مسکو به دنبال نقشه تازه در منطقه؟

رضا عدالتی پور، گروه دیپلماسی روزنامه ایران: برکناری میخائیل بوگدانوف، دیپلمات کهنه‌کار و معمار سیاست خاورمیانه‌ای روسیه از سوی ولادیمیر پوتین، رئیس‌ جمهوری روسیه موجی از تحلیل‌‌ها درباره تغییر احتمالی رویکرد کرملین در منطقه به ‌دنبال داشت. اگرچه بوگدانوف این تصمیم را به رسیدن سن بازنشستگی نسبت داد و رسانه‌های روسی عملکرد او را ستودند، اما برخی تحلیلگران غربی آن را نشانه‌ای از تغییر مسیر در سیاست خارجی روسیه می‌دانند. فعالیت دیپلماتیک بوگدانوف از سال ۱۹۷۴ آغاز شد و در طول بیش از پنج دهه در جایگاه‌هایی چون سفیر و نماینده روسیه در سازمان‌های عربی و آفریقایی نقش‌آفرینی کرد. اما نقطه اوج اثرگذاری او از سال ۲۰۱۱ با تصدی معاونت وزارت خارجه و سپس نمایندگی ویژه رئیس ‌جمهوری روسیه در امور خاورمیانه و آفریقا رقم خورد. در این دوران، حمایت روسیه از جهان عرب شکلی بی‌سابقه به خود گرفت و بسیاری از سیاست‌های منطقه‌ای مسکو در راستای تقویت جایگاه کشورهای عربی و مهار نفوذ غرب شکل گرفت. پس از کاهش نفوذ روسیه در پی سقوط دولت بشار اسد، مسکو همچنان به‌ دنبال بازسازی موقعیت خود در منطقه است و با تمرکز بر ابزارهایی مانند تجارت، سرمایه‌گذاری و دیپلماسی مسیر تازه‌ای را دنبال می‌کند. این در حالی است که جنگ اوکراین موجب چرخش توجه روسیه به ‌سوی آسیا و خاورمیانه شد و همکاری‌هایش با کشورهایی مانند ایران افزایش یافت. با این حال، تحولات جنگ ۱۲روزه ایران و اسرائیل نشان داد که سیاست خاورمیانه‌ای روسیه بیش از گذشته رنگ ‌وبوی ژئواکونومیک گرفته است. این در حالی بود که اقدامات بوگدانوف بویژه پس از تشدید تحریم‌های غرب در پی جنگ اوکراین، باعث تغییر رویکرد مسکو به سمت ائتلاف‌های ضدغربی شده است. به این ترتیب می‌توان کنار رفتن بوگدانوف در ژوئیه ۲۰۲۵ را آغاز یک فصل تأثیرگذار دیگر در سیاست خاورمیانه‌ای روسیه دانست.