چرا تهران هنوز ورزشگاه مدرن ندارد؟
ایران با پروژههای عظیم مدرن در سالیان اخیر، توان مهندسی و اجرایی خود را ثابت کرده است؛ اما اکنون سوال این است که ناکامی در ساخت ورزشگاهی مدرن در تهران، ریشه در چه موضوعاتی دارد.
ایران آنلاین: بحث درباره ناتوانی ایران در ساخت ورزشگاههای مدرن طی سالهای اخیر بارها مطرح شده است. این ادعا معمولاً با اشاره به فرسودگی برخی ورزشگاهها یا نیمهتمام ماندن پروژهها بیان میشود. اما بررسی دقیقتر نشان میدهد مسئله اصلی، نه کمبود دانش مهندسی، بلکه چالشهای مدیریتی، مالی و بهرهبرداری است.
به گزارش فارس، ایران از نظر دانش مهندسی سازه، معماری، ژئوتکنیک و مدیریت پروژههای بزرگ، در دهههای اخیر به سطحی رسیده که اجرای پروژههای سنگین و پیچیده را ممکن کرده است. وجود دانشگاههای تخصصی، شرکتهای مشاور و پیمانکاران بزرگ، و تجربه اجرای پروژههای ملی، نشان میدهد طراحی و ساخت یک ورزشگاه مدرن؛ حتی با دهانههای بزرگ و سازههای پیچیده از منظر فنی مانعی جدی ندارد.مرور تجربههای واقعی کشور در اجرای سازههای بزرگ و پیچیده، تصویر متفاوتی از توان فنی ایران ارائه میدهد:
برج میلاد؛ آزمون مهندسی در مقیاس جهانی
برج میلاد تهران با ارتفاع ۴۳۵ متر، بلندترین برج ایران و ششمین برج مخابراتی بلند جهان است. هسته مرکزی برج از بتن مسلح فوقمقاوم ساخته شده و سازه طوری طراحی شده که در برابر زلزلههای شدید تهران مقاومت کند. بخش فلزی بالای هسته با دهانههای بزرگ و استفاده از جرثقیلهای ویژه، نصب قطعات در ارتفاع بالا را ممکن کرده است.
برج شامل ۱۲ طبقه در بخش سر برج با رستوران گردان، سکوی دید باز، گالریها، سالن همایش و مرکز تجارت جهانی است. وزن کل سازه حدود ۱۵۰ هزار تن و سطح شیشهکاری آن ۱۷ هزار مترمربع است. پروژه در طول ۱۱ سال و با هزینه حدود ۴۵۰–۵۰۰ میلیون دلار اجرا شد و بخش عمده طراحی و اجرا داخلی بود. مقیاس فنی این برج بسیار فراتر از الزامات یک ورزشگاه مدرن است و توان مهندسی ایران را در سطح جهانی نشان میدهد.
سد کرخه؛ مدیریت سازههای عظیم و پرریسک
سد کرخه با طول تاج ۳٬۰۳۰ متر و ارتفاع ۱۲۷ متر، بزرگترین سد خاکی ایران و یکی از بزرگترین سدهای خاکی خاورمیانه است.حجم ذخیره مخزن بیش از ۷٫۳ میلیارد مترمکعب و نیروگاه آن با ظرفیت ۵۲۰ مگاوات، سالانه حدود ۹۳۴ میلیون کیلوواتساعت برق تولید میکند و بیش از ۳۲۰ هزار هکتار زمین کشاورزی را آبیاری میکند.مدیریت حجم عظیم مصالح، طراحی ژئوتکنیکی برای جلوگیری از لغزش و نشست و کنترل هیدرولیکی جریانها، پیچیدگیهایی دارند که در بسیاری از پروژههای ورزشی مطرح نیست.هزینه ساخت حدود ۷۰۰ میلیون دلار بوده و بخش اعظم طراحی و اجرا با توان داخلی انجام شد. تجربه موفق سد کرخه نشان میدهد ایران در مدیریت پروژههای پرریسک مهندسی، توانایی سطح جهانی دارد.
پل طبیعت؛ تلفیق معماری، سازه و تجربه کاربر
پل طبیعت تهران، پل سهطبقه فولادی با طول ۲۷۰ متر و عرض ۹ متر، نمونهای شاخص از معماری معاصر ایران است. هندسه غیرخطی پل بدون ستون میانی روی بزرگراه طراحی شده و نیازمند دقت فوقالعاده در اتصالات و بالانس سازه بوده است.
این پل شامل مسیرهای پیادهروی، فضاهای سبز و امکانات رفاهی است و اجرای آن در ارتفاع بالا با رعایت ایمنی کارگران، توان ایران در ایجاد سازههای مدرن، انسانمحور و پیچیده را به نمایش میگذارد.این پروژه هم عمدتاً با استفاده از مهندسی و سازه داخلی اجرا شد و نشاندهنده توانایی کشور در اجرای سازههای مدرن پیچیده است.
پالایشگاه ستاره خلیج فارس؛ پیچیدهتر از یک ورزشگاه
پالایشگاه ستاره خلیج فارس با ظرفیت فرآورش بیش از ۴۰۰ هزار بشکه در روز، بزرگترین پالایشگاه میعانات گازی جهان است.نصب هزاران تجهیز حساس، هماهنگی دهها پیمانکار و رعایت استانداردهای ایمنی، نشاندهنده توان مدیریت پروژههای صنعتی فوقپیچیده ایران است.کل پروژه بیش از یک دهه طول کشید و هزینه آن حدود ۳٫۸–۴ میلیارد یورو بوده است. بخش عمدهای از طراحی، تجهیزات و اجرا داخلی بود. مقیاس و پیچیدگی این پروژه بسیار فراتر از نیازهای یک ورزشگاه مدرن است.
مترو و سازههای زیرسطحی
مترو تهران با بیش از ۳۱۰ کیلومتر خط و حدود ۱۶۱ ایستگاه، یکی از بزرگترین و پیچیدهترین شبکههای زیرزمینی شهری جهان است.حفاری مکانیزه تونلها در خاک متراکم و مدیریت نشست ساختمانها و سازههای شهری، سطح ریسک و پیچیدگی آن را از ورزشگاههای روزمینی بالاتر میبرد.
خطوط اصلی شامل ۷ مسیر فعال هستند که برخی بیش از ۸۷ کیلومتر طول دارند و ایستگاههای تقاطعی متعدد شبکه را همگرا میکنند.اکثر طراحی، اجرا، سیگنالینگ و واگنها با توان داخلی ایران ساخته شدهاند و شبکه روزانه میلیونها مسافر را جابهجا میکند.این پروژه نمونهای از مهارت فنی، مهندسی زیرسطحی و مدیریت پیچیده شهری است که فراتر از توان مورد نیاز برای ورزشگاههای مدرن عمل میکند.با وجود این سوابق، پروژههای ورزشی مدرن در ایران کمتر به سرانجام مطلوب میرسند. دلایل اصلی شامل مدل تأمین مالی دولتی ناپایدار، نبود شفافیت قراردادی که موجب افزایش هزینه و طولانی شدن پروژهها میشود و فقدان برنامه نگهداری بلندمدت است.این عوامل، نه کمبود دانش فنی، بلکه بهرهبرداری و مدیریت ضعیف را عامل اصلی ناکامی در پروژههای ورزشگاهی نشان میدهند.
انتهای پیام/