مدیریت چالش‌ها با پیش‌بینی و تدبیر

نعیم حمیدی کارشناس رسانه در خوزستان: بحران، واقعیتی اجتناب‌ناپذیر در زندگی اجتماعی است که هم تهدید و هم فرصت به همراه دارد و نظام‌های مدیریتی را در مواجهه با چالش‌های غیرمنتظره محک می‌زند. موفقیت در مدیریت بحران تنها به واکنش محدود نمی‌شود؛ شناسایی به‌موقع تهدیدها، برنامه‌ریزی جامع، هماهنگی میان نهادها و پاسخگویی هوشمندانه، ارکان اصلی آن هستند. استان خوزستان با وجود همه فرصت‌ها و ظرفیت‌ها بی‌نصیب از بحران‌های متعدد محیط زیستی، تغییر اقلیم، کشاورزی، امنیتی، اجتماعی و... نبوده است. نحوه مواجهه با این بحران‌ها آنها را به تهدید یا فرصت تبدیل کرده است. در ۱۰ ماه گذشته این استان با چندین بحران در بخش‌های کشاورزی و محیط زیست، صنعت، برق و انرژی، جنگ ۱۲ روزه، گرد وغبار و... مواجه شده است.

با این حال رویکرد استانداری خوزستان در توجه به اقدامات پیشگیرانه و پیش‌بینی و تدبیر قبل از گسترش و عمیق شدن بحران باعث شده است این چالش‌ها مدیریت شده و از گسترش و تبدیل آنها به بحران‌های فراگیر جلو‌گیری شود. بدون شک در این زمینه نباید نسبت به تأثیر تجربه استاندار خوزستان و همچنین توجه ویژه رئیس‌جمهوری و هیأت دولت به مسائل استان خوزستان در مدیریت این بحران‌ها بی‌توجه بود. در ادامه به برخی از این بحران‌ها در ۱۰ ماه گذشته و نحوه مواجهه و مدیریت آنها در خوزستان نگاهی گذرا دارم.

تنش آبی و کشاورزی

 بحران کم‌آبی در خوزستان از چالش‌های مزمن استان است که هر ساله تنش‌های اجتماعی و مشکلات کشاورزی به همراه داشته است. مدیریت این چالش با برگزاری بیش از ۳۰ جلسه تخصصی ویژه مدیریت منابع آبی، در دستور کار استانداری خوزستان قرار گرفت. خروجی این جلسات تخصصی، اجرای برنامه‌های دقیق آبیاری و رهاسازی هدفمند از سدهای دز، کارون و مارون بود که توانست تنش‌های اجتماعی و خسارات کشاورزی را به حداقل برساند. این اقدامات شامل رهاسازی بیش از ۱۳۶ میلیون مترمکعب آب به نخیلات آبادان، خرمشهر و شادگان و تأمین آب دام‌های سنگین در پایین‌دست کرخه و کارون بود؛ اقدامی که سال گذشته به اعتراضات خیابانی منجر شده بود، امسال بدون بروز بحران اجتماعی انجام شد.
 
بحران کارگری

اعتراضات کارگری در گروه ملی صنعتی فولاد ایران، ناشی از معوقات حقوقی، نیازمند مدیریت دقیق و فوری بود. استاندار خوزستان با پیگیری‌های مستمر و برگزاری جلسات در تهران، پرداخت دو ماه حقوق معوقه را محقق ساخت و با تأمین آرامش در جامعه کارگری، استمرار تولید در این مجموعه صنعتی را تضمین کرد. به دنبال پیگیری‌های مستمر، مبلغ چهار هزار و ۶۰۰ میلیارد ریال از حقوق معوقه کارگران شرکت گروه ملی صنعتی فولاد ایران واریز شد.  علاوه بر پرداخت فوری حقوق‌های معوقه، مقرر شد خطوط تولید شرکت گروه ملی صنعتی فولاد ایران نیز به طور کامل و بدون وقفه راه‌اندازی شود.همچنین در نتیجه پیگیری‌های استاندار خوزستان مقرر شد خوراک لازم برای استمرار فعالیت این شرکت به طور کامل تأمین شود.
 
بحران برق

 تابستان با گرمای بی‌سابقه و افزایش مصرف برق همراه بود. استاندار با هماهنگی با وزارت نیرو و شرکت‌های توزیع، تخصیص ۲۵۰ تا ۳۰۰ مگاوات برق اضافی به استان را فراهم کرد که این اقدام علاوه بر کاهش خاموشی‌ها، تضمین انرژی صنایع و شهروندان را به دنبال داشت.
 
بحران جنگ ۱۲ روزه و امنیت اجتماعی

در شرایط جنگی اخیر، استاندار با مدیریت بازار، حفظ خدمات زیرساختی و هماهنگی میان دستگاه‌های اجرایی، مانع از گسیختگی سازمانی و تشدید تنش‌ها شد. این تجربه نشان داد که مدیریت بحران تنها مهارت فنی نیست، بلکه توانایی ایجاد انسجام اجتماعی و اعتماد عمومی نیز هست. تقویت گشت‌های مشترک برای حفظ نظم عمومی، پایش مستمر نقاط حساس و حیاتی استان، نظارت بر بازار و جلوگیری از احتکار و گرانفروشی، تأمین کالا‌های اساسی و توزیع عادلانه آنها، همکاری با نهاد‌های مربوطه برای رفع کمبود‌ها، حفظ پایداری شبکه‌های آبرسانی و برق با حضور تیم‌های فوری، برگزاری جلسات مستمر شورای تأمین استان برای ارزیابی وضعیت، نشست‌های منظم قرارگاه‌های ۱۰گانه برای رصد اقدامات و تصمیم‌گیری‌های فوری از کارهای استانداری خوزستان در جنگ ۱۲ روزه با رژیم صهیونیستی بود.

اقدامات پیشگیرانه

تجربه مدیریت بحران‌های سالانه مانند سیلاب‌ها، گرد و غبار و کم‌آبی، نشان می‌دهد که استاندار خوزستان با تدوین برنامه‌های پیشگیرانه و هماهنگی بین دستگاه‌ها، توانسته است خسارات را کاهش دهد و امنیت و سلامت شهروندان را تضمین کند.
این اقدامات نشان می‌دهد که مدیریت بحران فراتر از واکنش صرف است؛ این رویکرد مبتنی بر تصمیم‌گیری هوشمند، هماهنگی میان دستگاه‌ها و بهره‌گیری از ظرفیت‌های انسانی و فنی، اعتماد عمومی را تقویت کرده و مسیر توسعه پایدار استان را هموار ساخته است. خوزستان امروز نمونه‌ای از تأثیر مدیریت برنامه‌محور و پیشگیرانه در کاهش تنش‌های اجتماعی و ارتقای کیفیت زندگی شهروندان است.