عصر ریاضت آبی

گروه اقتصادی: وضعیت، بی‌سابقه نیست. اما سخت‌تر از همیشه است. بحران آب چند سالی است که گریبانگیر کشور شده‌است. تا جایی که بعضی از صاحبنظران ادعا داشتند ایران در ریاضت آبی به سر می‌برد. پس از خشک‌شدن بعضی از رودها و کاهش آب سدها، این ادعا قابل لمس‌تر شد. امسال نه تنها تابستان طولانی‌تر شد؛ بلکه خبری هم از باران پاییزی نیست. به همین دلیل است که بحران آب را مردم بیشتر از سال‌های گذشته حس می‌کنند. اعداد و ارقام مربوط به سدها و بارندگی‌ها دو شاهد وخامت حال و روز کشور در سالی خشک است. آمار سدها می‌گوید که از ابتدای سال آبی ۱۴۰۵-۱۴۰۴ تا نهم آذرماه، ورودی سدها ۲.۳۷ میلیارد مترمکعب بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۳۹ درصد کاهش داشته؛ از سویی خروجی آب از مخازن سدهای کشور در این بازه زمانی ۴.۳۱ میلیارد متر مکعب بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۲۳ درصد افت را ثبت کرده‌است. بنابراین هم ورودی و هم خروجی مخازن سدهای ایران از ابتدای سال آبی جاری روند نزولی داشته است. حجم آب موجود مخازن نیز شاخص دیگری است که نشان می‌دهد امسال بحران آب تشدید شده است. میزان حجم آب موجود در مخازن در سال آبی جاری، ۱۶.۷۰ میلیارد مترمکعب بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل افت ۲۷ درصدی داشته و میزان پرشدگی سدها نیز ۳۲ درصد است. نگاهی به میزان بارندگی در استان‌های کشور هم شاهد دوم تشدید بحران آب محسوب می‌شود. ریزش‌های جوی از اول مهرماه تا ۸ آذرماه سال آبی ۱۴۰۵-۱۴۰۴ بیانگر آن است که ارتفاع کل ریزش‌های کشور ۵.۷ میلیمتر است. مفهوم این عدد را زمانی بهتر درک می‌کنیم که بدانیم این مقدار بارندگی در دوره‌های مشابه دراز مدت ۳۵.۶ میلیمتر و در دوره مشابه سال قبل ۳۴.۴ میلیمتر بوده است. این آمار نشان می‌دهد به رغم آنکه زنگ خطر خشکسالی چند سال است به صدا درآمده و دست طبیعت هم برای عبور از بحران با ما یار نبوده، اما تدابیر جدی برای عبور از این شرایط اندیشیده نشده‌است. مسلماً مدیریت چنین بحرانی به تنهایی از دست سیاست‌گذاران بر نمی‌آید و نیاز به مشارکت عمومی برای عبور از آن دارد. استمرار خشکسالی در سال‌های اخیر که بواسطه کم بارشی‌ها اتفاق افتاده، به همراه عدم مدیریت بحران درست در ادوار گذشته، موجب شده تا امسال برای اولین بار، تهرانی‌ها بی‌آبی را تجربه کنند. این تجربه در سال‌های گذشته مختص برخی از استان‌های محدود بود؛ ولی دامنه آن چنان وسیع شده که پایتخت را هم به ورطه قطعی آب کشانده و عموم جامعه را نگران کرده است. در این شرایط نیاز است به این سؤالات پاسخ داده شود که آیا بحران آب حل می‌شود؟ آیا ظرفیت مدیریتی کافی برای عبور از این بحران وجود دارد؟ آیا صرفه‌جویی در آب در جامعه فرهنگ‌سازی شده است؟ نقش مردم در عبور از این بحران چطور تعریف خواهد شد؟

در ادامه نظرات کارشناسان حوزه آب و انرژی را می‌خوانیم: 

• آب و بازمصرف قدرت؛ نسبت نمایندگی، منافع محلی و بحران معرفت‌شناختی حکمرانی
• باید چشم از آسمان برداریم
• استقرار مدیریت مشارکتی، راه نجات از بحران آب
• ابزار داریم اما توانایی استفاده نداریم
•  بحران آب و مدیریت جمعیت در ایران