسائل و مشکلات مربوط به امور مالی کشور، مربوط به مسائل هزینه‌ای است و این یک چالش جدی برای کشور است. یعنی منابع ما با نیازهای واقعی ما انطباق ندارد. یکی از راه‌هایی که می‌تواند این مشکل را به مسیر حل خودش هدایت کند، این است که ما هزینه‌های جاری خود را تا جایی که می‌توانیم کاهش بدهیم و در کنار آن منابع پایدار خود را افزایش دهیم، یعنی درآمدهای پایدار کشور را که اساساً همان درآمدهای مالیاتی است افزایش دهیم. 

 راه حل پیشنهادی شما برای رفع این نقص چیست؟
معافیت‌های مالیاتی باید به حداقل خودش کاهش پیدا کند و در کنار آن می‌بایست و ضروری است که پایه‌های مالیاتی افزایش یابد. در اشاره‌ای کوتاه از مشکلات بودجه‌ای، باید اشاره کنم که در ۴ ماه اول امسال، ما شاهد یک ناترازی جدی بودجه‌ای و مالی در کشور بودیم و هستیم، به این معنی که در این مدت مصارف دولت با درآمدهای دولت انطباق نداشت و ندارد، تا جایی که در همین مدتی که اشاره شد، یعنی در ۴ ماه اول امسال، کشور و دولت حدود ۳/۱۳۸ هزار میلیارد تومان کسری بودجه داشت که با گذشت زمان و نزدیک‌تر شدن به پایان سال، کسری بودجه افزایش پیدا خواهد کرد. برای کاهش این ناترازی‌ها همه بخش‌ها و مردم باید تلاش کنند.

 آیا دولت‌ها منابع را درست پیش‌بینی نمی‌کنند، یا مجالس هزینه بدون وجود منابع تعریف می‌کنند؟
ریشه را در اقتصاد نفتی می‌بینم. متأسفانه کشورهایی که به این نوع درآمدهای بی‌رنج و انبوه دسترسی دارند، عموماً از عقلانیت و دانش لازم برای مدیریت منابع و مصارف فاصله دارند.

دولت و مجلس برای خروج بودجه ۱۴۰۵ از این وضعیت چه باید بکنند؟
اول اینکه رئیس جمهوری محترم باید به طور اکید از همه مدیران بخواهند تا در بالاترین سطح ممکن برای ارتقای بهره‌وری و استفاده درست از منابع موجود در اختیار خود برنامه‌ریزی کنند.

عملکردی کردن بودجه که رئیس جمهوری و دولت دنبال می‌کنند، در همین راستا قرار می‌‌گیرد؟
همین طور است و از رئیس جمهوری محترم و دولت انتظار می‌‌رود با جدیت دنبال آن باشند تا همه اجزا و بخش‌های دولت به سمت تحقق بودجه مبتنی بر عملکرد حرکت کنند. البته عملکردی شدن بودجه، نظارت و دقت بر هزینه‌ها و حرکت جدی به سمت بهره‌وری، به دست مدیران کل و مدیران میانی قابل اجراست. بر این اساس همه مدیران دولت باید از همه ظرفیت خود برای عملکردی شدن بودجه استفاده کنند. سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی نیز از ظرفیت‌های خود استفاده کند و در کنار آن وزرای محترم با سازمان برنامه همراهی کنند.

همراهی وزرا با سازمان برنامه به چه معناست؟
وزرای محترم نباید به حوزه‌های کاری و دستگاه‌های خود به صورت بخشی نگاه کنند. وزرا باید کشور، نیازهای کشور و ملاحظات کلان را در نظر بگیرند. داشتن نگاه بخشی، یک بیماری مهلک برای کشور است. بنابراین، دولت، وزرا و سازمان برنامه و بودجه باید با یک نگاه ملی برای تدوین بودجه‌ای که در بالاترین سطح از بهره‌وری قرار داشته باشد تلاش کنند و درعین حال، برای مدیریت هزینه‌ها و افزایش درآمدهای پایدار برنامه‌ریزی کنند و در این زمینه با رئیس جمهوری و سازمان برنامه و بودجه همراهی کنند.

برای داشتن یک بودجه تراز چه انتظاری از مجلس می‌‌رود؟
نمایندگان و کمیسیون‌های مجلس باید یک شعار را در دستور کار خود قرار دهند و آن شعار باید این باشد که هر هزینه‌ای که ضروری نیست، باید قطع شود. باز هم تأکید می‌‌کنم؛ نمایندگان هنگام تدوین بودجه باید این امر را شعار خود قرار دهند که هر هزینه‌ای که ضرورت ندارد، نباید خلق بشود. منظور از هزینه‌های ضروری، هزینه‌هایی است که اگر در بودجه پیش‌بینی نشود، کشور یک آسیب جدی خواهد دید. ضرورتی که انتظار می‌‌رود نمایندگان در بررسی‌های خود برای تعریف هزینه‌ها در بودجه لحاظ کنند، باید چنین کیفیتی داشته باشد.

هدف این رویکرد چه ویژگی در بودجه است؟
این امر باید شعار یا سرلوحه کار نمایندگان باشد تا هر هزینه غیرضرور در بودجه حذف شود تا ما گرفتار افزایش تورم نباشیم. اگر نمایندگان محترم دغدغه ملت ایران را دارند، باید خودشان را از هر اقدامی که به رشد تورم کمک کند دور بدارند. خلق هزینه قطعاً به رشد تورم کمک می‌‌کند و در مقابل، کاهش هزینه‌ها و افزایش منابع پایدار درآمدی، قطعاً به کاهش تورم کمک می‌‌کند. در کنار اینها، فاصله گرفتن دولت از تصدی گری و واسپاری امور به مردم و کوچک‌سازی و متناسب شدن دولت با حذف وظایف غیرحاکمیتی، اصولی است که اجرای آنها به کاهش تورم و حرکت کشور به سمت افق‌های روشن کمک می‌‌کند.