چرا اقبال به رشته‌های تخصصی کودکان کم است؟

بهار خسروی - ایران آنلاین: پنج‌شنبه ۸ خردادماه ۱۴۰۴، علی ربانی رئیس انجمن پزشکان کودکان ایران در نشست خبری همایش سالیانه انجمن پزشکان کودکان ایران و بزرگداشت دکتر محمد قریب اعلام کرد که سال‌های سال است پزشکان نسخه‌نویس در معیشت خود دچار مشکل هستند و در نتیجه، اقبال به رشته اطفال به شدت کم شده است، به به طوری که از ۶۰ صندلی رزیدنتی رشته اطفال در یکی از دانشگاه‌های بزرگ کشور، فقط ۴ نفر ثبت نام کرده‌اند.

خبرنگار اجتماعی ایران آنلاین برای چرایی این مسئله با محمد زنوزی راد پزشک متخصص کودکان و دبیر انجمن پزشکان کودکان ایران به گفت‌وگو پرداخته است. او در این گفت‌وگو به ۸ نکته کلیدی اشاره کرده که در ادامه می‌خوانید: 

۱. امسال فقط ۱۰ درصد از ظرفیت‌های تعیین شده برای پذیرش پزشکان کودکان در دانشگاه‌ها اشغال شد. ظرفیت در خیلی از دانشگاه‌های مطرح کشور به اصطلاح دانشگاه‌های مادر به نصف هم نرسید.

۲. علت هم مشکلات اقتصادی است که در جامعه وجود دارد و برخی رشته‌ها را بیشتر تحت تأثیر خود قرار داده است. رشته‌هایی مثل طب کودکان و رشته‌هایی که نسخه نویس محسوب می‌شوند و جراحی ندارند در سیستم تعرفه نویسی متاسفانه به خوبی دیده نشده‌اند. برای آموزش و تغییر فرهنگ برای بیمار یا والدین تعرفه خاصی در نظر گرفته نشده است، در صورتی که مبنای بیماری قابل پیش بینی است و قابل پیش بینی بودن نیاز به دادن اطلاعات خاصی دارد. وقتی بیمار مراجعه می‌کند باید علت بیماری را بداند. اگر برای رشد کودک مراجعه شده باید از لحاظ تغذیه، رفتار، الگوی خواب و .... ارزیابی انجام شود. اینها برای تعرفه گذاری دیده نشده و قانون گذار آن را در نظر نگرفته است. برای مصاحبه با خانواده‌ها در مورد پیگیری سلامت فرزندان تعرفه مناسب در نظر گرفته نشده است. 

۳. در رشته‌هایی که جراحی زیبایی انجام می‌شود در یک زمان مشخص کار جراحی صورت می‌گیرد و هزینه‌های سنگینی هم بابت آن عمل از بیمار دریافت می‌شود. این سیستم جا افتاده است اما خیلی از این عمل‌های زیبایی غیر ضروری است. در مقابل یک سری اقدامات بسیار ضروری در پزشکی که ارتقای فرهنگ سلامت جامعه را بالا می‌برد تعرفه چندانی برایشان وجود ندارد.

۴. از نظر مردم هم ارزش هرکاری بر مبنای قیمتی است که روی آن گذاشته می‌شود. وقتی روی یک خدمت، مشابه یک کالا ارزش گذاری ضعیفی صورت می‌گیرد برای آن خدمت هم ارزش پایین‌تری قائل می‌شوند. پس آن‌هایی که چنین خدماتی ارائه می‌کنند به مرور زمان تحلیل می‌روند و رغبت‌شان کمتر می‌شود. برای اینکه دیده نمی‌شوند و ارزش کارشان به چشم نمی‌آید، پس از مدتی خیلی از متخصصان کودکان به ترک کار تمایل پیدا می‌کنند و به سراغ شغل‌های دیگری می‌روند. یا در رشته‌های دیگری دوره می‌بینند. برخی از آن‌ها هم مهاجرت کردن به کشورهای دیگری را ترجیح می‌دهند که در آن کشورها مسائل پایه پزشکی با ارزش‌تر تلقی می‌شوند.  

۵. ارزش پایینی برای خدمات طب کودکان در ایران قائل شده‌اند. یک نمونه آن رایگان کردن ویزیت کودکان زیر هفت سال بوده که کاملا نسنجیده بوده است. زیرساخت‌های آن هم تامین نشده و بودجه لازم در بیمارستان‌ها برای آن داده نشده است. حتی بیمارستان‌های دولتی هم به مرور در حال ورشکستگی هستند. این مسائل روی هم رفته باعث شده ورود به رشته کودکان و طب آن‌ها و شاخه های که مربوط به کودکان است استقبال کمتری داشته باشند.

۶. اگر تخصصی پسوند زیبایی داشته باشد، استقبال خیلی زیادی به آن می‌شود، چون مردم حاضرند برای آن هزینه کنند. ۸۰ درصد هزینه‌های پزشکی دارد به سمتی می‌رود که می‌تواند اصلا نباشد، یعنی خانواده‌ها وام می‌گیرند تا عمل زیبایی انجام دهند. به سختی و فشار می‌افتند که جراحی معده کنند به جای اینکه ورزش کنند یا الگوی تغذیه خود را تغییر دهند.

۷. طب کودکان سختی‌های خودش را هم دارد. فرد بزرگسال درد و علائم خود را عنوان می‌کند، اینکه مشکل کجاست و کدام بخش بدن درد دارد و چه نوع دردی و در چه حالتی درد دارد و آن را توصیف می‌کند اما کودکان به خصوص شیرخواران تمام درد خود را با گریه بروز می‌دهند. بنابراین پزشکان کودکان بخش مهمی از توصیف بیماری را ندارند. از طرفی کودک فرد ضعیفی است، یعنی اگر بیماری خود را بروز ندهد و یا ما پزشکان درد را تشخیص ندهیم به علت نقص ایمنی و ضعف بدنی آن‌ها، می‌تواند عارضه شدیدی به دنبال داشته باشد که هم خانواده و هم پزشک مربوطه به سختی بیفتند. اینها باعث شده که جاذبه‌ رشته‌های تخصصی طب کودکان کم‌تر شود و رغبت ورود به این رشته بسیار کم باشد.

۸. در کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا کمترین تعرفه ویزیت متعلق به ایران است. در تمام کشورهای حوزه این منطقه حق ویزیت بالاتر است. از این منطقه که خارج می‌شویم به هر کشوری مراجعه شود، به سمت اروپا، آمریکای جنوبی، غرب آسیا و ... میزان ویزیت بالاتر است. وقتی تعرفه ویزیت پایین باشد و درآمد پزشک هم صرفا با ساعت کاری باشد انگیزه کار کردن یا ادامه تحصیل کم می‌شود.