گوش شنوای پاستور

ایران آنلاین:  لایحه «مقابله با محتوای خلاف واقع در فضای مجازی» 30 تیرماه و با قید «دوفوریت» از سوی دولت به مجلس ارسال شد. این لایحه در اصل یک لایحه قضایی است که از سوی قوه قضائیه تدوین و از مجرای وزارت دادگستری، به عنوان واسطه همکاری دولت و قوه قضائیه، به دولت ارسال شد. 
پس از انتشار متن لایحه و آغاز بحث‌ها و بالاگرفتن انتقادها، دولت همواره به منتقدان احترام گذاشته و حق نقادی و اظهارنظر را محترم شمرد. در این میان برخی از نخبگان سیاسی و اجتماعی، خواستار استرداد لایحه از سوی دولت شده و آن را مغایر انسجام و وفاق ملی عنوان کردند و رئیس‌جمهوری در واپسین زمان قانونی در اختیار، در نامه‌ای به مجلس لایحه را پس گرفت.

واکنش‌ها به تصمیم دولت

درست مثل موافقت و مخالفت با این لایحه، تصمیم رئیس جمهوری و دولت برای استرداد آن هم با واکنش‌های متفاوتی مواجه شد. منتقدان دولت که موافق این لایحه و رویکرد و جزئیات آن بودند، از تصمیم دولت انتقاد کردند. اما مخالفان لایحه که جزو همراهان و موافقان دولت محسوب می‌شوند، از این تصمیم استقبال کردند.

چه چیزی اتفاق افتاد؟
اما در این فرآیند چه اتفاقی افتاد؟ در فرآیند ارسال لایحه تا پس گرفتن آن؟ این اتفاق همان است که فعالان سیاسی و اجتماعی هم گفتند؛ شنیدن صدای مردم. عضوی از دولت هم بر این واقعیت تأکید کرد.

اقتدار عاقلانه

فرشید فرحناکیان، وکیل دادگستری:، تصمیم دولت برای استرداد «لایحه مقابله با انتشار محتوای خبری خلاف واقع در فضای مجازی»، به جای آن‌که نشانه ضعف باشد، گواهی است بر بلوغ سیاسی و اولویت‌دادن به انسجام ملی. در فضایی که سیاست‌ورزی گاه با اصرار بر تصمیمات نادرست تعریف می‌شود، این‌که دولتی در برابر نقد افکار عمومی، صدای جامعه را بشنود و به‌سرعت مسیر خود را اصلاح کند، قابل ‌تقدیر است.
اشاره به «حفظ انسجام ملی» به‌عنوان علت اصلی این تصمیم به استرداد، حامل این پیام است که پرهیز از اصرار بر تصمیم گذشته، خود یک فضیلت حکمرانی است. دولت با این اقدام نشان داد که در قبال مسائل حساس، رویکردی انعطاف‌پذیر، واقع‌گرایانه و گفت‌وگومحور را برگزیده است.
 این تصمیم را می‌توان آغاز بازتعریفی دیگر از رابطه دولت با جامعه دانست؛ رابطه‌ای که بر پایه شنیدن صداهای متکثر و پاسخ‌گویی به دغدغه‌های عمومی شکل می‌گیرد.

گامی درست در مسیر ارتباط با مردم

محمدعلی ابطحی، عضو مجمع روحانیون مبارز: تصحیح تصمیم دولت درباره لایحه موسوم به «انتشار اخبار خلاف واقع» تصمیمی قابل‌توجه و البته قابل‌تحسین است. این تصمیم باید به‌عنوان یک رفتار طبیعی در چهارچوب تعامل دولت با افکار عمومی تلقی شود. اما در فضای سیاسی و رسانه‌ای امروز ایران، چنین رفتارهایی هنوز نادر و غیرمعمول هستند و همین، اهمیت آن را دوچندان می‌کند. واقعیت این است که پس گرفتن این لایحه نه فقط جسارت، بلکه درک درستی از اهمیت افکار عمومی و نظرات نخبگان را می‌طلبید. 
البته از نظام اطلاع‌رسانی دولت انتظار می‌رفت در چنین شرایطی فعال‌تر ظاهر شوند و فضا را برای گفت‌وگو و شفاف‌سازی آماده کنند. با این حال تصحیح تصمیم قبلی درباره این لایحه‌ گامی مثبت و ضروری بود. 

دولت صدای جامعه را می‌شنود

محمدرضا جلایی پور،جامعه شناس و سیاست پژوه: در مجلس گذشته، قبل از اینکه کلیات طرح «صیانت از فضای مجازی» در مجلس تصویب شود، طیف بسیار وسیعی از کارشناسان، نهادهای مدنی، فعالان حقوق سایبری و هزاران شهروند در رسانه‌های اجتماعی معترض این لایحه و مفاد آن شدند. اما مجلس وقت، بدون توجه به این صداها کلیات طرح را تصویب کرد. اما درباره «لایحه مقابله با امر خلاف واقع در فضای مجازی» روند دیگری دنبال شد. به این معنی که امروز دولت چهاردهم با استرداد لایحه «مقابله با نشر خلاف واقع» که به «صیانت ۲» شهرت یافته بود، تصویری متفاوت و امیدوارکننده ارائه کرد؛ یعنی تصویر یک «دولت شنوا». این اقدام دولت چهاردهم، نشانه‌ای است از اینکه دولت صدای جامعه، افکار عمومی و کارشناسان را می‌شنود.