دوگانه رفع تحریم و تابآوری در سال ۲۰۲۶
میریوسف علوی، کارشناس مسائل بینالملل در روزنامه ایران نوشت: سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در سال ۲۰۲۶ بیش از هر زمان دیگری با یک دوگانه تعیینکننده مواجه خواهد بود: «رفع تحریمها» از یکسو و «افزایش تابآوری ملی» از سوی دیگر. هرچند رفع تحریمها همچنان یکی از اولویتهای بدیهی و حیاتی کشور به شمار میرود، اما واقعیتهای محیط بینالمللی و رفتار طرفهای مقابل نشان میدهد که دستیابی به یک توافق شرافتمندانه، بدون تقویت بنیانهای تابآوری داخلی، نه ممکن است و نه پایدار.
ایران آنلاین: در شرایط کنونی، طرف آمریکایی با توهم تضعیف یا وارد آوردن آسیب اساسی به برنامه هستهای و پایههای قدرت منطقهای ایران، در عمل پرونده هستهای را موضوعی حاشیهای تلقی کرده و میکوشد مطالبات خود را به حوزههای حساستری همچون توان دفاعی و موشکی و نقش منطقهای ایران تسری دهد. این رویکرد بهروشنی نشان میدهد که در کوتاهمدت، چشمانداز مذاکراتی منصفانه و متوازن پیشروی ملت ایران قرار ندارد. از اینرو، پذیرش واقعیت تداوم تحریمها و تمرکز هدفمند بر افزایش تابآوری در شرایط تحریمی، منطقیترین و واقعبینانهترین راهبرد پیشِروی کشور است.
تجربه تاریخی نیز مؤید آن است که تهدیدها، در صورت برخورد عاقلانه و برنامهریزیشده، میتوانند به فرصت تبدیل شوند. شوک نفتی دهه ۱۹۷۰ میلادی، با وجود پیامدهای سنگین اولیه، در نهایت به اصلاح الگوی مصرف انرژی و افزایش تابآوری اقتصادی بسیاری از کشورهای صنعتی، بویژه اقتصادهای شرق و جنوب شرق آسیا و ژاپن انجامید. این تجربه نشان میدهد که فشارهای بیرونی میتوانند محرک اصلاحات و تقویت ظرفیتهای درونی
باشند. از منظر ژئوپلتیکی نیز غرب آسیا در زمره مناطق موسوم به «کمربند شکننده» یا Shatter Belt قرار دارد؛ مناطقی که بحرانها در آنها بهسرعت پدیدار میشوند و به همان سرعت نیز با بحرانهای جدید جایگزین میگردند. در چنین محیط سیال و ناپایداری، اولویت کوتاهمدت سیاست خارجی ایران ناگزیر «کنترل خسارت» و «افزایش حداکثری تابآوری داخلی» است؛ رویکردی که به کشور امکان میدهد در زمان تغییر شرایط ـ که با توجه به تاریخ بلند ایران، بعید است دور و دراز باشد ـ با دست پر و از موضع قدرت وارد مذاکرات رفع تحریمها شود.
جنگ ۱۲ روزه اخیر، با همه خسارتهایی که به کشور وارد کرد، دو سرمایه اجتماعی مهم نیز برای ایران به همراه داشت: اول، افزایش معنادار همدلی و انسجام ملی و دوم، شکلگیری قناعت عمومی نسبت به این واقعیت که کشور با یک جنگ ترکیبی همهجانبه مواجه است. بهرهبرداری هوشمندانه از این دو دستاورد گرانبها میتواند موتور محرک افزایش تابآوری ملی، حل مشکلات داخلی و در نهایت فراهمسازی شرایط لازم برای رفع مؤثر و پایدار تحریمها باشد.
انتهای پیام/